بخشی از مقاله
چکیده:
مقدمه و هدف:نتایج حاصل از پژوهش ها نشان داده است رادیکال هاي آزاد باعث ایجاد بیش از 60 نوع بیماري می شود و تنها عاملی که ممکن است باعث توقف روند تخریبی رادیکال هاي آزاد در بدن شود سیستم آنتی اکسیدانی - ضد اکسایشی - است. یکی از مهمترین عواملی که موجب افزایش شکل گیري رادیکال هاي آزاد در بدن می شود تنفس شدید حین فعالیت بدنی و ورزش است. بنابراین هدف از این پژوهش،ارزیابی تاثیر یک دوره تمرین متناوب بر میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما و مالون دي آلدهید بافت کبد در موش هاي صحرایی نر ویستار بود. مواد و روش: در این مطالعه 16 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار 220-195 - گرم - به صورت تصادفی به 2 گروه کنترل 8 - سر - و تناوبی 8 - سر - تقسیم شدند. تمرینات تناوبی به مدت 8 هفته و هر هفته به مدت پنج روز انجام شد.پروتکل تمرینی به صورت دوره هاي 1 دقیقه اي با استراحت هاي فعال بین دوره ها و با افزایش 5 متر بر دقیقه در هر هفته بر سرعت تردمیل انجام شد و در هفته ي آخر سرعت به 80 متر بر دقیقه رسید. 24 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرین و پس از 8 ساعت ناشتایی شبانه ،بعد از بی هوشی حیوانات نمونه هاي خونی و بافتی جمع آوري شد و با استفاده از روش رنگ سنجی فعالیت ظرفیت تام آنتی اکسیدانی پلاسما و غلظت مالون دي آلدهید بافت کبدي اندازه گیري شد. براي تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی تست مستقل استفاده شد. یافته ها:نتایج این تحقیق نشان داد 8 هفته تمرین تناوبی شدید تاثیري بر میزان فعالیت ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما و همچنین غلظت مالون دي آلدهید بافتی نسبت به گروه کنترل نداشت - . - P>0/05 نتیجه گیري: به نظر می رسد که 8 هفته تمرین تناوبی شدید بر ظرفیت آنتی اکسیدانی تام و تولید محصولات پراکسیداسیون لیپیدي تاثیري نداشته است.
کلمات کلیدي:تمرینات متناوب، ظرفیت تام آنتی اکسیدانی،مالون دي آلدهید
مقدمه
استرس اکسایشی فرآیندي است که از طریق رادیکال هاي آزاد در سطح سلولی ایجاد می شود و می تواند به آسیب ساختاري بخش هاي مختلف سلول منجر شود. تولید کنترل نشده گونه هاي اکسیژن فعال در طول فعالیت هاي بدنی در درون سلول سبب استرس اکسایشی شده و با ایجاد اختلال در موازنه اکسیدان ها و آنتی اکسیدان ها بر اکسایش درون سلولی تاثیر گذاشته و فرایند شروع پراکسیداسیون لیپیدي را که باعث تغییر آرایش و سازمان بندي ساختار دو لایه لیپیدي گردیده و پیامد آن تغییر سیالیت و نفوذپذیري غشا را سبب می شود - . - 1 فعالیت بدنی شدید که تولید گونه هاي اکسیژن فعال را افزایش می دهد،می تواند آسیب اکسایشی و عضلانی در عضلات فعال را سبب شود . - 2 -
محققان،گزارش کرده اند که بعد از ورزش ،میزان تولید گونه هاي اکسیژن فعال در عضلات به دو برابر می رسد - . - 1 هم چنین گزارش شده است که به هنگام فعالیت ورزشی،مقدار پنتان بازدمی انسان افزایش می یابد این موضوع موید پراکسیداسیون لیپیدي ناشی از رادیکال هاي آزاد است . - 2 - تحقیقات نشان داده اند که بیش ترین اثر تخریبی رادیکال هاي آزاد متوجه غشاي سلولی و غشاي اندامک هاي داخل سلولی نظیر غشاي میتوکندري ها است - - 2 آسیب به غشاي فسفو لیپیدي سلول موجب پراکسیداسیون لیپیدها ي غشا و سخت شدن دیواره ي سلول ها می شود و بدین ترتیب بسیاري از فعالیت هاي سلول تحت تاثیر قرار می گیرد و زمینه ظهور بسیاري از بیماري هاي قلبی-عروقی از راه تولید محصولات پراکسیداسیون لیپیدي - MDA،CP - فراهم می شود . - 3 - البته همه انوع ارگانیسم هاي هوازي داراي سیستم دفاعی علیه گونه هاي فعال اکسیژن هستند،آنزیم هاي ضداکسایشی اولین خط دفاعی در برابر حمله انواع رادیکال هاي فعال اکسیژن هستند . - 3 - هر یک از ترکیبات آنتی اکسیدانی نقش منحصر به فردي دارند که عمل همدیگر را کامل می کنند و برآیند آن ها تحت عنوان ظرفیت آنتی اکسیدانی تام - - TAC بدن تلقی می گرد - . - 4
پروتکل هاي تمرینی متفاوت باعث ایجاد سطوح مختلف تولید رادیکال هاي آزاد می شود.در بسیاري از پژوهش ها در زمینه استرس اکسایشی،از تمرینات هوازي و پروتکل هاي تمرینی بر روي تردمیل یا چرخ کارسنج استفاده شده است . - 5 - هر چند پروتکل هاي با مدت زمان کوتاه یک جلسه اي یا متوسط یا طولانی مدت هوازي از عمومی ترین روش هاي به کار برده شده براي ارزیابی شاخص هاي استرس اکسایشی است - - 6 ولی مطالعه در دسترسی وجود ندارد که اثر تمرینات اینتروال شدید طولانی مدت را بر شاخص هاي استرس اکسایشی و پراکسیداسیون لیپیدي مورد بررسی قرار داده باشد.در بین شاخص هاي ضداکسایشی،اندازه گیري ظرفیت ضداکسایشی تام - TAC - که نشان دهنده ظرفیت ضداکسایشی در برابر اثر رادیکال هاي آزاد است،اهمیت دارد.
با ارزیابی این متغیر می توان آثار ورزش و توانایی ضداکسایشی ها را دررویارویی با آثار رادیکال هاي آزاد اکسیژن بررسی کرد . - 7 - البته آنزیم هاي دیگري از قبیل مالون دي آلدئید نیز شاخصی براي تعیین مقدار آسیب غشاي سلول و فشار اکسایشی است - 8 - گزارش شده است که به دنبال فعالیت هاي شدید بدنی گونه هاي واکنش گر اکسیژن و شاخص پراکسیداسیون لیپیدي از جمله MDA افزایش می یابد و به نظر می رسد که عدم تعادل بین فشار اکسایشی و دفاع ضداکسایشی منجر به کاهش TAC می شود . - 9 - در مطالعه دیگري نشان داده شده است که بعد از تمرینات کوتاه مدت و شدید میزان مالون دي آلدئید پلاسما و اریتروسیت ها به عنوان یکی از شاخص هاي پراکسیداسیون لیپیدي غشاء گلبول هاي قرمز خون افزایش یافته است - . - 10در پژوهشی دیگر در سال 2013 فراك درتحقیقاتی که بر روي ورزشکاران حرفه اي انجام داده است،بعد از 10 روز پروتکل تمرینی اینتروال شدید ،افزایش معنی دار در میزان سطح مالون دي آلدهید مشاهده کرده ولی تفاوت معنی داري در میزان آنتی اکسیدان هاي بدن از جمله SOD،CAT،GPX مشاهده نشده است - - 11
،همچنین در پژوهش نیلس توماس و همکاران در سال 2015 ،بعد از 6 هفته تمرینات اینتروال شدید در قلب و کبد موش هاي نژاد پراگو تفاوت معنی داري در میزان ظرفیت تام آنتی اکسیدانی و مالون دي آلدهید مشاهده نشده است - - 12 از طرفی دیگر باگدانیس و همکاران در سال 2013 بعد از انجام 3 هفته تمرین تناوبی شدید بر روي 8 مردي که از لحاظ فیزیکی سالم بودند تفاوت معنی داري در میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی تام مشاهده کردند - . - 13 به طور دقیق مشخص نیست تمرینات ورزشی در نهایت باعث افزایش یا کاهش ظرفیت تام ضداکسایشی می شود و نتایج مطالعات در این زمینه متناقض است.بویژه تغییرات این متغیرها پس از تمرینات اینتروال بی هوازي هنوز با پرسش همراه است.تجویز برنامه هاي ورزشی عموما به گونه اي است که تمرینات پیوسته مورد استفاده قرار می گیرد حال آن که اجراي تمرینات به شکل اینتروال علاوه بر آن که موجب افزایش شدت اجراي تمرینات می شود تنوع پذیري بیشتري دارد.پژوهش هاي انجام گرفته تا کنون تاثیر پروتکل هاي تمرینی همچون سرعتی یک مرحله اي - 14 - ،مقاومتی شدید - - 15 ،اینتروال هوازي - - 16 را بر سطوح ظرفیت تام اکسیدانی و پراکسیداسیون لیپیدي را مورد مطالعه قرار داده اند. بطور کلی با توجه به اهمیت چگونگی طراحی برنامه هاي تمرینی براي حصول نتایج بهتر و جلوگیري از اتلاف هزینه و نبود مطالعه در دسترس درباره اثر تمرینات اینتروال بی هوازي بر دفاع ضد اکسایشی و هم چنین تناقضات موجود در رابطه با اثر فعالیت ورزشی بر تقابل هاي اکسایشی-ضداکسایشی، پژوهش حاضر آثار 8 هفته فعالیت اینتروال هوازي بر غلظت مالون دي آلدهید بافت کبد و ظرفیت ضداکسایشی تام در رت هاي نر نژاد ویستار مورد بررسی قرار داد.
