بخشی از مقاله
بررسی میزان رسوب نانو اکسیدروي بر روي بافت کلیه در موش سوري نر نژاد NMRI
چکیده
استفاده گسترده از نانوذرات روي در روشهاي درمانی و تشخیص براي بشر نگرانیهایی را ایجاد کرده است. با توجه به
اینکه شکل و اندازه نانوذرات در خواص آنها اثر میگذارد، بدین منظور در این تحقیق به بررسی میزان رسوب نانوذرات اکسید روي بر روي بافت کلیه در موش سوري نر نژاد NMRI پرداخته شده است. در این مطالعه تجربی20سر موش
سوري نر نژاد NMRI در گروههاي تجربی و کنترل مورد بررسی قرار گرفتند. نانوذرات اکسید روي 30-20 نانومتري با
غلظت 100 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت آشامیدنی (محلول در آب آشامیدنی روزانه) به مدت 28 روز خورانده شد و موشها تشریح شدند و بافت کلیه جدا و در اسید حل گردیدو میزان اکسیدروي رسوب کرده در بافت به روش جذب اتمی اندازه گیري شد. با توجه به نتایج گروه مصرف کننده نانواکسیدروي نسبت به گروه کنترل آثاري از رسوب نانواکسیدروي بر کلیه مشاهده شد. رسوب نانوذرات اکسید روي که به صورت آشامیدنی به مدت 28 روز در گروههاي تجربی مذکور مورد
بررسی قرار گرفت، اثرات مضري بر بافت کلیه داشت.
کلمات کلیدي: نانوذرات، اکسید روي، کلیه، موش سوري.
مقدمه
فناوري نانو واژهاي است، کلی که به تمام فناوريهاي پیشرفته در عرصه کار با مقیاس نانو اطلاق میشود. منظور از مقیاس نانو ابعادي در حدود 1 تا 100 نانومتر میباشد. گسترش فناوري نانو در سطح جهانی و استفاده روز افزون از تولیدات
حاصل از این فناوري، با توجه به کاربردهاي فراوان نانومواد در کاهش عفونت میکروبی پوست و زخمهاي سوختگی،
همچنین براي جلوگیري از تجمع باکتري ازسطح ابزار مختلف مثل پروتزها مورد استفاده قرار گرفتند .(3) نانوذرات ممکن
است از مسیرهاي متفاوت وارد بدن شوند و این موضوع تعیین خطرات مربوط به هر ماده را با دشواري روبرو میکند.
نانوذرات میتوانند مستقیماٌ از طریق آب، غذا، مواد آرایشی، داروها، وسایل انتقال دارو و غیره وارد سیستم گردش خون
شوند .(4) افزایش ذرات با اندازههاي مختلف در سیستم گوارش میتواند منجر به تاثیرات سمی گوناگون گردد .(5) بررسی-
ها نشان داده است که نانوذرات در اندازههاي مختلف، خصوصیات و فعالیتهاي جدید و متفاوت از خود نشان میدهند. این ویژگیها باعث شده است که امروزه سرعت استفاده از نانومواد بسیار سریع گسترش پیدا کند به طوري که در تمام ابعاد
زندگی همچون سیستمهاي الکتریکی، مبارزه با میکروبها، تشخیصودرمان بیماريها کاربرد آنها شناخته شده است .(6)
بعضی از گزارشات در زمینههاي پزشکی و بیولوژیکی ثابت کردند که بسیاري از وسایل پزشکی نقرهدار یون هاي نقره آزاد
میکنند که وارد خون شده و در کبد، ریه ومغز انباشته شده و باعث سمی شدن آنها و در نهایت منجر به مرگ میشود .(7) این نانو ذراتروي میتوانند از جداره رگهاي خونی و همچنین جفت عبور کنند در نتیجه، به راحتی میتوانند با مولکول-
1
هاي مستقر بر روي سطح یا داخل سلولها تعامل داشته باشند .این مسئله باعث میشود سلامتی موجودات زنده زیادي
تحت تاثیر قرار گیرد. عنصر روي یکی از مهمترین عنصرهاي ضروري بدن می باشد. بیش از 200 آنزیم براي عملکرد خود
به روي نیازمندند (8)علاوه براین، به علت خاصیت ضد باکتریایی نانوذرات روي، امکان کاربرد آن در داروهاي پیشگیري کننده بر علیه میکروبهاي مرتبط با بیماري ها و عفونتها وجود دارد .(9) در نانومواد اندازه هر ذره بسیار با اهمیت است
که نقش کلیدي در تعیین ویژگیهاي نهایی نانوذره دارد. اندازه ذره میتواند ویژگیهاي فیزیکی-شیمیایی نانومواد را تغییر
دهد و احتمال جذب و تعامل با بافتهاي بیولوژي را افزایش دهد .(7) امروزه نتیجه بررسیها نشان میدهد که فعالیت
بیولوژیکی نانومواد با کاهش ذره افزایش مییابد 10)، .(11 در این میان نانوذرات اکسید روي منافع زیادي براي کاربرد در
زمینه هاي مختلف دارند. ازجمله کاربردهاي آن: در کرم هاي پوستی براي جلوگیري از آفتاب زدگی، بیوسنسور، افزودنی هاي غذایی، پیگمان ها، تولید رزین و مواد الکترونیک است .(10) لیمباخ و همکاران جذب نانوذرات را توسط فیبروبلاست-
ها مشاهده کردند .(13) از آنجایی که آب آشامیدنی یکی از مسیرهاي ورود نانوذرات اکسیدروي به بدن است و بافت کلیه
هم یکی از عضوهاي اصلی در متابولیسم است. برآن شدیم که اثرات این ماده را بر روي کلیه مورد بررسی قرار دهیم.
مواد و روش کار
به منظور انجام این مطالعه ي تجربی از 20 سر موش سوري نردر گروه وزنی 36-31 گرم انتخاب گردید. هر گروه که
شامل10سرموش سوري نر، نژاد NMRI از انستیتو پاستور خریداري شد، استفاده گردید. یک گروه کنترل هم که آب آشامیدنی یکبار تقطیر مصرف کردند. گروه تجربی دوز 100 میلیگرم بر کیلوگرم نانواکسید روي محلول در آب آشامیدنی را هر روز به مدت 28روز مصرف کردند. نانواکسید روي به اندازهيnm 20-30 از شرکت پیشگامان نانومواد ایرانیان تهیه گردید. پس از 28 روز موشها توسط کلروفرم بیهوش و کالبدشکافی شدند. کلیهي موش ها از بدن جدا و سپس وزن تر
کلیهها اندازهگیري شد و نمونهها جهت خشک شدن در آون به مدت 2 ساعت در دماي 80 درجه قرار گرفتند. سپس نمونه-
ها در لولههاي آزمایش قرار گرفتند و اسیدنیتریک مرك آلمان به میزان 2 سیسی به آنها اضافه گردید و به مدت 3 روز در اسیدنیتریک قرار گرفتند سپس بعد از گذشت 3 روز با بنماري در90 درجه سانتیگراد به مدت45 دقیقه حرارت دیدند و توسط کاغذ صافی، صاف شدند و با دستگاه جذب اتمی، میزان رسوب نانواکسیدروي اندازهگیري شد و روشهاي آماري توسط نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج
بر اساس بررسیهاي انجام شده بر روي بافت کلیه و میزان رسوب نانوذرات اکسیدروي در کلیه موش سوري نر که به مدت 28 روز به صورت آشامیدنی در معرض نانواکسید روي 20 تا30 نانومتري قرار گرفته بودند نشان داد که در این گروه
تجربی جذب معنا داري مشاهده شده است. با توجه به نمودار اندیس و بی معنا بودن تغییرات گروه تجربی نسبت به گروه
کنترل میت وان این احتمال را داد که در بافت موجود علائمی از جمله تورم وتجمع آب میان بافتی را مشاهده نمیکنیم. در آخرین نمودار که مربوط به تغییرات وزنی موجود میباشد، تغییر معناداري نسبت به گروه کنترل مشاهده نمیگردد.
نمودار 1 نشان میدهد که در گروه تجربی افزایش معنیدار غلظت در سطح 0/05 با جذب نانواکسید روي نسبت به گروه
کنترل دیده میشود. نمودار 2 نشان میدهد که اندیس در گروه تجربی افزایش معنیداري باجذب نانواکسید روي نسبت به
گروه کنترل دیده نمیشود. نمودار 3 نشان میدهد که وزن در گروه تجربی افزایش معنیداري با جذب نانواکسید روي نسبت به گروه کنترل دیده نمیشود.
اگرچه نانو اکسیدروي به صورت گسترده در محصولات مصرفی به کار میرود، اطلاعات سمشناسی کافی در موردآنها
دردسترس نمیباشد. مسیرهاي ورود نانوذرات به بدن (تنفسی، دهانی، پوستی) و انتقال آنها به دلیل اندازهي کوچک نانوذرات
در مقالههاي فراوان مورد بحث قرار گرفته است 13)، 14، .(4 در آزمایش انجام شده در دوز 100میلیگرم بر کیلوگرم که به صورت آشامیدنی به موشها داده شد، پس از کالبدشکافی گروههاي دریافتکنندهي اکسید روي، نشان دادند که اکسید روي
با غلظت100 میلیگرم برکیلوگرم در هیچ یک از بافتهابه شکل معنا داري مشاهده نشد. در مطالعات آزمایشگاهی گزارش
شده هیچ گونه تغییر قابل توجه توکسیکولوژي در موشهایی که 28 روز در معرض استنشاقی بودند، دیده نشد .(14)
مقایسهي اثرات توکسیکی ذرات کوچک با ذرات بزرگ و تجمع و انتشار ذره در بافتهاي مغز، ریه، کبد، کلیه و بیضه به
