بخشی از مقاله
چکیده
نوآوری به طور گسترده ای به عنوان یک محرک اصلی ملی به رسمیت شناخته شده است و باعث رشد اقتصادی در صنایع و رشد صنعتی و توسعه اقتصادی می گردد. همچنین نوآوری به عنوان یکی از مهم ترین منابع مزیت رقابتی پایدار در نظر گرفته به طور فزاینده باعث تغییر محیط، بهبود محصول و فرایند و پیشرفت مداوم منجر می شود و کمک می کند تا شرکت ها به حیات خود ادامه دهند. مشکل اندازه گیری عملکرد نوآوری در این واقعیت است که اطلاعات کمی در مورد اثربخشی و کارایی آن ارائه شده است از این رو با عنایت به تعریف عملکرد نوآوری که آن را شامل کارایی و اثر بخشی دانسته بطوریکه اثر بخشی به مفهوم میزان موفقیت نوآوری و کارایی به معنی تلاشی است که باید صرف شود تا موفقیت مورد نظر حاصل گردد و با توجه به اینکه شاخص های مالی به عنوان شاخص های اثر بخشی در بخش عملکرد نوآوری، ایفای نقش می نماید، لذا این پژوهش یک رویکرد جدید جهت شناسایی و رتبه بندی شاخص های عملکرد نوآوری در منظر مالی از کارت امتیازی متوازن در راستای توسعه پایدار ارائه می دهد.
پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع، از نظر نوع پژوهش، توصیفی- تحلیل مقایسه ای و از نظر هدف توسعه ای-کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل سه جامعه آماری بوده بطوریکه جامعه آماری اول شامل خبرگان دانشگاهی و صنایع در زمینه ابعاد کارت امتیازی متوازن، که تعداد 28 نفر در نظر گرفته شده است، جامعه آماری دوم شامل خبرگان سازمانی شرکت صنایع هواپیماسازی ایران است که تعداد 35 نفر بوده و جامعه آماری سوم شامل کلیه مدیران ارشد و میانی شرکت صنایع هواپیماسازی ایران می باشد که تعداد 150 نفر در نظر گرفته شده است.
جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته از نوع طیف پنج گزینه ای لیکرت استفاده گردیده است. جهت تعیین وزن شاخص ها از روش آنتروپی شانون و جهت اولویت بندی نمودن شاخص ها از روش تاپسیس استفاده شده است. نتایج نشان می دهد در بین شاخص های عملکرد نوآوری در منظر مالی از کارت امتیازی متوازن و با توجه به ابعاد پایداری، نرخ صادرات - میزان افزایش نرخ صادرات - ، تکامل سهم بازار، هزینه های تحقیق و توسعه - R D - اولویت های اول تا سوم از منظر مالی را به خود اختصاص داده اند.
-1مقدمه:
امروزه خلاقیت و نوآوری نقش بسزایی در رشد و تعالی سازمان های یاد گیرنده دارند. بدون خلاقیت و نوآوری ، سازمان ها در ورطه امور روزمره و جاری گرفتار و هزینه های بسیاری جهت نگهداشت و انجام وظایف متحمل می شوند. نوآوری سازمانی موجب پویایی در برابر پیچیدگی ها و متغیر های محیط پیرامونی می گردد - نجفی پور، - 1390 .نوآوری کلیدی است برای سازمان ها جهت رسیدن به توسعه پایدار است
فرایند نوآوری، فرایندی می باشد که در آن ایده ها تولید شده به محصولات و خدمات قابل تولید و اراده تبدیل می شوند. نوآوری عامل مزیت رقابتی در سازمان ها است به طوری که گوپر - 2005 - 5 در پژوهش خود این موضوع را اذعان می دارد که"این یک جنگ است، یا نوآور باشید یا بمیرید" . بر اساس میلتون - 2003 - 6 شرکت های نوآوری بزرگ، %75 درآمد خود را از محصولات و خدمات جدیدی که تا 5 سال قبل موجود نبوده بدست می آورند. نوآوری خون زندگی بخش سازمان ها و تنها راه خروج از بن بست توسعه نیافتگی در کشور می باشد
انتشار اثرات نوآوری نشان می دهد که نوآوری نقش حیاتی در توسعه اقتصادی بسیاری از کشورها ، همچنین در سیستم های مختلف اجتماعی و اقتصادی ایفاد می کند - گوان و همکاران8، . - 2005 مشکل اندازه گیری عملکرد نوآوری در این واقعیت است که اطلاعات کمی در مورد اثربخشی و کارایی آن ارائه شده است
این پژوهش ، یک رویکرد جدید در تعیین و شناسایی شاخص های عملکرد نوآوری درمنظر مالی از کارت امتیازی متوازن ارائه گردیده و این شاخص ها در راستای توسعه پایدار رتبه بندی گردیده اند که مشخص نمودن شاخص های عملکرد نوآوری در منظر مالی از کارت امتیازی متوازن و رتبه بندی نمودن آنها یک نوآوری و یک رویکرد جدید در اندازه گیری عملکرد نوآوری می باشد. دراین تحقیق شرکت صنایع هواپیماسازی ایران به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفته شده است.
-2 متن:
-1-2پیشینه پژوهش:
کزازی و شول - - 1392 در پژوهشی به " تاثیر مدیریت کیفیت فراگیر بر عملکرد نوآوری : اثر تعدیل کنندگی یادگیری سازمانی" پرداخته اند. این تحقیق که به بررسی تاثیر مدیریت کیفیت فراگیر و یاد گیری سازمانی بر عملکرد نوآوری می پردازد در شرکت مس سرچشمه انجام پذیرفته است. دراین پژوهش مدیریت کیفیت فراگیر شامل: حمایت مدیریت ارشد ، مشارکت کارکنان، بهبود مستمر و تمرکز بر مشتریان تقسیم بندی گردیده و همچنین شاخص های عملکرد نوآوری به سه شاخص نوآوری در محصول، نوآوری در فرایند و نوآوری سازمانی تقسیم گردیده اند و یادگیری سازمانی هم دارای دو شاخص استراتژی یادگیری و فرهنگ یادگیری به عنوان یک متغیر میانجی در نظر گرفته شده است. از نتایج حاصل از این تحقیق آن است که ازبین شاخص های مدیریت کیفیت فراگیر، بیشتربن بارعاملی را تمرکز بر مشتری و کمترین بارعاملی را مشارکت کارکنان دارشته اند و همچنین از شاخص های عملکرد نوآوری، نوآوری در فرایند دارای بیشترین بار عاملی و نوآوری سازمانی دارای کمترین بارعاملی تشخیص داده شد .
مهر آرا - 1387 - در پژوهشی به " نوآوری در سازمان های دولتی ایران" پرداخته است. این تحقیق در نظر دارد تا عوامل موثر بر نوآوری در سازمان های دولتی ایران را بیان نماید. یافته های این تحقیق در زمینه عوامل درون سازمانی نشان می دهد که هر چند مدیران فوقانی می توانند به صورت دستوری، نوآوری را در سازمان اعمال و طرح های نوآورانه را به اجرا گذارند، ولی برای نهادینه شدن نوآوری، عامل مهم تر، وجود مدیران میانی کارامد است که از ثبات شغلی برخوردار باشند. درآمد اختصاصی زمینه مناسبی برای تداوم و گسترش نوآوری بوجود می آورد. وجوه درآمد اختصاصی، امکان پرداخت های منعطف تری را به کارکنان سازمان فراهم می آورد. کارکنانی که نسبت به پرداخت پاداش مناسب از طرف سازمان دولتی امیدوارند، در ارائه طرح های نوآور مشارکت بیش تری خواهند داشت.
همچنین ارتباط با سازمان های مشابه خارج از کشور، امکان الگو برداری را از تحولات و نوآوری های آن سازمان ها فراهم می سازد، هرچند این الگو برداری ها با توجه به ساختار فرهنگی، اعتقادی کشور میزبان با تنگناه هایی روبرو می شود ولی اگر سازمان توان انطباق پذیری داشته باشد، امکان تطبیق روش های نو را با شرایط فرهنگی فراهم می سازد. تسهیل ارتباط سازمان ها با سازمان های مشابه و موفق در خارج از کشور و انجام مطالعات تطبیقی، موجب شناخت تنگناهای اجرایی طرح های نوآور، قبلا از پیاده سازی آن می شود. تغییر و تحول در سازمان های دولتی، علاوه بر عوامل درون سازمانی، نیازمند وجود ساختار سازمانی مناسب در حکومت است که بتواند بستر مناسب را برای اعمال تغییر در سازمان فراهم سازد.
در تحقیقی گان و یام - 2015 - 10 به بررسی اثرات مشوق های مالی دولت بر عملکرد نوآوری شرکت ها در چین در طول دوره اولیه تحول اقتصادی کشور تا اواسط سال . 1990پرداخته اند. در این پژوهش بیش از 2000 شرکت های تولیدی در پکن در یک نظرسنجی شرکت نموده و در مورد اثرات سیاست های دولت در فعالیت های نوآوری در بازه زمانی 1995-1993 شرکت نموده اند.. یافته نشان می دهد که تمام مشوق های مالی دولت با اختراع در هرشرکت های تکنولوژی بالا یا شرکت های عمومی و خصوصی ارتباطی نداشته است ولی اعتبار مالیاتی و وام ویژه به عنوان دو مشوق فعال در نوآوری عملکرد اقتصادی بوده و روابط قوی بین انگیزه های مالی بزرگ و عملکرد اقتصادی شرکت ها در مدت فروش نوآوری و سود شناسایی گردیده است.
اکسین و همکاران - 2014 - 11 به تحقیقی با عنوان" اثرات عملکرد نوآوری بر شرکت های کوچک و متوسط" پرداخته اند. این تحقیق بر اساس یک نمونه از 188 شرکت های تولیدی متوسط در چین صورت پذیرفته است. مطالعه آنها نشان می دهد که رابطه مثبتی بین محیط نوآوری، ظرفیت فن آوری، سیستم های مدیریت، ظرفیت تحقیق و توسعه، امور مالی و عملکرد نوآوری در شرکت های کوچک و متوسط وجود دارد. نتایج نشان می دهد که سرمایه مالی، کارکنان فنی واجد شرایط، فناوری اطلاعات، میزان تحقیق و توسعه، جهت گیری کارآفرین، شبکه های نوآوری و همچنین استراتژی کسب و کار و قابلیت های مدیریت موثر، منجر به عملکرد بهترنوآوری در شرکت های متوسط می گردد.
در پژوهشی که توسط لاسیریهونگثونگا و همکاران - 2014 - 12 با عنوان " روابط بین استراتژی، منابع شرکت و عملکرد نوآوری: منابع مبتنی بر چشم انداز" انجام گرفت. این مطالعه نقش منابع داخلی و خارجی را در عملکرد نوآوری درمورد تولید کنندگان تایلندی را مورد بررسی قرار داده است. دراین تحقیق منابع داخلی شامل ، دانش و خلاقیت، منابع شبکه ای شامل، شبکه مشتریان و شبکه تامین کنندگان و عملکرد نوآوری شامل تولید و فرایند ها در نظر گرفته شده است. آنها دریافتند که استراتژی تمایز، رابطه مثبت با هر دو سرمایه داخلی یا منابع داخلی - دانش و مدیریت خلاقیت - و شبکه های سرمایه ای یا منابع خارجی - شبکه مشتری و شبکه تامین کننده گان - دارد. همچنین آنها دریافتند که اگر چه، تنها منابع داخلی به طور مستقیم و مثبت بر عملکرد نوآوری تاثیر گذارند، در حالی که منابع خارجی به طور بالقوه و طور غیر مستقیم می تواند عملکرد نوآوری را بواسطه موثر واقع شدن منابع داخلی، تحت تاثیر قرار دهند.
الگره و همکاران - 2013 - 13 به پژوهشی با عنوان" مدیریت دانش و عملکرد نوآوری در صنایع متوسط با تکنولوژی بالا " پرداخته اند.در این پژوهش عملکرد نوآوری با استفاده از مقیاس اسلو14 برای ارزیابی نتایج اقتصادی نوآوری محصول استفاده شده است.شاخص های عملکرد نوآوری بر طبق OECD - 2005 - که در این مقاله آورده شده است عبارتند از :
جایگزین نمودن محصولات از رده خارج، گسنرش دامنه محصولات در زمینه محصولات اصلی از طریق فن آوری محصولات جدید،گسنرش دامنه محصولات در زمینه محصولات اصلی از طریق فن آوری محصولات بهبود یافته، گسترش دامنه محصولات خارج از دامنه محصول اصلی، توسعه محصولات سازگاز با محیط، نکامل - تحول - سهم بازار، باز نمودن بازار های جدید از خارج از کشورو باز نمودن گروه هدف جدید داخلی. از نتایج حاصل از این تحقیق می توان اشاره نمود به اینکه آنها به شواهد قانع کننده ای رسیدند که مدیریت دانش ، عملکرد نوآوری را افزایش می دهد. مدیریت دانش می تواند از طریق ایجاد قابلیت های پویا مدیریت دانش ،باعث افزایش مزایای رقابنی پایدار در عملکرد نوآوری گردد .
تسای و لیائو - 2011 - 15 به پژوهشی با عنوان " بررسی چارچوب و شاخص برای عملکرد نوآوری باز از طریق رویکرد سلسله مراتبی" پرداخته اند. جهت افزایش و اطمینان از عملکرد نوآوری باز، یک چارچوب ارزیابی و شاخص های ارزیابی مورد نیاز است.
