بخشی از مقاله
چکیده
کانی مولیبدنیت کانی باارزش و گران قیمتی است که در کانسارهاي مس پورفیري یافت میشود و عیار مولیبدن آن در حدود 0/03 درصد است. هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر نوع قفل شدگی مولیبدنیت با کالکوپیریت و گانگ بر روي بازیابی مولیبدن میباشد.
این بررسی با مطالعه میکروسکوپی مقاطع صیقلی نمونههاي خوراك، باطله و کنسانتره کارخانه پرعیار کنی مجتمع مس سرچشمه با میکروسکوپ نور انعکاسی صورت گرفت. طبق مطالعه نمونه باطله مشخص شد که مولیبدنیت که با ذرات گانگ قفل-شدگی نوع پراکنده - D - و یا ساده - S - دارد، به باطله میروند و ذرات مولیبدنیت که با کالکوپیریت قفلشدگی دارند در باطله دیده نشدند و اکثر مولیبدنیتهایی که به شکل تیغهاي هستند در صورت آزاد بودن به باطله میروند.
آنالیز SEM مشخص کرد که ذرات آزاد که در باطله مشاهده شدند در بعد سوم که با میکروسکوپ نوري قابل مشاهده نیست با پیریت و یا کانیهاي سیلیکاته همجواري دارند. نتایج مطالعه نمونههاي کنسانتره معلوم کرد که ذرات مولیبدنیت که به صورت تودهاي و یا به صورت قفل شدگی ساده و پراکنده با کالکوپیریت هستند به کنسانتره انتقال مییابند، چون اکثر کلکتور و کفسازهایی که در این مجتمع به کار می-رود به منظور شناورسازي مس است و این نوع قفلشدگی باعث میشود که مولیبدن به همراه مس شناور شود. نتایج مینرالوژي حاکی از این مسئله است که عامل اساسی در شناورسازي مولیبدن نوع کانی همجوار یا قفلشده میباشد.
-1 مقدمه
کانسار پورفیري سرچشمه در قسمت جنوب شرقی ایران و زمین شناسی این زون از سه قسمت اکسیدي، سوپرژن و هیپوژن تشکیل شده است، کانسار از نوع پورفیري توده اي میباشد. در این منطقه بر اساس حفاريهایی که تا عمق حدود 150 متر صورت گرفته است، ذخیرهاي در حدود 450 میلیون تن دارد. میانگین عیار مس و مولیبدن%1/13 و %0/03 ، عیار حد براي مس %0/4است.
زون هیپوژن شامل آلتراسیون پتاسیک با پتاسیم، فلدسپار و بیوتیت ثانویه، سریسیت، کلریت و اپیدوت است. در این زون هورنبلند، بیوتیت، پلاژیوکلاز به آمفیبل ومگنتیت، سریسیت تبدیل میشود. کانیهاي رسی نتیجه دگرسانی در طول کانی سولفیدي هستند.
مولیبدنیت به صورت یک کانی فرعی در گرانیتهاي خاص، در پگماتیتها و آپلیتها و همچنین ذخایر مس پورفیري یافت میشود. معمولا در ذخایر رگهاي دما بالا با کاسیتریت، شیلیت، ولفرامیت و همچنین در ذخایر دگرگونی همبري با سیلیکاتهاي کلسیم، شیلیت و کالکوپیریت همراه است. مولیبدنیت در اثر دگرگونی به فري مولیبدنیت دگرسان میشود.
مولیبدنیت شبیه گرافیت است اما با جرم مخصوص بیشتر و زمینه آبی در رنگ خود، از آن شناخته میشود، در حالی که گرافیت یک ته رنگ قهوهاي دارد. این کانی بر روي چینی بدون لعاب، رنگ خاکه مایل به سبز میدهد، در حالی که رنگ خاکه گرافیت سیاه است.
در ساختار مولیبدنیت، ورقهاي از اتم Mo بین دو ورقه از اتم S ساندویج شده و هر سه ورقه با هم یک ساختار لایه-اي را میسازند. قدرت پیوند درون لایهها قويتر از پیوند بین لایهها است و باعث ایجاد رخ عالی میشود. مولیبدنیت به صورت چند گونه ظاهر میشود که یکی از آنها هگزاگونال و دیگري لوزوجهی است. بلورهاي مولیبدنیت به صورت صفحهاي هگزاگونال با منشورهاي نوك تیز کوتاه به صورت برگی، تودهاي یا پولکی میباشد. مولیبدنیت داراي رخ کامل با ورقههاي نازك انعطافپذیر است، اما کشسان نیست. برش پذیر بوده و داراي سختی - - 1-1/5 میباشد. داراي چگالی - - 4/62 -4/73 ، لمس چرب، جلاي فلزي، رنگ خاکستري سربی، رنگ خاکه سیاه مایل به خاکستري میباشد. مولیبدنیت به دو صورت رگهاي و پراکنده، که حالت رگهاي عمومی تر است.
-2 روش مطالعه
براي مطالعه تاثیر قفل شدگی ذرات مولیبدنیت بر روي بازیابی مولیبدن در مدار تغلیظ مجتمع مس سرچشمه ، نمونههایی از ورودي، کنسانتره و باطله واحدهاي مختلف پرعیارکنی تهیه و تجزیه ابعادي شد - شکل. - 1-1 نمونه برداريها در شرایط پایداري به مدت 3 ساعت و در فواصل زمانی 30 دقیقهاي صورت گرفت. سرندهاي مورد استفاده از نوع آزمایشگاهی و با اندازه 297، 210، 149، 105، 74، 53، 44 میکرون انتخاب گردید. ذرات زیر 45 میکرون با استفاده از دستگاه سیکلوسایزر ساخت شرکت استرالیا CSIRO جدایش تصحیح شده 38، 23، 15، 11 میکرون طبقه بندي شدند. با انجام مطالعات میکروسکوپی و کانی شناسی در ذرات طبقه بندي شده، تفاوت قفلشدگی و تاثیر آن بر بازیابی را مدنظر قرار دادیم.
شکل.1-1 مدار فلوتاسیون کارخانه پرعیارکنی مجتمع مس سرچشمه.
1- 2 رفتار ذرات از جنبه شکل قفلشدگی
با توجه به مطالعاتی که در چند دهه گذشته صورت گرفته است، شکل قفل شدگی ذرات به چهار نوع تقسیم میشود، نوع اول، شامل دو فاز به هم چسبیده با انحناي ملایم یا خطوط راست در فصل مشترك میباشد - شکل. - 3-1 این نوع قفلشدگی در صورتی ایجاد میشود که اندازه دانهها از ابعاد ذرات محصول خردشده بزرگتر باشد. رفتار این ذرات در فرآیند فلوتاسیون تقریبا شبیه رفتار آنها در دیگر فرآیندهاي جدایش است. ذراتی که در این گروه از قفلشدگی قرار میگیرند با خردایش مجدد به سرعت آزاد میشوند.
ذراتی که در خوراك داراي این نوع قفل شدگی با ذرات ریز یا متوسط گانگ هستند در جریان خردایش آزاد شده، ولی ذراتی که با ابعاد درشت گانگ قفلشدگی داشته اند در جریان خردایش امکان آزاد سازي آنها وجود نداشته و به باطله منتقل شدند. زمانی که اندازه ذرات گانگ بزرگ است و به دلیل مصرف مواد شیمیایی - کلکتور - توسط ذرات گانگ، مواد شیمیایی کافی جهت شناور سازي کانیهاي سولفیدي - مولیبدنیت - در ابعاد درشت فراهم نبوده و این ذرات به باطله میروند.
شکل:1-2 قفلشدگی دو فاز به هم چسبیده با انحناي ملایم در باطله - قفل شدگی ساده -
شکل:2-2 قفلشدگی دو فاز به هم چسبیده با انحناي ملایم در کنسانتره - قفل شدگی ساده -
