بخشی از مقاله
چکیده
سیلیسیم عنصری ضروری برای گیاهان در نظر گرفته نشده ولی اثرات مفیدی در بسیاری از گیاهان به ویژه برنج دارد. لذا به منظور بررسی تاثیر کاربرد سطوح مختلف سیلیسیم بر غلظت برخی عناصر پرمصرف در برنج رقم طارم جلودار، آزمایشی گلدانی سیلیسی به صورت طرح کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش تیمارها شامل 4 سطح کود - 0، 1/87، 3/74و 7/48گرم در کیلوگرم خاک - از منبع سیلیکوآلومینوسدیم می باشد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که با افزایش سطوح کود سیلیسیم غلظت فسفر و پتاسیم نسبت به شاهد به طور معنی داری در برگ پرچم افزایش یافت. بیشترین غلظت فسفر و پتاسیم به ترتیب مربوط به کاربرد 3/74 و 7/48 گرم در کیلوگرم خاک بود.
واژه های کلیدی: برنج، سیلیسیم، پتاسیم، فسفر، غلظت
مقدمه
برنج یکی ازمهمترین محصولات کشاورزی است و غذای اصلی نیمی از مردم دنیا را تشکیل میدهد . - seyferth,et al 2013 - سیلیسیم دومین عنصر فراوان در خاک است . - Sommer et al, 2006 - بسیاری از خاکها درصد قابل توجهی سیلیسیم دارند به خاک حاوی بیش از 50 درصد دارد - . - Ma and Takahashi, 2002 مقدار سیلیسیم در خاک 1 تا 45 درصد وزن خشک خاک است - . - Sommer et al, 2006 غلظت معمول آن در محلول خاک، بین 0/1 تا 0/6 میلیمولار است و در حالت تعادل 0/8 میلی مولار است . - Lindsay1979 .Epstein1994 - سه شکل کلی سیلیسیم در خاک وجود دارد شامل مونوسیلیک اسید - - ، پلی سیلیک اسید [، و سیلیس آمورف - - . - Bauer et al.,2011 - پلی سیلیک اسید محلول دارای وزن مولکولی بالا است از این رو توسط گیاه جذب نمیشود . - Casey et al.,2004 -
شکل قابل حل سیلیسیم در خاک اسید سیلیک می باشد وقتی pH در محلول خاک زیر 9 باشد به همین فرم جذب گیاه میشود - Chen et al.,2010 ؛. - Ma and Takahashi2002 کاربرد سیلیسیم در خاک باعث افزایش جذب فسفر در گیاه و محلولپاشی نانو سیلیکون باعث افزایش پروتئین و و سیلیسیم ساقه گردید - . - Yazdpour et al.,2014 بدون سیلیسیم رشد رویشی و تولید دانه به شدت کاهش می یابد و نشانه های کمبود مانند لکه مردگی برگ ها، پژمردگی گیاه و افزایش شیوع بیماریهایی از قبیل بلاست ظاهر می شوند . - Freyman et 1991 - - 2015 - lMehrabanjoubani تاثیر سیلیسیم بر جذب عناصر غذایی در سه گیاه کلزا، پنبه و گندم بررسی کردند نتایج آزمایشات نشان داد که میزان جذب آهن، روی، فسفر و پتاسیم در هر سه گونه گیاهی افزایش و میزان کلسیم کاهش یافت. ولی تاثیر مصرف سیلیسیم بر غلظت عناصر پرمصرف در برنجمطالعه نشده است لذا هدف از این پژوهش بررسی نقش عنصر سیلیسیم بر غلظت پتاسیم و فسفر در برگ پرچم برنج رقم طارم جلودار می باشد.
مواد و روشها
. این آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بطور گلدانی در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1395 اجرا گردید. گلدان ها از جنس پلاستیک، با قطر 14 و ارتفاع 40 سانتیمتر و حدود 10 کیلوگرم خاک خشک در آن قرار داده شد. منابع کودی سیلیسیم شامل کود سیلیکوآلومینوسدیم با 82 درصد سیلیسیم، قبل از کشت به خاک اضافه میگردد. تیمارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل 4 سطح کود 0 - ، 1/87، 3/74و 7/48گرم سیلیس در کیلوگرم خاک از رقم بومی طارم جلودار استفاده گردید.برای تعیین برخی خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک محل آزمایش نمونه مرکب از عمق 0-30 سانتیمتری خاک تهیه و بعد از هوا خشک نمودن آنها میزان pH با روش گل اشباع با دستگاه pH متر، قابلیت هدایت الکتریکی با روش تهیه گل عصاره اشباع توسط هدایت سنج الکتریکی - نلسون، . - 1982فسفر قابل جذب به روش اولسن و همکاران - . - 1996 کربن آلی به روش والکی و بلاک - چاپمن و پراف، . - 1961
کربنات کلسیم معادل - لئوپارت و همکاران، . - 1996 پتاسیم قابل جذب به روش استات آمونیوم یک مولار، مقدار نیتروژن کل با روش هضم، تقطیر، تیتراسیون توسط دستگاه کجلدال - وستمرن، . - 1990 و بافت خاک به روش هیدرومتری اندازهگیری شد - جدول - 1 در زمان گلدهی از برگهای پرچم نمونهبرداری شد. پس از نمونهبرداری، برگها را با آب مقطر شسته و در پاکت قرار داده و به مدت 24 ساعت در دمای 70- 72 درجه سانتیگراد در آون قرار گرفت سپس نمونه گیاهی پس از خشک شدن در آون توسط آسیاب پودر شده و با الک نمره 0/5 - 35میلیمتر - الک شده با ترازوی دقیق آزمایشگاهی توزین کرده ومیزان برخی از عناصر پر مصرف نظیر پتاسیم و فسفر اندازه گیری شد .تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از برنامه آماری SPSS نسخه20و مقایسه میانگین داده ها به روش دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.
نتایج و بحث
نتایج آنالیزهای آزمایشگاهی خاک - قبل از کاشت - در جیدول 1 آمده اسیت . نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر کود سیلیسیم بر غلظت عناصر پتاسیم و فسفر در سطح 5 درصد معنی دار شد - جدول . - مقایسه میانگین نشان داد که که سطح 3 کود سیلیسیم با مقدار 3/74 - گرم در کیلوگرم خاک - با میانگین 0/27میلی گرم بر کیلوگرم بیشترین غلظت فسفر در برگ پرچم و شاهد با میانگین 0/18 میلیگرم بر کیلوگرم کمترین غلظت را دارا بودند. بین سطوح کودی در سطح 5 درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. - شکل . - 1Deren در سال 1976 دو رقم مختلف برنج در لایسیمترهایی با خاک با میزان سیلیسیم کم کشت کرد. نصف لایسیمترها با سیلیکات کلسیم - به میزان 2000 کیلوگرم در هکتار - تغذیه شدند و بقیه لایسیمترها به عنوان شاهد بدون تغذیه کشت شدند مشاهده کرد که غلظت فسفر با افزایش سیلیسیم افزایش یافت.
