بخشی از مقاله
بهبود عملکرد سیستم کارت بلیط الکترونیکی شیراز با رویکردی مبتنی بر تکنیک FMEA
چکیده:
استفاده .3 کارت های هوشمند بدون تماس، در فرایند پرداخت ناوگان حمل نقل عمومی ، سروپایاسر دھگی l کیفیت بالا، کاهش هزینه ها و درآمدزایی را به همراه دارد. اما معمولا این فناوری ها در زمان پیاده سازی و بهره برداری با مشکلات و چالش هایی روبرو هي شوند. بنابراین میتوان l استفاده .3 ابزارهای آنالیز ریسک، به سمت حداقل نمودن خرابی ܣܐ s ارتقاء کارایی دسیستم پیش رفت. در این مقاله متدولوژی FMEA، به عنوان یک تکنیک ارزیابی ریسک، به منظور تجزیه و تحلیل سیستم کارت بلیط الکترونیکی شیراز بکارگرفته شده است، تا بدین وسیله خرابی های مرتبط با سیستم مذکور شناسایی و اولویت بندی شوند و در آخر برای پر ریسک ترین خرابی ها، توصیه ها و اقدامات پیشنهادی را ارائه می گردد.
کلمات کلیدی
ارزیابی ریسک، کارت بلیط الکترونیکی، RFID FMEA.
1- مقدمه
سامانه کارت بلیط الکترونیکی شیراز از جمله پروژه هایی است که مبتنی بر فناوری شناسایی از طریق امواج رادیویی (RFID) است، به همین دلیل اینگونه پروژه ها به دلیل جدید بودن فناوری مذکور در ایران با چالش ها و مشکلاتی روبرو خواهند بود. بطوریکه عدم شناسایی این مشکلات هزینه های گزافی را در زمان راه اندازی و بهره برداری بر سیستم وارد می نماید.از این رو آنالیز حالات خرابی و آثار آن " (FMEA) به عنوان ابزار آنالیز ریسک می تواند اثرات سوء را تا حدی کاهش داده و خرابی های محتمل را شناسایی و برطرف نماید. از این رو در این مقاله همزمان اجزاء کلیدی، زیر ساخت و معماری سامانه کارت بلیط هوشمند با رویکرد FMEA در سطح کلان مورد بررسی قرار میگیرد، تا سطوحی که بیشترین خرابی ها را به خود اختصاص می دهد مشخص شوند و برای به حداقل رسانیدن خرابی ها راهکارهایی در آن سطوح مطرح گردد.
FMEA یک ابزار نظام یافته بر پایه کار تیمی است که در تعریف، شناسایی، ارزیابی، حذف یا کنترل حالات، علل و اثرات خطاها در یک سیستم، فرآیند، طرح یا خدمت بکار گرفته می شود، پیش از آنکه محصول یا خدمت نهایی بدست مشتری یا کاربر برسد. به بیان دیگر FMEA یک روش تحلیلی در ارزیابی ریسک است.[ i ] ارزیابی ریسک فرایندی است که سازمان ها در آن، برای رسیدن به اهدافشان، ریسک های مرتبط با فعالیت هایشان را شناسایی می کنند. در واقع FMEAروشی است برای آنالیز مشکلات در چرخه ایجاد یک پروژه و افزایش قابلیت اطمینان [2] این تکنیک با پاسخ به سوالات در حوزه های زیر بصورت «اگر- آنگاه» سازماندهی میگردد، تا تحلیلگران را از علت خرابی به اثر هدایت نماید و دقت و سرعت ما را در انجام آنالیز FMEA بالا ببرد:[4] • اجزاء: سیستم از چه اجزاء منحصر به فردی تشکیل شده است؟
• حالت خرابی: چه مسایل و مشکلاتی ممکن است برای هریک از اجزاء اتفاق بیافتد؟
• علت؛ علت آن حالت خرابی چه می تواند باشد؟
• اثر خرابی: اثرات این قبیل حالات خطا بر سیستم و سایر اجزاء سیستم چه می تواند باشد؟
• شد ت: اثر خرابی چه شدتی دارد؟
• احتمال وقوع: احتمال وقوع علل خرابی چقدر است؟
• قدرت تشخیص کنترل های موجود چه میزان است؟[3]
• نمره اولویت ریسک"(RPN): میزان خطر پذیری حالات خرابی به ازای علل مختلف چه مقدار است؟[3]
• اقدام اصلاحی به منظور اصلاح، کنترل سیستم و کاهش میزان خطرپذیری باید چه اقداماتی صورت پذیرد؟
3- عملکرد سیستم کارت بلیط الکترونیکی شیراز بطور خلاصه عملکرد سامانه طبق مراحل زیر صورت می پذیرد:
• مسافر در هنگام سوار شدن کارت بلیط خود را به کارت خوان نزدیک می کند.
• کارتخوان بصورت اتوماتیک مراحل کنترل کردن کارت بلیط و کسر کرایه را از کارت انجام می دهد.
• اطلاعات مورد نیاز در کارت و کارتخوان ذخیره می شود.
• اطلاعات کارتخوان از طریق ارتباط بی سیم و توسط نرم افزار محلی" به کامپیوتر موجود در پایانه ها انتقال مییابد و تخلیه میگردد.
• اطلاعات از کامپیوتر موجود در پایانه ها از طریق خطوط پر سرعت ADSL به سرور مرکزی انتقال مییابد.
• تجزیه و تحلیل نهایی در سرور مرکزی و آماده کردن فایلی به منظور ارجاع به سیستم بانکی و همچنین ارائه گزارشهای مورد نیاز مدیریتی،
آنچه در این مقاله بدان پرداخته می شود، آنالیز کلی فرایند بالا با بکارگیری FMEA می باشد. بدین صورت که در این آنالیز خرابیهای مرتبط با ارتباط کارت با کارت خوان، ارتباط کارت خوان با کامپیوتر موجود در پایانه (نقطه دسترسی پایانه)، ارتباط کامپیوتر موجود در پایانه (نقطه دسترسی پایانه) با مرکز کنترل ترافیک، عملکردWeb Ser Ver، عمل کرد DatabaSe Server و نرم افزار محلی در یک نگاه کلی بررسی می گردد. نمودار شماتیک روند کار سیستم در شکل یک نشان داده شده است.
4- پیاده سازی تکنیک FMEA
بکارگیری FMEA نیاز به اطلاعات دقیقی از سیستم مورد بررسی دارد. برای انجام تجزیه و تحلیل عوامل شکست در سیستم، طرح و فرایند تامین دو شرط لازم می باشند:
• تعیین فرمی که برای این تجزیه و تحلیل استفاده می شود.
• تعیین نحوه ارزیابی شدت (S)، وقوع" (O) و کشفیا شناسایی (D). [7]
از این رو تیم FMEA با تکمیل فرم های استاندارد که شامل لیست خرابی و سایر اطلاعاتی چون عدد شد تا وقوع، کشف و نهایتا عدد اولویت ریسک (RPN) می باشد، خرابی ها را شناسایی و ارزش گذاری می نمایند. سپس RPN محاسبه شده از حاصلضرب اعداد شدت، وقوع و کشف، با کمک نرم افزار SPSS به ترتیب نزولی مرتب شده و دیاگرام پارتو براساس اصل پارتو رسم می گردد تا بدین ترتیب پر ریسک ترین خرابی ها شناسایی شوند.[1[]
اصل پارتو با توجه به این موضوع که 80 درصد از خرابی ها ناشی از 20 درصد علت ها اتفاق میافتند، [4] اساس کار قرار گرفته است، که در این جا حد RPN با درنظر گرفتن این اصل برابر با 42 مشخص گردیده، تا به نحوی دقیق خرابی ها با RPN بیش از حد مشخص شده، مورد مطالعه قرار گیرند. در واقع میتوان بیان نمود، که اولویت بندی خرابی ها راهنمایی برای تیم FMEA در رفع عیب خرابی هایی است که همیشه پرداختن به آن ها هزینه های گزاف را به دنبال دارد. در جدول شماره یک خرابی های شناسایی شده با RPN بالاتر از حد تعیین شده، به همراه توصیه ها و اقدامات پیشنهادی به منظور بهبود وضعیت عملکرد سیستم ارائه شده است.
