بخشی از مقاله
چکیده
FMEAیک سري فعالیت سیستماتیک است با قصد شناسایی و ارزیابی خرابی هاي بالقوه که در طراحی سیستم، محصول و فرآیند وجود دارند و برآورد اثرات حاصل از وقوع هر یک از عوامل فوق. خرابی کناره پارچه در هنگام پارچه بافی یکی از عمده عیوب وارده به پارچه می باشد هدف از این مقاله شناسایی و رتبه بندي دلایل خرابی کناره پارچه، در هنگام بافت پارچه در صنعت نساجی می باشدیکی از ایراداتی که به روش FMEA در جهت محاسبه عدد RPNوارد شده است این است که میزان اهمیت نسبی شاخص هاي,D,S,Oثابت در نظر گرفته می شوند بنا براین جهت رفع این مشکل در این مقاله از روش تحلیل سلسله مراتبی فازي استفاده شد .نتایج این تحقیق تشخیص و رتبه بندي خطاها در صنعت پارچه بافی را با ترکیب روش FMEA,FAHP نشان می دهد. نتایج این روش حاکی از برتري روش مذکور بر روش FMEAکلاسیک می باشد.
-1 مقدمه
یکی از فاکتورهاي مهم و مؤثر در کیفیت پارچه هاي بافته شده تاري – پودي در صنعت نساجی، کناره پارچه می باشد. به هنگام بروز بعضی عیوب و یا به هم خوردن پاره اي از تنظیمات ماشین، عمل ایجاد کناره به درستی صورت نگرفته و کناره معیوب شده و یا اساسا تشکیل نمی گردد. دلایل مختلفی براي این امر وجود دارد که از آن جمله می توان به مواردي از قبیل نامناسب بودن گریپر، ارتفاع وردها، طرح بافت حاشیه، کشش پود، تمپل، کشش چله در حاشیه، بدکار کردن سوزن حاشیه تو زن، به هم خوردن تنظیمات سیکل بافندگی اشاره کرد. در صورتی که کناره پارچه معیوب باشد، پارچه تولیدي حتی اگر در زمینه فاقد هرگونه عیبی باشد، نمی تواند درجه کیفی یک - A - را به خود اختصاص دهد و این امر باعث افت کیفی پارچه تولیدي می گردد و حتی اگر عیب کناره شدید باشد و کناره اساسا تشکیل نشده باشد، پارچه تولیدي جزء ضایعات تولید قرار خواهد گرفت.[1]
FMEA در سال 1963از مطالعات انجام شده توسط ناسا ارائه شد.و سپس جهت تشخیص خطاهاي بالقوه مرحله طراحی در صنایع خودرو سازي گسترش یافت[2] FMEAرویکردي سیستماتیک است که جهت تشخیص حالات خرابی یک محصول یا خدمت و تعیین میزان شدت خرابی مورد استفاده قرار می گیرد.[3]میزان درجه خرابی یک حالت خرابی با عدد RPN1نشان داده می شود.این عدد - از 1 تا - 1000شاخصی است که از ضرب سه فاکتور3O , S2و D4بدست می آید.. [4] - فورمل - 1 -شدت خرابی - : - sبدترین اثر یک خرابی بالقوه بر روي ایمنی و عملکرد یک سیستم. -وقوع - : - Oاحتمال نسبی رخداد یک خرابی تشخیص - : - Dاحتمالی که یک حالت خرابی به وسیله کنترل هاي نصب شده بر روي خط تولید تشخیص داده شده و یا اصلاح می شود.[3] بالاترین عدد ریسک ،بالاترین خطر یک خرابی را نشان می دهد.[4]
ایرادات عددرتبه بندي ریسک - - RPN
ایرادات وارده به عددRPNبه صورت کامل در مرجع[3]تشریح شده است.به هرحال در این مقاله به صورت خلاصه آن را مورد بحث قرار می دهیم.عددRPN یک حالت خرابی متشکل از سه عامل: شدت تاثیر، احتمال وقوع و احتمال تشخیص حالت خرابی است که هرفاکتور با استفاده ازمقیاس زبانی، مقدار 1 تا 10 خواهد داشت. با این حال RPN به دلایل ذیل بطور گسترده اي مورد انتقاد قرار گرفته شده است: علی رغم اینکه سري هاي مختلفی از نرخ هايS، O و D می توانند دقیقاً یک مقدار یکسان RPN بوجود آورند ولی مفاهیم ریسک مخفی آنها می تواند کاملاً متفاوت باشد.
بطور مثال، دو رویداد متفاوت با مقادیر 2، 3، 2 و 4، 3،1 به ترتیب براي S، O و D داراي مقدار RPN یکسان یعنی 12 می باشند. با این وجود، مفاهیم ریسک مخفی این دو رویداد به علت شدت هاي متفاوت عواقب خرابی بسیار متفاوتی خواهند داشت. این باعث خواهد شد نابع و زمان هدر رود و یا در برخی موارد از کنار یک رویداد با ریسک بالا با بی تفاوتی عبور شود. <اهمیت نسبی بین فاکتورهاي S، O و D مورد توجه قرار نگرفته است. فرض این است که این سه عامل داراي اهمیت یکسانی باشند. اما زمانی که کاربرد عملی FMEA مورد توجه قرار می گیرد این وضعیت اتفاق نمی افتد.
2-1 -فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازي
روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی - AHP1 - که توسط - 1980 - Saaty معرفی شد، تعیین اولویت یک سري از گزینه ها و اهمیت نسبی ویژگی ها در بحث تصمیم گیري چند معیاره - MCDM2 - را نشان می دهدAHP.[5] کلاسیک مستلزم قضاوت قاطع است. با این حال، با توجه به اینکه در عالم واقعیت مباحث مربوط به تصمیم گیري داراي پیچیدگی و عدم قطعیت می باشند، ممکن است فرد تصمیم گیرنده بعضاً با انجام قضاوت هاي فازي احساس اطمینان خاطر بیشتري نسبت به انجام مقایسه هاي قاطعانه پیدا کند. در فرایند تحلیل سلسله مراتبی عناصر هر سطح نسبت به عنصر مربوطه خود در سطح بالاتر به صورت زوجی مقایسه می شوند.
هرماتریس مقایسه زوجی ممکن است سازگار یا ناسازگار باشد.در حالتی که ماتریس سازگار باشد،محاسبه وزن از طریق نرمالیزه کردن عناصر هر ستون بدست می آید.اما درحالتی که ماتریس ناسازگار باشد،محاسبه و زن کمی پیچیده تر خواهد بود .یکی از روش هاي محاسبه وزن در حالت ناسازگاري ماتریس مقایسه زوجی ،روش حداقل مربعات LSMمی باشد. روش حداقل مربعات لگاریتمی - LLSM - نیز شکل بهبود یافته روش حداقل مربعات است .در این روش سعی می شود که حاصلضرب اختلافات حداقل گردد.به عبارت دیگر میانگین هندسی اختلافات حداقل می گردد.
-2مدل پیشنهادي
مدل پیشنهادي جهت رتبه بندي خرابی ها در سیستم FMEA شامل 3مرحله می باشد.در مرحله اول خرابی هاي بلاقوه در یک سیستم با استفاده از نظرات کارشناسان وخبرگان مشخص می شود.در مرحله دوم با استفاده از روش FAHPمیزان اهمیت نسبی فاکتورهاي O,Sو Dتعیین می گردد. در مرحله سوم با توجه به وزن فاکتورها عدد RPNمحاسبه شده و اولویت بندي نهایی خرابی ها در یک سیستم FMEAانجام می گیرد. در این پژوهش سیستم FMEA به عنوان مطالعه موردي در یک شرکت نساجی در شهرستان شهرکرد مورد استفاده قرار می گیرد.
-3مثال کاربردي
در گام اول تحقیق با استفاده از نظرات کارشناسان شرکت نساجی، عوامل موثر در بروزخطاي کناره پارچه مشخص گردید.و سپس با استفاده از نظرات کارشناسان و با استفاده از روشFMEA2خطاها رتبه بندي شدند. - جدول 1 - .مطابق جدول 1 مشاهده می شود که عامل طرح بافت حاشیه به عنوان بالاترین عامل خرابی انتخاب گردید.در این حالت وزن سه فاکتور تشخیص،رخدادو شدت داراي اهمیت یکسان می باشند.در حالی که از نظر کارشناسان فاکتور O نسبت به دیگر شاخص ها از اهمیت بیشتري برخوردار است.
