شرکت ایران خودرو دیزل

بخشی از مقاله

شركت ايران خودرو ديزل

مقدمه :
شركت ايران خودرو ديزل ، بزرگترين توليد كننده اتوبوس هاي شهري و بين شهري در ايران با مساحت 70 هكتار و اشتغال 6000 نفر نيروي انساني ، توليد كننده انواع اتوبوس ، كاميون ، و ... است .
محصولات توليدي ايران خودرو ديزل در كشور آلمان طراحي شده و خط توليد و پروسس توليد محصولات و همچنين كد قطعات و نقشه هاي فني از شركت آلماني بنز برگرفته شده است

 
با توجه به اينكه BOM مهندسي به عنوان مهمترين Base مهندسي توليد و نياز به روزآوري و بهنگام سازي آن ، پروژه مان را به بررسي BOM مهندسي و رفع نيازهاي هر قسمت به BOM خاص آن قسمت و تدوين فرم هايي براي تدوين بهتر و كاملتر BOM ساختاري و بهبود صنعت هاي بايگاني و قسمت اسناد و مدارك در هر قسمت و براي هر فرم در جهت بهنگام سازي و كاملتر شدن ضعف هاي ارتباطي سيستم بين قسمتها شديم .

1-هدف :
ايجاد يك روش مناسب جهت تهيه BOM پايه براي كليه محصولات شركت ايران خودرو ديزل به نحوي كه اين ساختار پايه براي تهيه كليه BOM مورد نياز هر محصول مورد استفاده قرار گيرد و با آنها به ثورت كامل مرتبط بوده و همچنين با كليه فرايند هاي تغييرات مهندسي مرتبط باشد و قابليت بهنگام‌سازي مناسب كليه اطلاعات مرتبط و همچنين اطلاع رساني سريع به كاربران را داشته باشد .

2-محدوده اعتبار :
محصولات توليدي شركت ايران خودرو ديزل .

3-تعاريف مفاهيم :
در اين دستورالعمل منظور از قطعه ، به اختصار همان قطعه / مجموعه / مواد اوليه مي باشد .
كليه عمليات موجود در بندهاي اين دستورالعمل با اين فرض بيان شده كه براي كليه قطعات محصول شماره فني صادر شده باشد .

1-3-ساختار پايه محصول (BOM ساختاري ) : مجموعه اي از داده هاي منسجم و به هم پيوسته كه نيازهاي اطلاعاتي و عملياتي كاربران را در رابطه با مواد و قطعات محصولات توليدي شركت ، محل مصرف مواد در محصول ، ضريب مصرف هر يك از مواد و قطعات بصورت ساختار سلسله مراتبي برآورده مي سازد .

2-3-نوع خودرو : كلي ترين تفكيك بين محصولات نهايي شركت . مثال : ون ، ميني بوس ، اتوبوس ، كشنده ، كاميون و كاميونت .
3-3-گروه خودرو : نام تجاري محصولات نهايي شركت در سطح پائين تر از نوع . مثلاً گروه آكتروس از نوع كشنده و گروه غزال از نوع ون و گروه LP از نوع كاميونت و يا گروه بين شهري از نوع اتوبوس .
4-3-تيپ خودرو : عبارت است از يك طرح خاص از يك گروه خودرو مثلاً تيپ C-457 از گروه اتوبوس بين شهري .

5-3-مدل خودرو : مدل خودرو دقيقاً به يك محصول خاص با مشخصه‌هاي منحصر به فرد اشاره مي كند . مثلاً مدل 608 از گروه LP از نوع كاميونت و MB140 از نوع وزن در گروه بنز و اتوبوس مدل C-457 با بدنه فايبرگلاس از تيپ C-457 در گروه اتوبوس بين شهري از نوع اتوبوس . هنگامي كه يكي از قطعات اساسي در خودرو عوض شود ، مدل خودرو عوض مي شود .

6-3-طبقه بندي گروه ها و قطعات : در اين طبقه بندي كليه گروه‌ها و مجموعه‌ها و قطعات محصول در شش طبقه به صورت زير تعريف مي شوند . لازم به ذكر است اين طبقه بندي از نظر اهميت قطعه در محصول مي باشد و ربطي به طبقه بندي در ساختار ندارد .
1-6-3-گروه هاي اصلي قطعات : هر گروه اصلي به عنوان عمده ترين و اولين سطح در تقسيم بندي يك مدل خودرو شامل چند قطعه اساسي مي باشد كه به صورت گروه عنوان مي شود . مثلاً گروه قواي محركه ، گروه بدنه و شاسي و گروه تزئينات .

2-6-3-قطعه اساسي : قطعه بكار رفته در محصول نهائي كه در ساختار خودرو داراي نقش اساسي و تعيين كننده بوده و با توجه به عملكرد و همچنين ميزان ارتباط عملكرد و كاربرد به عنوان دومين سطح تقسيم بندي در مورد يك نوع خودرو مي باشد . در سيستم طبقه بندي بنز قطعات اساسي شامل 1-موتور 2-گيربكس 3-فرمان 4-اكسل جلو 5-اكسل عقب مي باشد . تغيير هر يك از اين قطعات در يك خودرو باعث تغيير مدل خودرو مي شود .
3-6-3-طبقات اصلي : بالاترين سطح طبقه بندي ساختاري در قطعات خودرو مي باشد . مثلاً گروه اصلي (99 گانه)بنز .
4-6-3-طبقات فرعي : كليه طبقات قابل تعريف كه در هر طبقه اصلي تعريف مي شوند . مثلاً (گروههاي 9 گانه بنز) .

5-6-3-بخش : ناحه هاي مجزا كه در درون طبقات فرعي تعريف مي شوند . مثلاً TU ها در اشتوك ليست بنز .
6-6-3-قطعات : به قطعات / مجموعه هايي اطلاق مي شود كه تشكيل دهنده بخشها مي باشد و منظور همان قطعات / مجموعه هايي هستند كه در ابتدا وارد خط مونتاژ مي شوند و خروج آنها در مستندات انبارها و تغذيه خطوط ثبت مي شود .
7-3-وضعيت قطعات : وضعيت قطعه عبارت است از نحوه قرار گرفتن قطعه در ساختار محصول و شامل موارد زير مي شود :‌

1-7-3-قطعه اصلي : قطعه اي است كه طراحي اوليه ساختار محصول با آن انجام شده و در ساختار پايه محصول به عنوان اولين اولويت وارد مي شود .
2-7-3-قطعه آلترناتيو(ALTERNATIVE) :‌از اين به بعد اختصار ALT عنوان مي شود و قطعه اي است كه در صورت فقدان قطعه اصلي مي تواند با مجوز مهندسي به جاي قطعه اصلي در محصول

استفاده شود . يك قطعه اصلي ممكن است يك يا چند آلترناتيو داشته باشد كه بايد اولويت مصرف هر كدام مشخص شود . همچنين مجوز مهندسي براي هر اولويت بايد با ذكر محدوده زماني (مدت اعتبار مجوز) استفاده يا تعداد مجاز استفاده همراه باشد . مثلاً لامپ يك كنتاكت 24 ولت 15 وات به جاي لامپ چراغ نمره عقب 24 ولت 15 وات .

3-7-3-قطعه جانشين (SUBSTITUTE ) : از اين به بعد به اختصار SUB عنوان مي شود و قطعه اي است كه با توجه به مواردي از قبيل برنامه توليد يا انتخاب مصرف كننده و يا موجودي قطعه اصلي در انبار ، با مجوز مهندسي در هر يك از موارد ذكر شده ، بجاي قطعه اصلي استفاده مي شود . مثلاً محور عقب (O355) ساخت RABA به جاي محور عقب (O355) ساخت BENZ در اين مورد مجوز مهندسي شامل مدت اعتبار و يا تعداد مجاز نمي باشد .

با يم عدد سه رقمي بين 000 تا 999 تعريف مي شود كه معمولاً به هنگام تهيه ساختار اوليه محصول فاصله هاي 50 تايي بين رديفها قرار داده مي شود تا به هنگام حذف واضافه هاي بعدي در قطعات محصول نياز به ايجاد تغيير در رديفهاي موجود نباشد .
8-3-قطعات : به قطعات / مجموعه هايي اطلاق مي شود كه تشكيل دهنده بخشها مي باشد كليه قطعات بايد داراي شماره فني باشند و هر كدام داراي يك POS منحصر بفرد در بخش (TU)مربوطه باشند .

تبصره : براي هر مدل خودرو يك جدول به عنوان برگ معرفي طبقات اصلي ، فرعي و بخشها تهيه و تكميل مي شود كه كليه طبقات اصلي و فرعي و بخشها را به نحوي كه فرايند تهيه ساختار محصول را پوشش دهد و با سيستم طبقه‌بندي بنز هم مطابقت داشته باشد ، تعريف مي كند .
9-3-وضعيت قطعات : وضعيت قطعه عبارت است از نحوه قرار گرفتن قطعه در ساختار محصول و شامل موارد زير مي شود :
1-9-3-قطعه اصلي : قطعه اي است كه طراحي اوليه ساختار محصول با آن انجام شده و در ساختار پايه محصول به عنوان اولين اولويت وارد مي شود .
2-9-3-قطعه آلترناتيو(ALTERNATIVE) : از اين به بعد به اختصار ALT عنوان مي شود و قطعه اي است كه در صورت فقدان قطعه اصلي مي تواند با مجوز مهندسي به جاي قطعه اصلي در محصول استفاده شود . يك قطعه اصلي ممكن است يك يا چند آلترناتيو داشته باشد كه بايد اولويت مصرف هر كدام مشخص شود . همچنين مجوز مهندسي براي هر اولويت بايد با ذكر محدوده زماني

استفاده (مدت اعتبار مجوز) يا تعداد مجاز استفاده همراه باشد. مثلاً لامپ يك كنتاكت 24 ولت 15 وات به جاي لامپ چراغ نمره عقب 24 ولت 15 وات از اول خرداد 81 تا 31 تير 81 .
3-9-3-قطعه جانشين (SUBSITUTE) : از اين به بعد به اختصار SUB عنوان مي شود و قطعه اي است كه با توجه به مواردي از قبيل برنامه توليد يا انتخاب مصرف كننده و يا موجودي قطعه اصلي در انبار ، با مجوز مهندسي بجاي قطعه اصلي استفاده مي شود . مثلاً جانشين شدن قطعه‌ آلومينيمي هواكش سقف با فايبرگلاس براي MO457 - O457 - O355 .

4-9-3-قطعه انتخابي (OPTION) : كه از اين به بعد مختصراً OPT گفته مي‌شود قطعه اي است كه بنا به درخواست مشتري و يا بر اساس اطلاعات مراكز خدمات پس از فروش و يا به صورت اختياري بر روي محصول نصب و به آن اضافه مي شود .
5-9-3-قطعه جايگزين : قطعه اي است كه بر اساس برگ تغييرات مهندسي به جاي يك قطعه ديگر (به عنوان قطعه اصلي) در ساختار محصول وارد مي‌شود و قطعه قبلي از ساختار محصول حذف و كليه اطلاعات مرتبط با آن منسوخ مي شود .

6-9-3-قطعه مشترك (COMMUNAL) : كه از اين به بعد به اختصار COM عنوان مي شود همان قطعه اصلي است كه در بيش از يك محصول با شماره شناسايي متفاوت و مرتبط با همان محصول به كار مي رود و يا ممكن است با دو نوع سيستم ، كدگذاري شده باشد .
10-3-گروه هاي موازي : تعدادي از قطعات كه به لحاظ الزامات مهندسي به هم وابسته و مرتبط هستند اين ارتباط منجر به اين مي شود كه در موارد بروز يكي از وضعيت هاي آپشن ، آلترناتيو و يا جانشين براي يك قطعه خاص ، تعدادي از قطعات اصلي حذف و تعدادي به جاي آنها اضافه مي شوند كه به اين تعداد قطعات يك گروه موازي گفته مي شود .

11-3-شماره سطح : اين شماره براي نشان دادن سطح يك قطعه در يك TU خاص نشان داده مي شود به عبارتي هر قطعه داراي پوزيسيون در TU بايد داراي شماره سطح باشد و به صورت زير مي باشد .

A : يك عدد صحيح يك رقمي مي باشد و عبارت است از شماره سطح قرارگيري قطعه در بخش (TU) به طوري كه بالاترين سطح در هر TU سطح شماره 1 مي باشد و براي سطوح بعدي اين عدد افزايش مي يابد .
B : عبارت است از يكي از حروف X و Y و N كه كاربرد هر كدام براي هر قطعه داراي مفاهيم زير است :
N : در صورتي كه قطعه داراي زير مجموعه نباشد .
Y : در صورتي كه قطعه مورد نظر داراي زير مجموعه باشد .
X : هر گاه X در كنار شماره سطح مورد نظر نوشته شود يعني اولين مجموعه با شماره مشابه كه در بالاي X قرار گرفته در اين سطر بسته مي‌شود مثلاً اگر در يك سطح شماره سطح 2X قرار دارد ، الين مجموعه 2Y كه در بالاي اين سطح قرار دارد در اين سطر بسته مي شود .
تبصره : هر رديف شاكل X باشد بقيه اطلاعات مقابل آن خالي گذاشته مي‌شود .
12-3-فرم ها :
1-12-3-برگ اطلاعات ساختار پايه محصول (به شماره 007-01E-08) : اين فرم براي كليه قطعه اصلي تكميل مي شود و هر شماره فرم متعلق به يك بخش (قطعات با TI مشترك) مي باشد و ممكن است شامل چندين صفحه باشد . لازم به ذكر است اين برگه ها درون يك فايل براي هر KGU خاص به ترتيب افزايشي (براي هر مدل) قرار داده مي شوند تا به هنگام استفاده بتوان به آنها دسترسي سريع داشت .

2-12-3-برگ اطلاعات طعات آلترناتيو(به شماره 008-01E-08) : اين فرم براي معرفي قطعات آلترناتيو (ALT) بكار مي رود . از آنجا كه در برگ اطلاعات ساختار پايه محصولات فقط قطعات اصلي وارد مي شوند ، قطعات آلترناتيو در اين برگ وارد مي شوند و گروه هاي موازي حاصله از آنها در برگ اطلاعات گروههاي موازي (به شماره 009-01E-08) وارد مي شوند اين برگ براي هر تيپ به صورت مجزا تهيه مي شود .
3-12-3-برگ اطلاعات قطعات جانشين (SUB) (به شماره 011 - 01E-08) : اين فرم براي معرفي قطعات جانشين (SUB) و كد گروه موازي حاصله از قطعه جانشين بكار مي رود . اين فرم براي هر تيپ خودرو به صورت مجزا تهيه مي شود .
4-12-3-برگ اطلاعات قطعات انتخابي (OPTION) (به شماره 010-01E-08): اين فرم براي هر تيپ به صورت مجزا تهيه مي شود . نكته قابل توجه در تهيه اين فرم اين است كه شرح OPTION مي بايست به صورت كاملاً واضح و مفهوم نوشته شود تا مورد استفاده ساير قسمتها ، خصوصاً برنامه ريزي ، خدمات پس از فروش و ... قرار گيرد .
5-12-3-برگ اطلاعات گروههاي موازي (به شماره 009-01 E08) : اين فرم براي معرفي گروههاي موازي قطعات و مجموعه ها (بوجود آمده از حالات آلترناتيو ، جانشين و آپشن ) بكار مي رود .
6-12-3-برگ معرفي طبقات اصلي ، فرعي و بخشها (به شماره 012-01 E-08) : اين برگ براي هر تيپ محصول به صورت مجزا به نحوي تهيه مي شود تا با توجه به نظر كارشناس مهندسي محصول و سيسنتم كدگذاري بنز كليه سطوح ساختار محصول را پوشش دهد .

4-مراحل انجام كار و مسئوليت ها :
1-4-مهندسي محصول :
6-4-مديريت مهندسي خدمات پس از فروش :
1-6-4-دريافت برگ اطلاعات قطعات انتخابي (OPTION) از اسناد و مدارك .
2-6-4-تهيه ليست OPTION ها براي هر مدل محصول و جمع آوري نظرات مشتريان در رابطه با OPTION ها .

3-6-4-ارائه نظرات مشتريان به مهندسي محصول در قالب دستورالعمل تغييرات مهندسي .

5-تغييرات :
مسئوليت هر گونه تغيير در اين دستورالعمل بنا به پيشنهاد واحدهاي مرتبط با موضوع ، بر عهده مديريت سيستم ها و روشها - اداره تشكيلات و روشها و تصويت آن با قائم مقام مدير عامل حوزه پشتيباني مي باشد .

6-واحدهاي ذيربط

رديف نام واحد
1 مهندسي محصول
2 مهندسي توليد
3 برنامه ريزي
4 بازاريابي و فروش
5 مهندسي خدمات پس از فروش

7-مستندات :
ـــــــــ

8-پيوست ها :
1-8-برگ اطلاعات ساختار پايه محصول
2-8-تشريح فرم برگ اطلاعات ساختار پايه محصول
3-8-برگ اطلاعات گروههاي موازي
4-8-تشريح فرم برگ اطلاعات گروههاي موازي
5-8-برگ اطلاعات قطعات انتخابي (OPTION)
6-8-تشريح فرم برگ اطلاعات قطعات انتخابي (OPTION)
7-8-برگ اطلاعات قطعات آلترناتيو
8-8-تشريح فرم برگ اطلاعات قطعات آلترناتيو

9-8-برگ اطلاعات قطعات جانشين (SUB) به شماره
10-8-تشذيح فرم برگ اطلاعات قطعات جانشين (SUB)
11-8-برگ معرفي طبقات اصلي ، فرعي و بخشها
12-8-تشريح فرم برگ معرفي طبقات اصلي ، فرعي و بخشها
13-8-نمودار گردش عمليات

تشريح موضوع پروژه :
BOM ساختاري توسط مهندسي محصول تدوين مي شود . در درجات بعدي در اختيار قسمتهاي زيربط گذارده مي شود ، BOM مخصوص به خود تهيه نمايند .