بخشی از مقاله
چکیده
برای بهرهبرداری پایدار مرتع تغییرات فیزیکی و شیمیایی ایجاد شده بایستی شناخته شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر تبدیل اراضی مرتعی به کاربری باغی بر تخریب خاک میباشد. به این منظور در این منطقه دو کاربری، مرتع - شاهد - ، و باغی انتخاب گردید از کل دو کاربری تعداد 24 نمونه خاک از دو عمق 0-30 و 30-60 سانتیمتری جمعآوری و به آزمایشگاه انتقال یافت و نمونهبرداری به روش تصادفی انجام شد.
در آزمایشگاه ویژگیهای خاک شامل بافت، pH و EC، مادهآلی خاک،آهک، درصد اشباع اندازهگیری شد. پس از نرمال کردن دادهها، تجزیه و تحلیل آنها در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که بین کاربری باغی درمقایسه با مرتع - شاهد - میزان هدایت الکتریکی، اسیدیته، درصد اشباع، درصد رس، شن و سیلت تفاوت معنیداری در سطح 5 درصد وجود داشت. همچنین این تغییرات در کاربری اراضی موجب تغییر بافت از لومی به رس لومی و شن لومی شده است.
.1 مقدمه
ازآنجا که رشد جمعیت بشر بسیار زیاد و متعاقب آن نیاز انسان به محصولات کشاورزی نیز بیش از پیش افزایش یافته، از اینرو جمعیت انسانی به کشت انواع محصولات در مراتع اقدام مینماید. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، جمعیت روستایی به سرعت در حال رشد است ،این جمعیت برای امرار معاش به مراتع وابسته هستند در نتیجه اثرات بسیار زیادی بر روی این منابع وارد میشود، از جمله این اثرات، تبدیل اراضی منابع طبیعی به کاربریهای دیگر با پوشش متفاوت می-باشد
در دهه های اخیر، به علت الگوی مدیریتی نادرست، روند بهرهگیری از پتانسیلهای محیطی به خوبی طی نشده و این مسئله تخریب منابع آب و خاک، کاهش ظرفیتهای محیطی و به تبع آن بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شدیدی را به همراه داشته است، متاسفانه از مواردی که اغلب منابعطبیعی را دچار تخریب کرده است، کشاورزی در اراضی است که مستعد آن نبوده و درنتیجه تخریب اراضی را موجب میشوند
تبدیل اراضی منابع طبیعی به کاربریهای دیگر با پوشش متفاوت باعث تخریب پوشش گیاهی، تخریب خاک و مصرف مواد مغذی آن شده که نتیجه آن ایجاد مشکلات اقتصادی و اکولوژیکی بهویژه در مناطق کمآب و نسبتا کمآب میباشد . - 3 - بسیاری از مطالعات نشان میدهند، تغییر کاربری اراضی و یا تغییر در ساختار اکوسیستمها، تأثیر زیادی در چرخه ژئوشیمیایی موجودات زنده داشته و میتواند تغییرات بسیار زیادی را در خصوصیات خاک، تولید زمین و همچنین تغییر در کیفیت خاک در طی زمان داشته باشد
مواد و روشها
منطقه مورد بررسی روستایی شیخ حسین واقع در شهرستان چرام در 210 کیلومتری شمال غربی شهرستان یاسوج، در جنوب شرقی استان کهگیلویه و بویر احمد انجام گرفت. ارتفاع متوسط منطقه 736 متر از سطح دریا قرار دارد، در محدوده طول جغرافیایی 34 درجه، 58 دقیقه، 6 ثانیه، عرض جغرافیایی 47 درجه، 58 دقیقه و 11 ثانیه قرار گرفته انجام شد.
عملیات صحرایی
در ابتدا پس از تعیین کاربری اراضی تیمارهای مطالعاتی کاربری باغی و همچنین کاربری مرتع بعنوان شاهد انتخاب گردید با توجه به وسعت هر کاربری بین 4 تا 8 نمونه خاک از دو عمق 0-30 و 30-60 سانتیمتری برداشت و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی شامل بافت خاک، EC، pH، ماده آلی خاک، درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم به روشهای استاندارد آزمایشگاهی اندازهگیری شد
جدول .3-1 ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مورد اندازهگیری خاک و روش مورد استفاده
جهت تجزیه وتحلیل دادهها ابتدا پس از بررسی نرمال بودن توزیع، دادهها همگنی واریانسها و وجود مقادیر پرت و انتهایی جفتی بررسی شد. مقایسه تغییرات خصوصیات خاک کاربریهای مورد مطالعه با آزمون tتغییرات خصوصیات خاک با آزمون ×تجزیه واریانس یکطرفه در سطح احتمال 95 درصد انجام شد و مقایسه میانگین با آزمون دانکن صورت پذیرفت.
نتیجه گیری :
در کاربری باغی مقایسه خصوصیات خاک آن با مرتع در عمق 0-30 سانتیمتری نشان داد که در این کاربری درصد رس - درسطح 5 درصد - ، درصد سیلت - در سطح یک درصد - و درصد شن - در سطح یک درصد - تفاوت معنیدار با هم داشتند و بقیه خصوصیات اندازهگیری شده در این دو کاربری تفاوت معنیدار با هم نداشتند .
مقایسه خصوصیات کاربری باغی با مرتع در عمق 30-60 نشان داد که بهجز خصوصیات درصد اشباع، درصد رس، شن و سیلت بین سایر خصوصیات خاک مورد بررسی تفاوت معنیداری وجود ندارد
