بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش به منظور مقایسه تأثیر چهار گونه قارچ پلوروتوس - فلوریدا، استراتوس آ، استراتوس ام و استراتوس تی - بر ترکیبات شیمیایی برگ خشک درخت خرمااز یک طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار استفاده شد. میزان ماده آلی برگ خشک عملآوری شده درخت خرما نسبت به برگ خشک عملآوری نشده درخت خرما کاهش معنیداری نشان داد . - 3< 0/05 - کاهش ماده خشک و ماده آلی در گونههای مختلف قارچ تفاوت معنیداری نشان نداد . - 3> 0/05 - بیشترین میزان پروتئین خام متعلق به گونه استراتوسام و کمترین میزان، متعلق به استراتوس تی بود. گونههای استراتوس آ و استراتوستی با گونههای فلوریدا و استراتوسام از لحاظ آماری تفاوت معنیداری نشان دادند . - 3<0/05 - با توجه به نتایج این آزمایش، این طور میتوان نتیجه گرفت که به منظور بهبود ارزش غذایی بقایای کشاورزی، گونههای استراتوس آ و استراتوستی با اتلاف ماده آلی کمتر و افزایش پروتئین خام بیشتر، نسبت به گونههای دیگر مناسبتر بنظر میرسند.
واژههای کلیدی: قارچ پلوروتوس، ترکیبات شیمیایی، برگ خشک درخت خرما.
مقدمه
لیگنینزدایی بیولوژیکی کاهها به وسیله قارچهای پوسیدگی سفید به ویژه پلوروتوسها یک روش برای بهبود ارزش غذایی و بهرهوری بهتر از مواد آلی آنها می باشد . - 11 - قارچهای پوسیدگی سفید به علت تنوع در رفتار گونههای قارچ و شرایط اختصاصی کشت، تواناییهای متفاوتی برای رشد بر روی کاهها و تجزیه کربوهیدارتهای ساختمانی آنها را دارند . - 6 - اثرات برخی گونههای قارچهای پوسیدگی سفید بر روی بسترهای لیگنوسلولزی مختلف برای توانایی آنها جهت تجزیه لیگنین و بهبود ارزش غذایی بقایای غلات به منظور استفاده در تغذیه حیوانات بررسی شده است . - 7 - از مهمترین عوامل مؤثر بر فرآیند تخمیر جامد، گونه قارچ میباشد . - 10 - هدف این مطالعه مقایسه تاثیرچهار گونه قارچ پلوروتوس بر روی ترکیبات شیمیایی برگ خشک درخت خرما بود.
مواد و روشها چهار گونه از قارچهای پلوروتوس - فلوریدا، استراتوس آ، استراتوسامو استراتوستی - که بر روی محیط کشت پی دی اینگهداری میشدند از مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی وزارت جهاد کشاورزی تهیه گردیدند. نمونههای برگ خشک درخت خرما در اندازهای با طول کمتر از 1 میلیمتر آسیاب شدند. مقدار 5 گرم از برگ خشک آسیاب شده درخت خرما را در پتریهای آزمایشگاهی با قطر 11 سانتیمتر ریخته و به نسبت سه به یک - وزنی - آب به پتریها اضافه شد به طوری که رطوبت نمونهها به مقدار تقریبی 75 درصد رسید. پتریها به مدت یک شب در آزمایشگاه برای جذب بهتر آب به وسیله برگ خشک درخت خرما نگهداری و در روز بعد با دستگاه اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتیگراد و فشار 1/5 بار به مدت 20 دقیقه استریل شدند - . - 4
تلقیح نمونهها با اسپان چهارگونه قارچ پلوروتوس در شرایط استریل آزمایشگاهی انجام شد. بعد از پایان 14 روزگی همه نمونهها را از آنکوباتور خارج کرده و پس از توزین به منظور خشک کردن، در گرمخانه با دمای 65 درجه سانتیگراد به مدت 48 ساعت قرار داده شدند. ترکیبات شیمیایی اندازهگیری شده عبارت از درصدهای ماده خشک، ماده آلی و پروتئین خام بود . - 2 - در این پژوهش از یک طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار استفاده شد. دادهها با استفاده از روش مدل خطی سس - 9 - تجزیه آماری شد.
در این آزمایش اثرات گونه های مختاف قارچ بررسی شد. مقایسه میانگینها با آزمون چند دامنهای دانکن در سطح 5 درصد انجام شد.در این پژوهش ازمدل آماری X ij i ij استفاده شده است.
نتایج و بحث
کاهش ماده خشک و ماده آلی
با وجود این که گونه استراتوس آ کمترین مقادیر کاهش ماده خشک 45 - گرم در کیلوگرم - و کاهش ماده آلی 50 - گرم در کیلوگرم - را نشان داد ولی کاهش ماده خشک و ماده آلی در گونههای مختلف قارچ تفاوت معنیداری - - P>0/05 نداشت - جدول شماره . - 1 اختلاف در اتلاف ماده خشک و ماده آلی در بین گونههای قارچ به دلیل خصوصیات ویژه گونههای مختلف قارچ میباشد - . - 5 فضائلی - 2001 - کاه گندم را با چهار گونه قارچ پلوروتوس - P-60, P-41, P-30, P-21 - عملآوری و گزارش کرد که گونه P-60 نسبت به گونههای دیگر به طور معنیداری اتلاف ماده خشک و ماده آلی بیشتری را نشان داد - . - 3 میزان ماده آلی برگ خشک عملآوری شده درخت خرمای در مقایسه با برگ خشک عملآوری نشده درخت خرمای کاهش معنیداری - 3<0/05 -
نشان داد - نمودار شماره . - 1 ساپروفیت بودن قارچ باعث میشود که آنها نیازهای غذایی خود را از ترکیبات موجود در بستر کشت تأمین کنند که این، کاهش مواد آلی بستر کشت را بدنبال خواهد داشت . - 9 -
افزایش پروتئین خام
میزان پروتئین خام برگ خشک عملآوری شده درخت خرما 45 - گرم در کیلوگرم - نسبت به برگ خشک عملآوری نشده درخت خرما 38 - گرم در کیلوگرم - صرفنظر از گونه قارچ افزایش معنیداری - 3<0/05 - نشان داد - نمودار . - 2 گوپتا و لانگار - 1988 - با استفاده از قارچ پلوروتوس فلوریدا به منظور بهبود ارزش غذایی کاه گندم افزایش معنیداری - - 3<0/05در میزان پروتئین خام مشاهده کردند . - 5 - در بین گونههای کشت شده، گونه استراتوستی دارای بیشترین میزان پروتئین خام 51 - گرم در کیلوگرم - و گونه فلوریدا و استراتوسام دارای کمترین میزان 41 - گرم در کیلوگرم - بودند. گونههای استراتوس آ و استراتوستی با گونههای فلوریدا و استراتوسام از لحاظ آماری تفاوت معنیداری - 3<0/05 - نشان دادند - نمودار . - 3 این موضوع میتواند به مصرف شدن ماده خشک غیر پروتئینی بسترهای کشت - کربوهیدارتها و غیره - به وسیله گونههای قارچ مربوط باشد که در نتیجه میزان پروتئین خام در ماده خشک باقیمانده افزایش خواهد یافت . - 1 - جالک و همکاران - 1997 - کاه گندم را با گونههای پلوروتوس استراتوس، پلوروتوس استراتوس جهش یافته و ترامتس گیبوزا عملآوری کردند. میزان پروتئین خام کاههای عملآوری شده با قارچهای پلوروتوس استراتوس، پلوروتوس استراتوس جهش یافته و ترامتس گیبوزا به ترتیب 5/9، 5 و 5/8 درصد بود در حالیکه میزان پروتئین خام کاه گندم عملآوری نشده 4/5 درصد بود . - 8 - به طور کلی نتیجه این آزمایش نشان داد که عمل آوری بیولوژیکی بقایای کشاورزی با قارچ های عالی می تواند باعث بهبود ارزش غذایی آنها گردد. در بین چهار گونه قارچ استفاده شده در این آزمایش، گونه های استراتوس آو استراتوس تی به دلیل اتلاف ماده آلی کمتر و افزایش پروتئین خام بیشتر نسبت به گونه های دیگر مناسب تر به نظر می رسند.
