بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه با افزایش استفاده از نانو ذرات نقره در محصولات مختلف مصرفی و پزشکی، بررسی سمیت آنها، براي امنیت استفاده کنندگان از این محصولات، لازم و ضروري میباشد. نقره یکی از مواد کاربردي در نانوتکنولوژي است که داراي خاصیت ضد عفونی کنندگی است. یون-هاي فعال آزاد شده از نانو ذرات نقره میتواند رادیکال هاي آزاد تولید کرده و به انواع سلولها آسیب برساند. در این پژوهش تجربی، پس از سنتز نانوذرات نقره و مشخصهیابی پارامترهاي اپتیکی از جمله طیف جذبی و ماندگاري ذرات به تأثیر عملکرد آنها بر تغییر خواص بیوشیمیایی خون نظیر آلکالین فسفاتاز - ALP - ، آلبومین و پروتوئین توتال پرداخته شده است. با توجه به اندازه گیري انجام شده در این پژوهش، مشخص شد که گروه تجربی نقره نسبت به گروه کنترل - گروهی که هیچ ماده اي به آنها تزریق نشده است - افزایش سمیت سلولی داشتهاند.
مقدمه:
نانو ذرات فلزي در صنایع مختلف مانند الکترونیک، اپتیک، موادمغناطیسی، دارویی، متالوژي پودر، حسگرهاي زیستی، اپتیک غیرخطی، حسگرهاي بیوشیمیایی، شیمیایی و کاتالیست ها مورد توجه اند. نانوذرات نقره داراي خواص ویژه و منحصر به فردي هستند که از مهمترین آنها در صنعت میتوان به الیاف ضد میکروب و ضد بو، استفاده در پزشکی، وسایل جراحی، درمان سرطان، درمان و بهبود زخمها، مواد بهداشتی مثل خمیر دندان، صابون، مسواك، تولید لوازم خانگی، ظروف بسته بندي غذا و غیره را نام برد.[1-3] نانوذرات بر خلاف ذرات بزرگتر با عبور از غشاهاي زیستی قادر به دسترسی به سلولها، بافتها و اندامها هستند. نانوذرات میتوانند به وسیله استنشاق یا جذب وارد جریان خون شوند. همچنین براساس مطالعات انجام شده در چندسال اخیر در مورد اثرات زیستی و سمی نانومواد، رابطه معنی داري میان در معرض قرار گرفتن بدن با نانومواد و بروز بیماريهاي ریوي، کلیوي، کبدي، قلبی و عروقی و آمار ناشی از مرگ وجود دارد.
سنتز نانوذرات نقره به روش الکترولیز شیمیایی براي سنتز به روش الکتروشیمیایی محلول حاوي نانوذرات نقره، باید ماده AgNO3 را به مقدار 0/0849 گرم و ماده KNO3 به مقدار 1/01 گرم و ماده PVP - پلی ویدون پیرولیدون - به مقدار 2 گرم را درون بشر 100 میلی لیتري ریخته و آب دوبار تقطیر را اضافه نموده تا حجم محلول به 100 میلی لیتر برسد. سپس محلول مذکور به 2 پیمانه مساوي تقسیم شده و با استفاده از همزن مغناطیسی و اعمال جریان 1 آمپر در محلول حاصل و با استفاده از الکترود چرخنده – کاتد و تنظیم چرخش 3000 دور بر دقیقه کاتد، محلول در مدت زمان 75 ثانیه و 300 ثانیه سنتز میشود.
طیف سنجی
طیف جذبی نانوذرات توسط دستگاه اسپکتروفتومتر مدل T92 دانشگاه صنعتی شیراز اندازه گیري گردید. مطابق با نمودار - 1 - ، پیک حدود 400 نانومتر مربوط به برانگیختگی پلاسمون سطحی نانوذرات کروي نقره است. با افزایش زمان سنتز و در نتیجه افزایش غلظت نانوذرات، شدت جذب باند پلاسمون نیز افزایش یافته است و کل طیف تقارننسبتاً خوبی دارد که نشان دهندهي یکنواخت بودن نانوذرات نقره است. همچنین تغییر در رنگ محلول، از زرد کم رنگ در زمان 75 ثانیه به زرد پررنگ در زمان 300 ثانیه، نشان دهنده افزایش غلظت نانوذرات متناسب با روند افزایش زمان الکترولیز مطابق با قانون بیرلامبرت است. طبق این قانون، هرگاه یک اشعه نور تک رنگ از درون محلول عبور کند، مقدار نور جذب شده توسط محلول با غلظت آن نسبت مستقیم دارد. بر همین اساس ارتباط شدت نور جذب شده - در اثر عبور از مادههمگنِ بدون پراکندگی - با خصوصیات ماده با روابط زیر توصیف میشود:
نمونه مورد آزمایش
در این مطالعه تعداد 35 موش صحرایی نر با وزن تقریبی 200 10 گرم مورد آزمایش است. نمونهها طی دوره نوري 12ساعت روشنایی و12ساعت تاریکی نگهداري شدند. حیوانات به طور تصادفی به 5 گروه مساوي تقسیم شدند.گروه کنترل هیچ گونه حلال یا دارویی دریافت نکردند. گروههاي تجربی به مدت 14 روز، هر روز یک بار به صورت تزریقی درون صفاقی با دزهاي مختلف 25 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم نانو ذرات نقره دریافت کردند.
پس از طی این مدت زمان موشها با پنبه و اتر بیهوش شده و خونگیري از بطن راست قلب صورت گرفته و خون گرفته شده جهت تهیه سرم در دستگاه سانتریفیوژ با دور5000 و به مدت 5 دقیقه سانتریفیوژ میگردد. سپس سرم آن به وسیلهي پیپت پاستور جدا و تا زمان انتقال به آزمایشگاه جهت سنجش عاملهاي مورد نظر در دماي -20 درجه سانتیگراد نگهداري می شود.
تست بررسی پروتئین توتال - تام - پلاسما به منظور بررسی نسبت آلبومین به گلبولین کاربرد دارد. این تست در موارد کاهش وزن زیاد و بی سابقه، علائمی مبنی بر بیماري کبدي، کلیوي و غیره اندازه گیري میشود. نمودار - a - - 2 - ، نتایج بدست آمده از فعالیت پروتئین توتال نشان میدهد که گروه Ag25s و Ag 300s ، اختلاف معنی داري را نسبت به گروه کنترل از خود نشان داده است. اما سایر گروههاي مورد مطالعه نسبت به گروه کنترل اختلاف معنیداري ندارند.
در انسان آلبومین - ALB - عملکردهاي بسیار مهم انتقال اسیدهاي چرب ضروري از چربیها به بافتهاي عضلانی را انجام میدهد. عملکرد دیگر آن تنظیم فرآیند اسمزي است. همچنین، آلبومین انتقال انواع مواد مانند هورمونها، داروها و غیره را از طریق خون میسر میسازد . سرانجام، پروتئینهاي مورد نیاز جهت ترمیم بافتها و حفظ رشد آنها را براي بدن فراهم میسازد. چنانچه سطح آن کمتر از حد نرمال باشد عوارضی مانند مشکلات کبدي، بیماريهاي کلیوي، و اسیدوز متابولیک و بسیاري عوامل دیگر میشود. نمودار - b - - 2 - ، نتایج حاصل از فعالیت آلبومین را در بین گروههاي مورد بررسی نشان میدهد که گروه Ag25s و Ag 300s، اختلاف معنی داري را نسبت به گروه کنترل از خود نشان داده و گروههاي مورد مطالعه نسبت به گروه کنترل اختلاف معنیداري ندارند.
آلکالین فسفاتاز - - ALP از کبد، استخوان، روده و کلیه تولید می شود و یکی از معیارهاي آزمایشگاهی است که براي سنجش آسیب کبدي از آن استفاده میشود. به طور کلی دو طرح براي آسیب کبد مطرح میشود. یکی از نوع آسیب سلول کبدي و دیگري آسیب از نوع کلستاتیک - آسیب مجاري صفراوي داخل کبدي - . این معیار آزمایشگاهی براي سنجش آسیب نوع کلستاتیک کاربرد دارد. در نتایج بدست آمده از فعالیت الکالین فسفاتاز - - ALP در گروههاي مورد بررسی در نمودار - - c - - 2، گروه Ag300s اختلاف معنیداري را نسبت به گروه کنترل از خود نشان داده است اما سایر گروههاي مورد مطالعه نسبت به گروه کنترل اختلاف معنیداري ندارند.
نتیجه گیري
این بررسی پس از سنتز نانوذرات نقره، طیف جذبی آنها تهیه گردید. درنتایج حاصل از طیف جذبی گرفته شده از نانوذرات نقره مشاهده گردید که با افزایش زمان الکترولیز مقدار این جذب و درنتیجه غلظت نانوذرات زیاد می شود. به نظر میرسد که نانو ذره نقره از طریق افزایشگونهي اکسیژن واکنشی - ROS - و القاء علائم و نشانههاي استرس اکسیداتیو و کاهش سطوح گلوتاتیون و کاهش ظرفیت آنتی اکسیدانتی کل، باعث افزایش سطوح آنزیمها و فاکتورهاي بیوشیمیایی خون میگردد.
