بخشی از مقاله
چکیده
در دهه اخیر، تمایل به استفاده ازرویکرد یادگیري ترکیبی در سراسر دنیا، بخاطر مزایا و ویژگی هاي مثبت آن و در راستاي اصلاح نقطه ضعف هاي آموزش الکترونیکی و چهره به چهره، روندي فزاینده داشته است .
هدف این پژوهش،بررسی تاثیر آموزش ترکیبی مبتنی بر هوشهاي چندگانه گاردنر بر میزان یادگیري دانشجویان و مقایسه آن با روش حضوري بود.
این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل در سال تحصیلی 95-96 انجام گردید. تعداد 40 نفر از دانشجویان دختر رشته علوم تربیتی گرایش آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شهر تهران در این تحقیق شرکت داشتند که با استفاده از روش نمونه گیري در دسترس انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند .
ابزارهاي جمع آوري اطلاعات شامل ، یک پرسشنامه نیمرخ هوشهاي چندگانه با 80 گویه ، یک پرسشنامه سنجش میزان یادگیري با مقایسه پیش و پس آزمون بود . هر دو گروه آزمایش و کنترل در 8 جلسه 90 دقیقه اي مباحث مشترکی را آموزش دیدند. گروه کنترل به روش حضوري آموزش داده شدو گروه آزمایش علاوه برروش یادگیري ترکیبی و شبکه محور ، تحت آموزش ترکیبی مبتنی بر هوش هاي چندگانه با نرم افزار Articulate Engage همراه با رسانه هاي آموزشی - متن، صوت، تصویر، پویانمایی و ویدئو - قرار گرفت. براي طراحی فعالیتهاي یادگیري، فراگیران بر اساس هوش غالب آنان که از طریق نیمرخ هوشهاي چندگانه سنجیده شده بود، گروه بندي شدند .در هر دو گروه پیش آزمون و پس آزمون پیشرفت تحصیلی یکسان، انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها بکمک نرم افزار SPSS 19 انجام شد.
یافته هاي پژوهش حاکی از آنست که میزان یادگیري دانشجویان گروه آزمایش پس از شرکت در دوره آموزش ترکیبی مبتنی بر هوشهاي چندگانه در مقایسه با گروه کنترل، بطور معناداري افزایش یافته است.
مقدمه
یادگیري ترکیبی موج سوم توسعه محیط هاي یادگیري است که با ترکیب قابلیتها، امکانات ، ابزارها و شیوه هاي آموزش حضوري و الکترونیکی، به بهبود فرایند یادگیري کمک می کند. از این رو شیوه یادگیري ترکیبی، تلفیق تصادفی امکانات و شیوه هاي آموزشی حضوري و الکترونیکی نیست، بلکه راه اندازي آن در مراحل طراحی و اجرا به تصمیم و اقدام هاي گوناگون نیاز دارد.
از زمانی که آگاهی و اقبال به فناوري اطلاعات و ارتباطات در اوایل دهه 1990 جهانی شد، کاربردهاي بالقوه خود را در یک طیف گسترده اي از تعاملات انسانی و فرایندهاي آموزشی و یادگیري نشان داد - . - Cheah & Lim 2016برخی از پژوهشگران معتقدند، قابلیت هاي ارتباطی، چندرسانه اي، هرمکانی و اطلاعاتی این فناوري ها می تواند ضمن تقویت آموزش هاي حضوري و شکل دهی محیط هاي یادگیري مبتنی بر وب و الکترونیکی، بستري را براي ترکیب قابلیت هاي این دو محیط فراهم سازد و محیط هاي یادگیري جدیدي را بوجود آورد.
با توسعه فناوري هاي جدید ارتباطات و رشد و گسترش آن، مفهوم آموزش الکترونیک و آموزش ترکیبی رواج بسیاري یافته است. آموزش الکترونیکی ، شامل تمام اشکال یادگیري و آموزش در کلاس درس و یا خارج آن است که از پشتیبانی الکترونیکی برخوردار باشند، ازجمله سیستم هاي اطلاعات و ارتباطات بصورت شبکه اي یا غیر شبکه اي .
از آنجا که آموزشهاي الکترونیکی درارائه واحدهاي عملی و کارگاهی، با محدودیتهایی نظیر کاهش تعاملات انسانی و عاطفی و ارتباطات چهره به چهره مواجهست و لازمست فراگیران آنچه در محیط آنلاین فراگرفته اند، بطور عملی اجرا کنند ،نمی تواند جایگزین مناسبی براي روش حضوري باشد.القحطانی و هیگینس - 2013 - 1 عوامل منزوي شدن و نداشتن تعامل اجتماعی مستقیم و چهره به چهره، عدم توسعه مهارتهاي گفتمان بین یادگیرندگان، نیاز به داشتن انگیزه قوي و مهارت هاي مدیریت زمان، فقدان نشانه هاي کلامی و غیر کلامی و امکان مشارکت اشخاص دیگر به جاي فرد یادگیرنده در محیط یادگیري و آزمون هاي ارزیابی و تقلب بیشتر را به عنوان نقاط ضعف آموزش الکترونیکی ذکر کردند.
واکر و دیگران - 2009 - 2 یادگیري ترکیبی را بعنوان ترکیبی از یادگیري مبتنی بر کلاس درس و یادگیري الکترونیکی، تعریف می کنند. جایی که فضاي یادگیري مجازي، بعنوان رسانه اي براي سهیم شدن در اندیشه هاي همدیگر و ساخت دانش یادگیرندگان مورد استفاده قرار می گیرد.یادگیري ترکیبی را می توان بشکل یک پیوستارنمایش داد که در یک سوي آن پیوستار، آموزش کاملا آنلاین و در سوي دیگر پیوستار، آموزش کاملا چهره به چهره باشد و آموزش ترکیبی، در بین دو طیف پیوستار واقع شده است. هینزه و پروکتر3 یادگیري که با ترکیب اثر بخش الگوهاي مختلف انتقال، الگوهاي متنوع تدریس و سبکهاي یادگیري تسهیل می شود را آموزش ترکیبی می دانند.یکی از نقاط قوت آموزش ترکیبی، توانایی در گسترش محیط یادگیري خارج از کلاس درس، از طریق رشد مهارتهاي شناختی سطح بالا است.
یادگیري ترکیبی، رویکردي است که اشکال سنتی یادگیري درکلاس درس همچون کارآمدي وفرصتهاي تعامل همزمان و ناهمزمان ، مشارکت و اجتماعی شدن کلاس درس را با وقایع وفعالیتهاي مختلف یادگیري الکترونیکی وامکانات یادگیري فعال غنی شده محیط برخط، ازجمله تعاملات همزمان و ناهمزمان، ترکیب می کند.
یادگیري ترکیبی که از دو روش یادگیري الکترونیکی و چهره به چهره استفاده می نماید، می تواند بدیل مناسبی براي ارتقاء کیفیت تدریس و یادگیري باشد.بدین ترتیب دانشجویان در دوره ترکیبی ،ضمن مشاهده رفتار همتایان خود ، به کارآموزي پرداخته ، دانش و مهارتهایشان را در تعامل با آنان توسعه می دهند و همچنین از مولفه هاي یادگیري آنلاین بهره می برند.با توجه به عملیاتی بودن فعالیتها و کار تیمی و روش حل مسئله، یادگیري ترکیبی محیطی فعال و پویا براي پیوند یادگیري و عمل، فراهم می نماید.دریسکل و ون بارنورد - 2015 - 6 واژه یادگیري تلفیقی را با 4 مفهوم تعریف کرده است:
.1 تلفیق و ترکیب انواع تکنولوژي هاي مبتنی بر وب - مانند کلاس هاي مجازي آنلاین،آموزش با آهنگ خود، یادگیري مشارکتی، ویدئو و صداها و متنها - براي رسیدن به هدف آموزشی
.2 ترکیب انواع رویکردهاي تعلیم و تربیت - مانند ساختن گرایی، رفتارگرایی،شناخت گرایی - براي ایجاد بهترین نتیجه یادگیري بوسیله یا بدون تکنولوژي هاي آموزشی
.3 ترکیب هرگونه تکنولوژي هاي آموزشی - مانند دستگاه ویدئو، درایو سی دي، آموزش مبتنی بر وب و فیلمها - با آموزش چهره به چهره با راهنمایی معلم
.4 تلفیق یا ترکیب تکنولوژي آموزشی با فعالیت هاي کاري واقعی براي ایجاد اثر هماهنگ یادگیري و کارکردن یانگ و دیگران - 2016 - 7 اهداف آموزش ترکیبی - تلفیقی - را موارد زیر برشمردند:
.1 تسهیل یادگیري بهتر از یادگیري چهره به چهره و الکترونیکی و افزایش اثر بخشی دانش
.2 تامین کننده یادگیري مادام العمر، خودآموزي بر اساس اکتشاف
.3 ترغیب یادگیري تداخلی و مشارکتی بین مقاطع دبیرستان و دانشگاهی در قسمت هاي مختلف دنیا و کاهش شکاف جهانی دیجیتالی
.4 کم هزینه ترو موثرترکردن یادگیري
