بخشی از مقاله
بررسی مهارت تورگردانی در توسعه پایدار گردشگري
چکیده
گردشگري پدیده اي است که از دیر باز وجود داشته و به اشکال متفاوت با گذشت زمان دستخوش تغییرات مختلف شده است به طوریکه امروزه از آن به عنوان صنعت توریسم یاد می شود . گردشگري در قرن بیست و یکم صنعتی در آمد زا شناخته شد که بهره برداري از آن در نگاه نخست بسیار آسان به نظر می رسید اما پس از بررسی هاي مختلف این نتیجه حاصل آمد که اگرچه مواد و منابع اولیه این صنعت عمدتا توسط گذشتگان تامین شده اما براي تداوم آن نیاز به امکانات و زیرساخت هاي فراوانی وجود دارد و بر همین اساس این صنعت پیچیده تر و تخصصی تر از گذشته مورد توجه فعالان قرار گرفت . طراحی و برگزاري بسته هاي سفر در عین حال که یکی از جذاب ترین کسب و کارهاست اما نیاز به تخصص و مهارت هاي خاصی دارد زیرا در غیر اینصورت آنچه به عنوان بسته سفر فروخته می شود داراي مشکلات و نقایص فراوانی خواهد بود . افزون بر اینکه مسئله توسعه پایدار که در سالهاي اخیر به صورت یک گزینه مهم و داراي اهمیت از طرف محققین و مسئولین به کار برده می شود با وجود افراد ناآگاه و کم تجربه مورد غفلت قرار گرفته و آنچه پس از گذشت چند سال حاصل می آید از بین رفتن منابع و ثروت هاي جهانی و ملی است . هدف از این پژوهش بررسی مهارت تورگردانی در توسعه پایدار گردشگري است . روش تحقیق حاضر بر اساس هدف کابردي و بر اساس ماهیت توصیفی است از یافته هاي این پژوهش می توان به تاثیر آموزش و تجربه در امر تور گردانی و تدوین تورهاي در راستاي حمایت از توسعه پایدار اشاره نمود.
کلید واژه
تور گردان ، توسعه پایدار گردشگري ، صنعت گردشگري
مقدمه
گردشگري عنصر زنده و سریع الرشدي است ، چرا که فعالیتهاي جدید ، مقاصد نو ، تکنولوژي و دانش مدرن و ...
هریک به نوعی و به صورت لحظه اي در حال تغییر است . صنعت گردشگري پس از صنایع نفت و خودرو سازي سومین صنعت در آمد زاي هزاره جدید محسوب می شود به همین دلیل است نظریه پردازان اقتصاد جهان اهتمام و توجه ویژه خود را به این صنعت معطوف داشته اند و کشورهاي مختلف تلاش می کنند در این فرصت نوین سرمایه گذاري مناسبی داشته باشند (کارگر ، .(160 : 1386
بنابراین نمی توان نسبت به این صنعت که در آینده هچون جواهري خواهد درخشید غفلت کرد بلکه بایستی به رفع نقایص موجود پرداخت و با سرعت هرچه تمام تر رقبا را یکی پس از دیگري پشت سر گذاشت . سفر و گردشگري یک مقوله پیچیده است که در ساختار خود بخش هاي مختلفی را در بر می گیرد ، یکی از این بخش ها ، تورگردانی است که اگرچه در پشت صحنه این صنعت حضور دارد اما به دلیل ارتباط با مراکز اقامتی ، رستوران ها و حمل نقل به نوعی عروسک گردان این بازي بزرگ است . اغلب سازمان هایی که خود را تورگردان می خوانند از وظایف مشخصی در صنعت گردشگري برخوردارند . آنها عناصري همچون حمل نقل ، اقامت و سایر خدمات را به صورت یک بسته سفر به شکل مستقیم یا غیر مستقیم به متقاضیان سفر عرضه می نمایند( رنجبریان، زاهدي 19 :1384 ).اما آنچه امروزه در کنار توسعه گردشگري مطرح می شود مفاهیمی همچون توسعه پایدار ، توجه به محیط زیست ، حفظ آثار و منابع ملی براي آیندگان و ... می باشد از اینرو به نظر می رسد حال که در ابتداي راه هستیم شایسته است به این مهم توجه نموده و توسعه پایدار را سر مشق و الگوي اصلی توسعه گردشگري قرار دهیم . در این نوشتار بر آنیم تا با بررسی آنچه به عنوان مهارت تورگردانی در ایجاد و تدوین بسته سفر در راستاي توسعه پایدار گردشگري وجود دارد را به کار ببندیم تا در آینده نزدیک شاهد رشد گردشگري به همراه حفظ آن براي آیندگان باشیم.
بیان مسئله
گردشگري از جمله صنایعی است که به درستی صنعت قرن بیست و یکم نام گرفته ، یکی از پیچیده ترین فعالیت هایی که بشر در مکان جغرافیایی انجام می دهد و سرعت شتابنده آن باعث شگفتی می شود . در تمام کشورهاي توسعه یافته و یا در حال توسعه چشم انداز گردشگري ترسیم شده و هریک با تعیین اهداف آرمان گرایانه سعی در استفاده بهینه از این صنعت، دارند . در این بین توجه بسیار زیادي به مسئله حفظ و بقاء میراث فرهنگی ، این منابع و ثروت هاي ملی شده است و همواره بر این مهم تاکید فراوانی صورت گرفته است .آنچه بسیار حائز اهمیت است اینکه تورگردانان که به نوعی یکی از اساسی ترین بخش هاي این صنعت هستند نیز بایستی نسبت به موضوع توسعه پایدار توجیه شوند و الگوي فعالیت خود را بر همین اساس تنظیم نمایند . یکی از مهم ترین انگیزه هاي محقق از انجام این پژوهش بررسی میزان تاثیر مهارت هاي تورگردانی در تدوین بسته هاي تور با توجه به توسعه پایدار می باشد . بررسی اینکه آیا مهارت تورگردانی در ایجاد تورهاي گردشگري با توجه به توسعه پایدار می تواند مثمر ثمر باشد ؟نقش آموزش در این عرصه چه خواهد بود ؟
هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی ابعاد مختلف این عرصه به منظور ارائه یک راهبرد جدید در جهت ایجاد راهکارهاي براي توسعه همزمان گردشگري و رونق اقتصادي می باشد زیرا در تحقیقات توصیفی محقق به دنبال چگونه بودن موضوع است و در پی این است که بداند پدیده متغیر و یا مطلب چگونه است .
ادبیات تحقیق
در خصوص پژوهش ها و تحقیقاتی که در بخش تورگردانی صورت گرفته باید گفت از ابتداي ظهور گردشگري به عنوان یک صنعت مهم کارشناسان علاقمندان ، دانشجویان و افراد زیادي در مورد بخش هاي مختلف تحقیق و پژوهش انجام داده اند اما متاسفانه در بسیاري از موارد تورگردانان و راهنمایان تور یکسان تلقی می شدند ودرغالب این تحقیقات خصوصیات ظاهري و شخصیتی فردي که یک راهنماي تور بایستی داشته باشد مورد تاکید قرار می گرفت در حالی که چنین نیست راهنمایان تور و تور گردانان اگرچه هر دو از بخش هاي مهم این صنعت هستند اما دو مقوله کاملا متفاوت هستند که یکی در پشت صحنه و قبل از انجام سفر فعالیت می کند در حالی که دیگري دقیقا در صحنه و به همراه مسافران در تمام طول سفر فعالیت می کند .
گردشگري و محیط زیست
همچنانکه صنعت گردشگري در قرن بیست و یکم قدم بر می دارد ، اقدامات مسئولین محل توریست پذیر در تمامی جهات ، الویت دادن به محیط زیست گردشگران عمومیت پیدا می کند . امروزه گردشگري بزرگترین صنعت دنیا محسوب می شود لذا محیط زیست متمرکز ترین نقطه و مرکز برنامه توسعه براي گردشگري است . گردشگر تنها نیروي مهم اقتصادي نیست بلکه مهمترین عامل فیزیکی موثر در محیط زیست هم می باشد . به این ترتیب هر روز که می گذرد اهمیت و توجه بیشتري به محیط زیست داده می شود طرح واژه محیط زیست در گردشگري از نظر اقتصادي زمانی مطرح می شود که زیبایی و پاکی آن مورد توجه قرار گیرد . محیط زیست نقطه مرکزي در دایره تولیدات و مصرف گردشگري قرار می گیرد گردشگري سود آور به تک تک اجزا جذب گردشگر از جمله محیط زیست در مقصد اهمیت خاصی قائل است . گردشگري توان بالا بردن پتانسیل هاي محیط را داشته و به دنبال آن محافظت و جذابیت پایدار در فراهم سازي زیر بناها را مطرح می کند . البته در نتیجه عدم توجه به محیط زیست هرگونه اعمال می تواند مخرب باشد . اگر گردشگري به صورت برنامه ریزي شده مطرح نگردد باعث تخریب پوشش گیاهی ، جامعه حیوانی و تجمیع ضایعات پلاستیکی و کاغذي می گردد ؛ البته آلوده شدن سواحل دریا ، دریاچه ها به علت ساخت و سازهاي بیشتر از ظرفیت کناره دریا نه تنها کاهش فضاي باز و سرد را به دنبال دارد بلکه افزایش فاضلاب و سایر مشکلات حاصل از اقامت توام با تغییرات توسط میزبان می تواند به شدت محیط زیست را تهدید نماید (قره نژاد ، 214 : 1386 ).
عبارت" توسعه پایدار " دراوایل سال هاي دهه 1970 در زمان اعلامیه " کوکویک " درباره محیط و توسعه به کار رفت
. در آن زمان سازمان هاي بین المللی خواهان دستیابی به محیطی مناسب و مساعد با توسعه اي سودمند بودند؛ نام خاص ویژگی آنها در راهبرد توسعه پایدار شکل گرفت . به کار بردن واژه توسعه پایدار بعد از کنفرانس ریودوژانیرو در سال 1992 در محافل علمی فراگیر شد(ضرابی،.( 13: 1380
هرچند می شود ریشه هاي عمیق نظریه توسعه پایدار را در اوایل قرن بیستم بازجست با وجود این مطرح شدن آن در سال هاي اخیر به خصوص بعد از گزارش" آینده مشترك ما " در سال 1987 از سوي کمیسیون جهانی محیط و توسعه نشان از وخامت اوضاع زیست محیطی جهان دارد . در چنین وضعیتی هر گونه فکر و ایده اي در این خصوص که ما می توانیم از نتایج توسعه استفاده کنیم و در عین حال محیط زیست را نیز حفظ نماییم به طور طبیعی باعث برانگیختن انگیزه ها پیرامون پردازش توسعه پایدار می شود. (Rees،1991،( 20
