بخشی از مقاله
چکیده :
این پژوهش به منظور بررسی اثر حرارت بر ترکیبات شیمیایی و فراسنجههای تجزیهپذیری با روش کیسههای نایلونی، گندم اصلاح شده به نام سیستان استفاده گردید. فرآوری حرارتی در سه دمای مختلف به وسیله آون 60 - ، 70 و 75 درجه سانتیگراد - صورت گرفت. سپس ترکیبات شیمیایی - ماده خشک، ماده آلی، خاکستر، پروتئین، دیواره سلولی بدون همی سلولز - را با روش استاندار AOAC تعیین گردید. تجزیه پذیری به روش کیسههای نایلونی در زمانهای 0، 3، 6، 12، 24 و 48 ساعت اندازهگیری گردید. دادههای حاصل در یک طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 6 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. از نرم افزار SAS نسخه 9,1 و برای مقایسه میانگین ها با آزمون توکی در سطح 5 درصد انجام شد.
نتایج نشان داد حرارت باعث افزایش ماده خشک، خاکستر، پروتئین و همچنین کاهش ADF، افزایش بخش سریع تجزیه، بخش بالقوه قابل تجزیه و همچنین افزایش نرخ تجزیه پذیری موثر در سطح %2، %5 و 0%8گردید.
مقدمه :
گندم مهمترین کربوهیدراتی است که به عنوان منبع انرژی برای نشخوارکنندگان شناخته شده است، در تغذیه نشخوارکنندگان قابلیت تخمیر دانههای غلات شاخص مهمی در شناخت ارزش خوراکی آنها به شمار میرود و تاثیر مهمی بر محیط شکمبه دارد
اتصال قوی میان پروتئین با نشاسته موجود در آندوسپرم، موجب کاهش تجزیهپذیری دانه غلات در شکمبه میشود، همان طور که بیان کردند فرآوری حرارتی دانه غلات به همراه بخار، نقش زیادی در کاهش محدودیتهای تغذیهای آن دارد . - 14 - با اعمال فرآیندهای که با بخار - دما و رطوبت - دانه غلات را ورقه میکنند نشاسته محصور در گرانول-ها به میزان بیشتری دردسترس آنزیمهای باکتریایی قرار میگیرد .
عمل آوری حرارتی مناسب سبب تشکیل اتصالهای عرضی در زنجیره پپتیدی میشوند - در معرض قرار گرفتن ناحیه آبگریز کمپلکسهای پپتید-کربوهیدرات - که از تجزیه نیتروژن جلوگیری میکنند
هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی اثرات فرآوری حرارتی بر ارزش غذایی گندم با استفاده از روش تجزیه پذیری بود.
مقدمه :
در این آزمایش از رقم گندم اصلاح شده به نام سیستان تهیه شده از مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان زهک استفاده شد. فرآوری در این آزمایش در سه دمای مختلف آون 60 - ، 70 و 75 درجه سانتیگراد - صورت گرفت. پس از فرآوری مواد به داخل دسیکاتور انتقال و پس از سرد شدن با آسیاب دارای الک دو میلیمتری خرد شدند. ترکیبات شیمیایی نمونهها - ماده خشک، خاکستر، پروتئین خام، ماده آلی - با روش - 2 - و ADF با روش - 15 - تعیین شد.
جهت تجزیهپذیری از کیسه های پلیاستر شماره گذاری شده با اندازه 10×18 سانتیمتر و اندازه منافذ 50 میکرومتر استفاده شد. حدود 5 گرم نمونه دانه گندم فرآوری شده درون هر کیسه قرار داده شد به طوری که مقدار نمونه به سطح کیسه تقریباً 14 گرم میلی گرم بر سانتی متر مربع بود .کیسههای حاوی نمونههای گندم به طور تصادفی به گاوها اختصاص داده شدند و به مدت صفر، 3، 6، 12، 24 و 48 ساعت در شکمبه گاوها انکوباسیون شدند.
بلافاصله پس از خارج کردن کیسهها از شکمبه، زیر شیر آب سرد قرار گرفته میشود. بعد کیسهها در آون به مدت 48 ساعت در دمای 55 درجه سانتیگراد خشک شدند. این آزمایش در سه سری متفاوت انجام گردید .ضرایب تجزیه پذیری ماده خشک از معادله زیر - 9 - به منظور برآورد هضمپذیری ماده خشک بیان شده است:
در این معادله P درصد تجزیهپذیری در زمانt ، :a ذرات محلول، :b ذرات نامحلول که بطور بالقوه تجزیه پذیر هستند، - a+ :b - مواد خوراکی که بهطور بالقوه تجزیهپذیر هستند و بهصورت درصد بیان میشوند، :C سرعت تجزیه پذیری موثر که بصورت - درصد/ ساعت - بیان میشود
نتایج و بحث:
اثر حرارت بر ترکیبات شیمیایی گندم فرآوری شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ماده خشک تیمار شاهد با همه تیمارهای فرآوری شده اختلاف معنیداری داشت - P<0/05 - احتمالا افزایش ماده خشک میتواند به دلیل کاهش مقدار رطوبت با افزایش دمای فرآوری حرارتی باشند. میزان ماده آلی شاهد نسبت به تیمارهای فرآوری شده کاهش معنیداری یافت احتمالا کاهش مقدار ماده آلی در نتیجه حرارت میتواند به دلیل تبدیل ترکیبات آلی به ترکیبات غیر آلی یا تغییرات شیمیایی آنها باشد.
نتایج افزایش خاکستر با کاهش ماده آلی همخوانی دارد که نشان میدهد ممکن است در حین حرارت بخشی از ماده آلی تغییر و یا از بین رفته و میزان خاکستر در اثر حرارت افزایش یافته باشد. حرارت باعث افزایش مقدار پروتئین گندم شده است. آندوسپرم دانه غلات دارای ساختار پیچیدهای است که میتواند حاوی آندوسپرم محیطی، آندوسپرم شاخی و آندوسپرم آردی باشد. نشاسته موجود در آندوسپرم آردی از لحاظ ساختاری مساعد برای عمل آوری غلات و آنزیم-های هضمی میباشد
در مقابل، آندوسپرم شاخی از شبکه پروتئینی تشکیل شده است که به تجزیه فیزیکی و شیمیایی مقاوم میباشد - 12 - گرانولهای نشاسته در آندوسپرم شاخی و محیطی پروتئینی محصور شدهاند. به همین علت فرآوری حرارتی در دمای بالا باعث افزایش پروتئین میشود چون باعث گسستن پیوندهای آندوسپرم شاخی میشود . - 10 - میزان چربی با فرآوری حرارتی افزایش پیدا کرده است. طی آزمایشی - 1 - که بررسی خواص ژلاتینی شدن ارقام برنج بررسی کردند نشان دادند که همبستگی معنی داری بین درجه حرارت مورد نیاز برای ژلاتینی شدن و درصد چربی وجود دارد. فرآوری حرارتی باعث کاهش ADF در گندم شده است
در بررسی فرآوری به صورت پرتوتابی بر گندم گزارش کردند که فرآوری حرارتی قادر به لیگنین زدایی، تجزیه پلیمرها و تخریب ساختارهای کریستالی سلولز میشود . - 6 - تحقیقات نشان داد استفاده از حرارت باعث افزایش ذرات سریع تجزیه و همچنین افزایش بخش بالقوه قابل تجزیه میشود. افزایش تجزیه پذیری موثر - ED - در سرعت عبور0/02، 0/05و 0/08 در دمای 60 درجه سانتیگراد معنی دار بود
به نظر میرسد فرآوری حرارتی، قابلیت تخمیر و دسترسی کربوهیدارت برای میکروارگانیسمها را مورد تغییر قرار داده بیشترین اثر مربوط به کاهش مقاومت نشاسته به واکنش گوارشی است به نحوی که با گسستن پیوندهای عرضی پروتئینها، گرانولهای نشاسته-ای محصور در ماتریس پیچیده پروتئین ژلاتینی شده، با سهولت بیشتری در اختیار میکروارگانیزمها و آنزیمهای هاضم مترشحه از منابع میکروبی و حیوانی قرار میگیرند . - 14 - نتایج ما هماهنگ با نتایج - 11 - که افزایش تجزیه پذیری نشاسته به واسطه فرآوری پرتوتابی بر دانه جو را در آزمایشگاه بررسی کردهاند. همچنین نتایج حاصل از این آزمایش میتواند مؤید نتایج محققان - 7 - مبنی بر افزایش میزان ناپدید شدن نشاسته از کیسه های نایلونی در شکمبه باشد.
جدول - - 1 ترکیبات شیمیایی گندم فرآوری شده با حرارت برحسب درصد
