بخشی از مقاله
بررسي خشکه دار درجنگل هاي تايگاجنوبي
چکيده
پارک ملي وال داي (شمال غربي روسيه ) باهدف حفظ ترکيب جنگلـي-مردابـي و ايجـاد مکـاني بـراي ذخيـره گـاه ژنتيکي و تفرج اختصاص يافته است . شناخت اکوسيستم جنگلي و شناخت وضعيت خشکه دار و تحليل مورد تجقي مي تواند راهگشاي مديريت پايدار جنگلها باشد . خشکه دار در جنگل بعنوان مکـان زنـدگي حيوانـات ريـز و درشـتي است که باعث تنوع زيستي شده و جنگل رابه سمت کليماکس سوق مي دهد . بر اساس اطلاعات وارد شـده بـه نـرم افزار اکسل و انجام محاسبات آماري و گرافيکي و کسب نتايج حاصله در جـدول وضـعيت کلـي خـشکه دار و م کم بودن جنگل از درختان مادري و پر پشت بودن عرصه جنگلهاي مورد بررسي مشاهده مي کنـيم کـه درخـت نوئـل ـا توجه به سرشت آن که يک گونه سايه پسند مي باشد يشترين خشکه دار را در بين گونه هاي مورد بررسي به خـود اختصاص داده است ( ٤٨درصد ) . در بررسي خشکه دار گونه نوئل با توجه به سايه پسند بـودن وقـرار گـرفتن در اشکوب فوقاني ، تحمل شدت نور خورشيد را ندارد و از سمت تاج درخت شروع به خشکيدن مي کنند ودر نهايت کـل درخت خشک مي شود ( اين موضـوع نيـاز بـه تحقيـق بيـشتري دارد ) . درايـن اشـکوب در قطـر ٣٠سـانتي متـري بيشترين تعداد خشکه دار گونه نوئل وجود دارد که مي تواند بعنوان قطر هدف در مديريت جنگل مورد استفاد
گيرد . در مورد درختان خشکه دار کاج که يک گونه نور پسند مي باشد و ٣٨درصـد خـشکه دار هـاي منطقـه را ب ه خود اختصاص داده است در مناطق باتلاقي و مردابي جائيکه شرائط زندگي سخت بوده مشاهده شده است .
کليد واژه ها:خشکه دار ، کليماکس ، اکسل ، سرشت ، تايگاه ، وال داي
مقدمه و هدف
خشکه دار در جنگل بعنوان مکان زندگي حيوانات ريز رشتي است که باعث تنوع زيستي شده و جنگل رابه سمت کليماکس سوق مي ده براي آگاهي از وضعيت خشکه دار در جنگلهاي تايگا جنو و آشنائي متخصصين امر با ايـن ناحيه رويشي انتخاب شده که منطقه مورد بررسي در پستي و بلندي هاي وال داي در پارک ملي در اسـتان نووگـوراد در منطقه آبي بزرگ مرکز دشت اروپاي شرقي روسيه قرار گرفته اس . منطقه پـارک ملـي از شـرق بـه غـرب توسط جاده اتومبيل رو مسکو-سنگت پيترزبورگ و راه آهني که وال داي را از مسکو به سنگت پيترزبورگ وصل مـي ک د کشيده شده است . پارک ملي وال داي در سال ١٩٩٠با هدف حفظ ترکيب جنگلي - مردابـي منحـصربه فـرد و ايجـاد شرايط براي توسعه سازمان گردشگري در اين منطقـه اختـصاص داده شـد کـه درازاي آن از شـمال بـه ـو ١٠٥ کيلومتر و از غرب به شرق ٤٥کيلومتر مي باشد.
شرح منطقه و روش تحقيق
جنگل مورد مطالعه درپارک ملي وال داي در روسيه در بخش آبي درياچه اي بالتيکي و درياي خزري و داراي پستي و بلندي متنوع که ارتفاع از سطح دريا منطقه مورد مطالعه حداقل ١٨٥متر و حداکثر ٢٣٠متر به مساحت ١٥٥٦٠٠ هکتار است که ٨٦درصد پوشش هاي جنگلي،١٤درصد زمين غير جنگلي،٩ درصدآبها، ٣درصد جنگل مردابي، ١ درصد مراتع مي باشد. در مرزهاي آن ١٥١ نقطه مسکوني با جمعيت نزديک به ٣٦٠٠٠ نفر جمعيت قرار دارد .
رسوبات پالئوزوئيک و رسوبات کربناتي و رسوبات دريايي در اثر فعاليت يخبندان آخري تشکيل شده است .آب و هواي قاره اي معتدل باتابستان گرم و معتدل و زمستان سرد معتدل طولاني شکل گرفته است .متوسط درجه حرارت ساليانه هوا به ٣.٢+ درجه سانتيگراد مي رسد . مقدار بارش ساليانه ٨٢٨ ميلي متر است . سه رودخانه قابل ملاحظه بنامهاي ياون (Yavon)، پالاميت (Palamit) و وال دايکا(Valdaika) و ٧٦ درياچه که از آنها ٥٦ درياچه مساحتي بيش از ١٠ هکتار دارند . پارک ملي در مرز زير ناحيه تايگاه جنوبي و جنگلهاي سوزني-پهن برگي قرار گرفته است که ٨٦درصد از سطح منطقه را پوشش جنگلي تشکيل داده است که از اين مقدار توس ( B.pubescens و Betula pendula) ٣٦,٤ درصد ، نوئل (Picea abies) ٢٧,٧ درصد، کاج (Pinus sylvestris ) ١٧,٣ درصد و توسکا (Alnus incana)١٥٧ درصد و الباقي ساير گونه ها مي باشند . در پارک ملي در تمام تيپ هاارزش زياد گونه هاي نوئل و کاج بيان شده است . در پوشش خاکي منطقه پارک خاکهاي رسي پدزولي کامل و خاکهاي شني رسي پدزولي در حال تکامل و خاکهاي تورف -رسي و تورفي مردابي غالب هستند . در منطقه پارک ١٨٠ گونه پرنده ، ٧ گونه حيوان آبي –خشکي ، ٤٥گونه ماهي و ٥٠گونه حيوانات که از آنها روباه ، گراز و خرس از نظر تعداد بيشترين هستند زندگي ميکنند.
روش آماربرداري در اين منطقه برداشت پلاتهاي ممتد به صورت نواري به عرض ٢٠متر وطول ٤,٦کيلومتر مي باشد که نقطه شروع آن بصورت تصادفي و با نقشه توپوگرافي با مقياس ١٠٠٠٠: ١و با ثبت مختصات نقاط در محل مورد نظر با GPS انجام شده است .در کل چهار مسير تمام خشکه دارهاي موجود مورد اندازه گيري وارزيابي قرار گرفتند .
( پارامتر هاي مورد ارزيابي شامل :نوع خشکه دارهاي موجود،تعداد خشکه دارهاي موجود،قطر خشکه دارهاي موجود،ارتفاع خشکه دارهاي موجود،سن خشکه دارهاي موجود،اشکوب بندي خشکه دارهاي موجود) که جمعا در مکول جوچده٢ا٠رماسصيلره کتعه دبارد٢ح٠س٥ خنوشع که خشداکره هاداير شاممول جو: د ا دازه گيري و ثبت شده است . عد د کل خشکه د رهاي نوئل ( Picea ) (٤٨درصد ) -کاج ( Pinus ) ( ٣٨ درصد ) ،توس ( Betula )( ٧ درصد ) ، توسکا Alnus ) ( ( ٧ درصد ) مي باشد .
