بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر آرباسکولار میکوریز و غلظت هاي مختلف هورمون اکسین بر برخی صفات مرفولوژیک نشاءگل لیزیانتوس - - Eustoma grandiflorum، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. عامل ها شامل مخلوطدومایه تلقیح میکوریز Glomus intraradices +Glomus mosseae ] و بدون قارچ[ تلقیح هنگام انتقال نشاء میزان ١٠ گرم از مایه تلقیح مورد نظر در چالهي کاشت هر نشاء اضافه گردید و تیماراکسین ایندول بوتیریک اسید نیز درپنجسطح - ١٠٠٠، ٠۵٧، ٠٠۵، ٠۵٢، ٠ - ppm بصورت تزریق در محیط ریشه در حین استقرار نشاءها دو بار با فاصله دو هفته یکبار به مقدار cc١ انجام گردید.
بسترکشت مورداستفاده درسینیکشت عبارت از پرلیت ریز - شکري - ، پیت ماس به نسبت حجمی مساوي بود. صفات مورد بررسی شامل طول ساقه،قطر ساقه،طول ریشه،تعداد برگ در گیاه بود. تیمار با قارچ آربوسکولار میکوریز طول ساقه، قطر ساقه، طول ریشه، تعداد برگ را درگیاهان لزیانتوس افزایش داد. همچنین با افزایش غلظت اکسین تا750 میلیگرم در لیتر سبب افزایش معنیدار در تمام صفات مورد ارزیابی شد.
مقدمه
لیزیانتوس با نام علمی Eustoma grandiflorum متعلق به خانواده Gentianaceae یک محصول جدید در بازارهاي جهانی می باشد که به خاطر داشتن گلهاي شبیه رز، عمر پس از برداشت عالی وگلهاي به رنگ آبی، بین 10گل بریده برتر در سطح دنیا قرار دارد. همچنین این گیاه به طور وسیعی به عنوان گیاه گلدانی و حاشیهاي استفاده میشود. علاوه بر رنگ آبی، طیف وسیعی از رنگها در آن قابل مشاهده است و فرم گلهاي متنوعی نیز دارد.
عمر گلجایی لیزیانتوس در حدود دو هفته بوده و ماندگاري گل روي بوته به عنوان گل گلدانی، بیش از پنج هفته می باشد - هاربو،. - 2007 استفاده از محركهاي رشد سازگار با محیط زیست مانند قارچهاي میکوریز در مقایسه با مواد تنظیم کننده رشد در کشاورزي پایدار براي گیاهان توصیه میشود. بررسی ارتباط قارچهاي میکوریز با گیاهان به نحوي است که نقش ریشهي مویین گیاه را دارد و به عنوان سیستم ریشهاي گسترش یافته عمل می-کند
اثر سودمند قارچ میکوریز از یک یا چند مکانیسم ناشی میشود. نتیجهي کلونسازي میکوریزي ریشه، افزایش سطح جذب، بیشتر شدن منطقه نفوذ ریشه، طول عمر بیشتر ریشه جاذب و استفاده بهتر از مواد مغذي میباشد و همچنین اکسینها ، گروهی از هورمونهاي گیاهی هستند که باعث طویل شدن سلولهاي گیاهی میگردند. این مواد طیف گستردهاي را از نظر واکنشهاي رشد و نموي را در گیاهان سبب میشوند. از آنجایی که رشد کند اولیه نشاء گیاه زینتی لیزیانتوس از جمله محدودیتهاي آن میباشد، بنابراین در این پژوهش اثر تیمار میکوریزي در مقایسه با اثر تیمار با تنظیم کننده رشد نوع اکسین بر رشد اولیه این گیاه ارزیابی شد.
مواد و روشها
این پژوهش طی سال ١٣٩٤-١٣٩٣ در گلخانه هاي گروه علوم باغبانی پردیس کشاورزي و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع درکرج به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با ٣ تکرار انجام گرفت. عامل ها شامل مخلوط دومایه تلقیح میکوریز Glomus intraradices + Glomus mosseae ] و بدون قارچ[ تلقیح هنگام انتقال نشاء به میزان ١٠ گرم از مایه تلقیح مورد نظر در چالهي کاشت هر نشاء انجام گرفت. مایه تلقیح مورد استفاده شامل هیف، اسپور و دیگر اندامهاي قارچی بود.
تیمار هورمون ایندول بوتیریک اسیدنیز درپنج سطح 1000 ppm - ، 750، 500، 250، - 0 بصورت تزریق در محیط ریشه در حین استقرار نشاءها دو بار با فاصله دو هفته یکبار به مقدار 1میلیلیتر انجام گردید. به منظور اندازهگیري شاخصهاي رویشی گل لیزیانتوس ارتفاع ساقه از محل طوقه تا انتهاي گلآذین در مرحله گلدهی بر حسب سانتیمتر ثبت شد. براي اندازه گیري قطر شاخه گل چیده شده ار سه منطقه شاخه گل، اندازه گیري با کولیس دیجیتال صورت گرفت و میانگین آن براي هر شاخه گل یادداشت شد.
براي اندازهگیريطول ساقه،ارتفاعگیاه ازسطح خاكگلدان تا نوك غنچه اصلی اندازهگیري شد. هفتساقه در هر تکرار اندازه گیري شد وسپس میانگین آنها به عنوان طولساقهمورد نظر در آن تکرار بر حسبسانتیمتر بیان گردید. جهت اندازهگیري طول ریشه، بعد از اندازه گیري وزن تر ریشه، بخشی از ریشه به قطعات یک سانتیمتري بریده شد، وزن معینی از نمونه درون سینی مدرج - به ابعاد 2× 2سانتیمتري - حاوي آب ریخته شد با یک انبر نوك تیز ریشههایی که خمیده بودند راست شده وآن هایی که روي هم قرارداشتند از هم جدا شد در نهایت طول کل ریشه بر اساس روش خطوط مشبک - تنانت - 19751 بدست آمد.
تعداد برگ نیز درچندین مرحله مورد شمارش قرار گرفت و میانگین آن براي تعداد برگ در گیاه ثبت گردید. در پایان آزمایش با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها در سطح احتمال 5 درصدآزمون LSD انجام گردید.
نتایج
براساس نتایج تجزیه واریانس داده ها - جدول - 1، اثردو تیمار آرباسکولارمیکوریز و غلظتهاي مختلف هورمون اکسین مورد استفاده در این آزمایش بر خصوصیات نشاء گل لزیانتوس اعم از طول ساقه، قطر ساقه، طول ریشه، تعداد برگ در سطح%1 معنی دار بود.
همچنین قطر ساقه و تعداد برگ در تیمارآرباسکولار میکوریزدر سطح %5 معنی دار بود. اثرات متقابل میکوریز و هورمون اکسین نیز در سطح %5 بر صفت طول ریشه معنی دار بود - جدول. - 1 مقایسه میانگین اثرات ساده نشان داد بین گیاهان میکوریزي و غیر میکوریزي اختلاف معنیداري وجود دارد - جدول. - 2 تیمار با قارچ آربوسکولار میکوریز طول ساقه، قطر ساقه، طول ریشه، تعداد برگ را درگیاهان لزیانتوس افزایش داد - جدول. - 1 همچنین با افزایش غلظت اکسین افزایش معنیداري در تمام صفات مشاهده شد
جدول -1تجزیه واریانس اثر تیمارها بر ارتفاع نشاء گل لیزیانتوس
جدول-2مقایسه میانگین اثر آرباسکولارمیکوریزوغلظت هايمختلف هورمون اکسین بر صفات نشاء گل لزیانتوس
