بخشی از مقاله
چکيده :
گرچه مواجهه با سروصداي زياد، شايع ترين علت آسيب هاي شنوايي شناخته شده است و اثر آن بر افت شنوايي ثابت شده است ، ليکن عوامل توام ديگري در محيط کار وجود دارند که اين اثرات آلودگي صوتي را شدت مي بخشند. سميت گوشي حلال هاي آلي احتمالا يکي از اين عوامل تشديد کننده است که افت شنوايي در کارگراني را که به طور توام با سر و صداي زياد و غلظت بالاي آن ها قرار دارند را سرعت مي بخشد. مطالعات مختلفي بر روي اثرات صدا در شرايط مختلفي از تماس با حلال هاي آلي صورت گرفته است که نتايج مختلفي را در اين زمينه ارائه نموده اند. اين بررسي با جمع آوري اطلاعات مختلف و نتايج تحقيقات ميداني به ارزيابي اين اثر پرداخته است . نتايج حاکي از آن است که شيوع آسيب شنوايي در گروه مواجهه با حلال و سر و صدا بطور همزمان از ساير گروه ها (گروه صدا، گروه حلال و گروه کنترل ) بيشتر است . همچنين مشخص شد که ميزان اثر آلودگي صوتي با غلظت حلال هاي آلي در محيط کار رابطه مثبت و معني دار دارد. يافته ها نشان داد، که آسيب شنوايي کلي به ندرت بالاي db55 بود و همچنين صدمات بيشتر بر روي فرکانس هاي مکالمه قرار داشت . به عنوان راهکار پيشنهاد شد که در اعمال حدود تماس مجاز با سر و صداي محيط کار، بايد غلظت حلال هاي آلي را نيز در نظر داشت و در صورت وجود هر دو عامل مذکور، اقدامات سخت گيرانه تري در خصوص حد مجاز سر و صدا به عمل آورند.
کلمات کليدي : آلودگي صدا، آلاينده هاي سيميايي هوا، اثرات سر و صدا، حلال هاي شيميايي
دانشجوي مهندسي شيمي - صنايع گاز
مقدمه :
طي دهه هاي گذشته ، چندين مطالعه بر روي انسان و حيوان ، اثرات تماس با حلال هاي آلي را روي سيستم شنوايي و رابطه متقابل آن با سر و صد ا را مطرح کرد ه است . اين مسئله در اروپا حايز اهميت است . بخاطر اينکه توليد مواد شيميايي سومين صنعت بزرگ اروپاست . در حدود ١.٧ ميليون نفر مستقيما و ٣ ميليون نفر غير مستقيم در اين صنعت مشغول بکار هستند. مطالعه بر روي رت ها اين موضوع را مطرح مي کند که چندين حلال آلي خصوصا تولوئن ،استيرن مي توانند به حلزون گو ش داخلي آسيب برسانند .سميت گوش ي حلال هاي آلي را در کارگراني که بصورت شغلي در معرض مواجه با آنها هستند ، مشکل تر مي توان اثبات کرد . به اين خاطر است که غلظت حلال هاي آلي در محيط کاري خيلي پايين تر از آن چيزي است که در مطالعه بر روي حيوانات بکار ميرود و کارگران معمولا در معرض مواجهه با ترکيبي از حلال ها با طيف وسيعي از اجزا و غلظت هاي مختلف هستند که همين در ارزيابي مواد بصورت تکي اشکال ايجاد مي کند و مانع اين کار مي شود .با وجود اينها ، در شرايط صنعتي تماس با مواد شيميايي اغلب در کنار ترازهاي بالاي سروصدا صورت مي گيرد. مواجهه با سروصدا شايعترين علت آسيب شنو ا يي است و در کا ر گراني که با سر و صدا ها ي شديد تما س دارند باعث افت شنوايي مي شود .آسيب شنوا يي در کارگران ، در محيط هاي کاري اغلب به چندين فاکتور بستگي دارد که عبارتند از :سن ، وراثت ، سروصدا و تماس با موادي که در محيط هاي کاري سميت گوشي ايجاد مي کنند . در محيط ها ي کاري که از حلال ها ي آلي استفاد ه مي کنند سر و صد ا نيز شايع است .با توجه به اين که سميت گوشي حلال هاي آلي احتمالا ارتبا ط متقابل با سر و صداي محيط کار دارد ،مطالعه بر روي تعدادي از حيوانات ارتباط متقابل را بين حلال هاي آلي و سرو صدا نشان داده است . اغلب مطالعاتي که عملکر د شنوايي را در کارگران صنايع بررسي ميکنند نگا ه خو د را بر روي يکي از اين سه مورد معطوف مي دارند:
١. مواجهه با ترکيب حلال ها ( اکثر حلال هاي پر مصرف )
٢. مواجهه فقط با استيرن
٣. مواجهه فقط با تولوئن
در اين مطالعه اثر توام حلال و سرو صدا اعم از يک حلال به تنهايي يا ترکيب حلال ها بررسي شد. تعدادي از مطالعات همه گير شناختي بر روي اثرات توام حلال هاي آلي و سرو صدا نشان داده اند که شيوع آسيب شنوايي در گروه مواجهه با حلا ل و سر و صدا از ساير گر و ه ها (گروه صد ا - گروه حلا ل و گروه کنترل ) بيشتر است .
٢- تعداد و نوع مطالعات :
از سال ١٩٨٤ تا به اکنون مقالات متعددي اثر توام حلال هاي صنعتي و سروصدا را بر روي دستگاه شنوايي بررسي کرده اند.اين ترکيبات شامل Carbon disulfide -Styrene –Toluene هستند. در اين بررسي ١٤ مقاله از نوع مقطعي يا (cross sectional) و يکي طولي يا Longitudinal بود که ٢٠ سال بطول انجاميد و جمعا ١٥ مقاله مورد بررسي قرار گرفت .
١. جمعيت
در مجموع ٢٠٠٠ نفر بواسطه شغلشان در معرض مواجهه توام با حلال هاي آلي و سروصدا بودند و مورد آزمايش قرار گرفتند. بزرگترين گروه در معرض مواجهه کارگران صنايع چاپ ،صنايع رنگ و لاک ،کارخانه هاي مواد شيميايي ،کشتي سازي ،پالايشگاه هاي نفت بودند. در تمامي اين مطالعات افراد پس از تکميل پرسشنامه مربوط به اطلاعات شخصي ، سن ، جنس ، سطح تحصيلات ، عادات زندگي و ... غربال مي شدند. پس از آن با توجه به شرایط موجود در کارخانه به سه گروه (گروه صدا - گروه توام حلا ل و صدا - و گروه کنترل ) تقسيم مي شدن د. اطلاعات مربو ط به تعيين غلظت حلالها ، اندازگيري تراز فشار صوت و تست شنوايي سنجي جمع آوري و با روشهاي آماري مناسب تجزيه و تحليل ميشدند.
٢. ارزيابي مواجهه با حلال ها
در بين اين ١٥ مطالعه ، در ٨ مورد آن ميزان مواجهه اندازگيري شد . براي کربن دي سولفايد ، غلظت آن در هواي تنفسي ٩٠ mg/m٣ بود و شاخص تماس براي ترکيب حلال ها در اين مطالعه ٠.٥ تا ١ بود. در مطالعه اي که بوسيله Jeongyoung KIM – در صنعت هوانوردي صورت گرفت شاخص تماس تجمعي محاسبه شد که براي سر و صد ا ٥ و برا ي حلالها ١٠بود. ( شاخص تماس تجمعي از حاصلضرب شاخص تماس براي هر فرد در سابقه کا ر وي محاسبه مي شو د.) براي تولوئن در کارخانه کفش سازي ١٠.٣٧ ppm بود. غلظت دي سولفيد کربن در مطالعه
shu-Ju-Channg- ١.۶ تا ٢٠.١ بود. به منظور ارزيابي اثر دوز – پاسخ تولوئن روي افت شنوايي کارگرا ن که در معر ض تولوئن و سرو صدا تواما قرار دارند شاخص تماس تجمعي تولوئن براي هر فرد در اين گروه محاسبه گرديد .
شاخص تماس تجمعي CEI عبارت است از حاصلضرب مقدار متوسط تولوئن در هر قسمت در سابقه کار که واحد - PPM آن سال است و شاخص تماس تجمعي ٠- ٤٥٠ بود.
در يک مطالعه ميزا ن غلظت تولوئن در قسمت گراور غلطکي يک کارخانه که دراين قسمت مواجهه حلا ل و صدا توام است ، در ماههاي مختلف سال ١٩٧٨ اندازگيري شد.
جدول ١- مقايسه مواجهه حلال و صداي توام
٣. ارزيابي نتايج افت شنوايي
در يک مطالعه بالاترين ميزان افت شنوايي در گروه حلال + سروصدا مشاهده شد. (٦١.٥ %) نسبت بخت در دو گوش به صورت زير است .
جدول ٢ – نسبت نابرابري
