بخشی از مقاله
بررسی سلامت و ایمنی محیطی (HSE) افراد شاغل در کارخانه ذوب روي دندي و ارتباط آن با غلظت سرب خون کارکنان
چکیده
سلامت جامعه کارگري یک کشور به ویژه کشوري که مبناي آن متکی به صنعت میباشد از اهمیت ویژهاي برخوردار است. بروز مشکلات سلامتی در کارکنان واحدهاي صنعتی از معضلات بخش صنعت بوده و شواهدي از آسیبپذیري کارکنان مشاغل صنعتی وجود دارد. با توجه به اینکه شرایط خاص معادن از لحاظ وضعیت محیطی و کاري باعث شده که کارگران این بخش یکی از آسیبپذیرترین کارکنان در بخش صنعت و معدن باشند، این پژوهش با هدف بررسی سلامت و ایمنی شغلی (HSE) افراد شاغل در کارخانه ذوب روي دندي انجام گرفت. بدین منظور غلظت سرب در خون افراد شاغل تعیین و با غلظت سرب خون افراد شاهد مقایسه گردید، براي این هدف 40 نفر از کارکنان کارخانه بعنوان گروه مورد و 40 نفر از مردان سالم ساکن در منطقه بعنوان گروه شاهد تحت بررسی قرار گرفتند. اندازهگیري سرب خون افراد و مطالعات آماري با استفاده از آزمون T و آنالیز واریانس بیانگر اختلاف معنی دار بین میانگین سرب خون گروه مورد و شاهد است .(P= 0/0001) همچنین اختلاف معنیدار بین میانگین سرب خون شاغلین واحدهاي مختلف کارخانه وجود دارد .(P= 0/04)
کلمات کلیدي: سلامت کارگران، کارخانه ذوب روي دندي، غلظت سرب خون، مطالعات زیست محیطی.
-1 مقدمه
کارخانههاي ذوب و استحصال کانسنگهاي فلزي بعنوان صنایع پائین دستی فعالیتهاي معدنکاري یکی از مهمترین منابع آلاینده محیط زیست به شمار میروند. آلایندههاي ناشی از این کارخانهها غالباً به صورت ذرات معلق از طریق دودکشها و یا در اثر دورریزي غیر اصولی باطلهها و پسماندهاي شیمیایی در محیط منتشر میگردند که به صورت مستقیم (از طریق استنشاق) و یا غیر مستقیم (از طریق چرخه غذایی) وارد بدن انسان میشود. کارخانه ذوب روي دندي که در 5 کیلومتري شهر دندي و در جنوب غرب استان زنجان واقع شده است دومین کارخانه ذوب روي کشور محسوب می شود که خوراك اولیه این کارخانه سروزیت، اسمیت زونیت (کربنات روي) میباشد که در نهایت منجر به تولید شمش روي میگردد (شریعتی ش. و همکاران،(1390 (شکل-.(1 فعالیتهاي این کارخانه باعث تولید گردو غبار و نیز پسماندهاي حاوي عناصر سنگین میباشد که می تواند منبع بالقوهاي براي آلودگی زیست محیطی در منطقه باشد. لازم بذکر است کارکنان کارخانه بیش از سایر ساکنین منطقه با گرد و غبار و باطلههاي حاوي عناصر سنگین از جمله سرب در ارتباط هستند، در نتیجه بیشتر در معرض ابتلا به مسمومیت با عناصر سنگین به ویژه سرب قرار دارند. هدف از این پژوهش تعیین غلظت سرب خون در افراد شاغل در کارخانه ذوب روي دندي و سنجش میزان احتمال ابتلا به مسمومیت با سرب میباشد.
-2بحث
فرآیند کلی کارخانه ذوب روي دندي بدین شرح است که کانسنگ استخراجی از زون هاي مختلف معدن انگوران پس از حمل به سنگ شکنی مرحله اول که در م عدن واقع شده، وارد گریزلی می شود. مواد کوچکتر از 80 میلیمتر از گریزلی عبور کرده و به سیلوي خوراك دهی صندوقههاي نقاله هوایی منتقل می شود. مواد درشت تر از 80 میلیمتر پس از خردایش توسط سنگ شکن چکشی به سیلوي مذکور انتقال مییابد. صندوقهها پس از بارگیري از طریق نوار نقاله هوایی به محل کارخانه حمل میشوند. مواد بر اساس اینکه از نوع کم عیار و یا پرعیار باشد توسط نوار نقاله در دو باند جداگانه انباشت میشود (مر ف. و همکاران،(1379 (جدول-.(1
استکر مواد را برداشت کرده و در باندهاي تعیین شده به صورت لایههاي طولی انبار میکند. ریکلمر مواد یکنواخت شده را از سطح مقطع دپوي مواد معدنی برداشت کرده و خوراك با دانه بندي و عیار ثابت به کارخانه ارسال مینماید. این مواد در یک سیلو ذخیره شده و از آنجا به سرند بالاي سنگ شکن مخروطی وارد می شود. مواد زیر 15 میلیمتر از سرند عبور میکند و مواد درشتتر از 15 میلیمتر وارد سنگ شکن مخروطی میگردد. خروجی سنگ شکن مخروطی دوباره به روي سرند هدایت می شود. از این بخش به بعد مدار کارخانه به دو خط 0-2 و 2-15 میلیمتر تقسیم میشود. اگر خوراك مصرفی از نوع پرعیار باشد، مواد زیر 15 میلیمتر به سیلوي مواد 2-15 میلیمتر انتقال مییابد. مواد 2-15 میلیمتر نیز از طریق نوار نقاله به آسیاي میله اي هدایت می شود. خروجی آسیاي میله اي وارد هیدروسیکلون می شود. سرریز هیدروسیکلون به مخازن آماده سازي فلوتاسیون خط 2-15 میلیمتر منتقل میشود (مر ف. و همکاران) (جدول-.(2
پس از اتمام عمل آماده سازي، پالپ به داخل سلولهاي فلوتاسیون رافر انتقال مییابد. کف 4 سلول اول فلوتاسیون رافر به عنوان کنسانتره به تیکنر سرب ارسال می شود. کف مابقی سلولهاي رافر به سلول هاي شستشو وارد میگردد، که کف همه آنها به عنوان کنسانتره سرب به تیکنر سرب منتقل می شود. ولی ته ریز سلولهاي شستشو به مرحله شستشوي مجدد وارد می شود، که کف 4 سلول اول شستشوي مجدد کنسانتره است ولی کف بقیه به اول همین خط برمیگردد و ته ریز بقیه سلولها به اول خط رافر منتقل می شود. باطله سلولهاي رافر نیز به خط رمق گیري منتقل شده و مابقی سرب آن به عنوان کف سلولهاي رمق گیر، بازیابی شده و به اول خط رافر ارسال میشود. ولی ته ریز سلولهاي رمق گیر که باطله نهایی خط فلوتاسیون سرب است به عنوان کنسانتره روي به تیکنر روي انتقال مییابد. در صورتیکه خوراك مصرفی کارخانه از نوع کم عیار باشد، مواد کوچکتر از 15 میلیمتر به واحد واسطه سنگین وارد می شود. در این واحد ابتدا مواد به روي سرند 4 میلیمتر ریخته می شود که 80 درصد مواد روي سرند بزرگتر از 2 میلیمتر میباشد. مواد روي سرند از طریق یک بونکر به دو دهانه همراه با آب به داخل دو دستگاه همگن ساز وارد می شود. خروجی هر یک از همگن سازها، یک دستگاه کلاسیفایر مارپیچی را تغذیه میکند. کلاسیفایرهاي مذکور مواد را به دو محدوده ابعادي بالاي 2 میلیمتر طبقه بندي میکنند. مواد درشت تر از 2 میلیمتر در یک مرحله دیگر شستشو می شود. در نهایت مواد 2-15 میلیمتر به دست آمده به سیکلون واسطه سنگین منتقل شده و بر اساس وزن مخصوص از هم جدا می شوند. بخش سرریز سیکلون به عنوان باطله به سد بازیافت ارسال میشود (گزارش کارگروه تدوین برنامه توسعه بخش کانیهاي صنعتی و پایکاه دادههاي علوم زمین، ( 1382 (جدول-(3 و (شکل-.(2