بخشی از مقاله
چکیده
معمولا تعادل الکترولیت توسط فرمول Na + K-Cl و به صورت میلی اکی والان در کیلوگرم جیره مشخص می شود. دراغلب موارد مقدار 250 میلی اکی والان در کیلوگرم برای اعمال فیزیولوژیکی طبیعی مطلوب است. در این محدوده - 250 - سیستم های بافری بدن در محدوده نزدیک به PH فیزیولوژیکی موجب حفظ PH میشود. در شرایط حاد سیستم های بافری اثر معکوسی بر سایر حالات فیزیولوژیکی دارند بنابراین باعث ایجاد و یا تشدید وضعیت های ضعیف یا ناتوان این اعمال فیزیولوژیکی می شوند. با توجه به اینکه نقش اصلی الکترولیت ها حفظ آب و تعادل یونی بدن است نباید میزان مورد نیاز عناصری نظیر سدیم، پتاسیم و کلر را به صورت انفرادی در نظر گرفت زیرا تعادل کلی آنها مهم است.
مقدمه
تعادل الکترولیت توسط 3 عامل اصلی زیر تحت تاثیر قرار میگیرد :
-1تعادل و نسبت این الکترولیت ها در جیره -2میزان تولید درون زادی اسید -3 میزان تصفیه کلیوی
بیشترین حجم مایعات بدن شامل سه یون سدیم، پتاسیم و کلر میباشد و مایعات خارج سلول بیشتر شامل یونهای سدیم، کلر و بیکربنات است و پلاسمای خون علاوه بر آنها دارای مقادیر مناسبی پروتئین پلاسما است.
از طرفی کاتیون های اصلی مایع داخل سلول شامل پتاسیم، منیزیم و مقدار اندکی سدیم است.
کاتیون درون سلولی بوسیله فسفاتها، پروتئینها، سولفات و مقدار کمی کربنات متوازن میشوند و این اختلاف در ترکیب مایعات خارج و داخل سلول ناشی از سوخت و ساز سلول و خصوصیات غشاء سلولی است.
تقریباً تمام فشار اسمزی مایعات خارج سلولی بواسطه وجود یون های سدیم، پتاسیم، کلر و بیکربنات است در حالی که درمایع داخل سلول این فشار بواسطه پتاسیم، منیزیم و محصولات آلی است.
باید توجه کرد که افزودن نمکهای سدیم و پتاسیم به صورت بیکربنات سبب افزایش یون بیکربنات خون هم خواهد شد.
بر خلاف سدیم و پتاسیم، کلر دارای خاصیت اسیدی است، که علت آن دفع بیکربنات در موقع جذب آن است و همچنین در کلیه ها در زمان افزایش بار کلر خون، دفع بیکربنات حاصل شده و تعادل الکترولیتی پلاسما و سلولهای بدن برقرار می شود. نسبتهای مناسب پتاسیم و کلر برای رشد، توسعه استخوانها، کیفیت پوسته تخم مرغ و قابلیت استفاده از اسیدهای آمینه ضرورت دارد.
PH فیزیولوژیکی
از آنجا که سدیم، پتاسیم و کلر بیشترین نقش را در تعادل اسید – باز دارا میباشند، دانستن خواص و چگونگی جذب آنها در بدن ضروری است.
جیره هایی که کاتیون آنها نسبت به آنیون آنها بیشتر است یا بالانس کاتیون- آنیون مثبت دارند ، به عنوان جیره های قلیایی شناخته می شوند و جیره هایی که کاتیون آنها نسبت به آنیون آنها کمتر است یا بالانس کاتیون- آنیون منفی دارند به عنوان جیره های اسیدی شناخته می شوند.
در غلات تعادل الکترولیتی مایلو کم و تعادل الکترولیتی گندم از ذرت بیشتر است. در بین مواد خوراکی پروتئینی تفاوت زیادی به چشم می خورد و نسبت به کنجاله سویا تمام منابع دیگر از تعادل الکترولیتی اندکی برخوردار هستند که این وضعیت به خاطر محتوای پتاسیم زیاد کنجاله سویا است
عدم تعادل الکترولیت بندرت رخ می دهد زیرا مکانیسم های تنظیمی در بدن وجود دارند که باید فشار اسمزی و PH مطلوب را در سلول تامین کنند.
بنابراین بهتر است تعادل الکترولیت را بصورت مکانیسم هایی تعریف کنیم که باید در بدن اتفاق بیافتد تا طبیعی را ایجاد کند.
هنگام تغذیه طیور تعادل کاتیون-آنیون جیره است که مکانیسم اصلی برای تاثیر بر تعادل الکترولیت را در بدن فراهم می کند. فرمول تعادل اسید-باز به شرح زیر است .
باز اضافی+تولید درون زادی اسید+ آنیون های جیره – کاتیون های جیرهNa + K -Cl= مونجین - - 1980 نتیجه گیری کرد که در واقع فقطNa ،KوCl در حفظ حالت یکنواختی بدن دخالت دارند و این امر باعث تسهیل بیشتر در تنظیم جیره می شود.
تعادل یون های جیره باید به گونهای باشد که مقدار باز اضافی نزدیک صفر باشد. بنابراین معادلهی فوق متعادل می گردد. گاهی اوقات به منظور حفظ تعادل، تولید باز اضافی نیز مورد نیاز است و عدم تعادل الکترولیت می تواند به بروز شرایط غیرطبیعی فیزیولوژیکی منجر شود.
افزودن سدیم بدون کلر به جیره سبب افزایش PH پلاسما و افزودن کلر بدون سدیم سبب کاهش PH پلاسما میشود. افزودن همزمان این دو به صورت نمک تغییر ناچیزی در PH پلاسما ایجاد می کند.[
جیره ممکن است بطور غیر مستقیم و از طریق تولید درون زادی اسید تعادل اسید و باز را تحت تاثیر قرار دهد. این وضعیت در زمان تغذیه منابع پروتئینی که نسبت های متفاوتی از ازت:یون دارند مشهودتر است.
مونجین : - 1981 - بخشی از سویای جیره را با پودر ماهی جایگزین کرد تعادل اسید-باز از 17/4به 13/1 میلی اکی والان در 100 گرم رسید با فرض اینکه تغییری دیگری در جیره ایجاد نشده باشد. هنگام جایگزینی سویای جیره با پودر ماهی به منظور حفظ تعادل الکترولیتی بایستی از یون های نظیر بیکربنات استفاده کرد.
هنگام تغذیه منابع پروتئینی توجه به مقدار سولفات آن ها ضروری است چون سولفات قدرت اسیدزایی را دارد که البته به منابع آن بستگی دارد - پتاسیم سولفات، کلسیم سولفات و سدیم سولفات - .
در شرایط معینی در نظر گرفتن سهم یون های دوظرفیتی مهم است. به عنوان مثال تغذیه کلریدکلسیم موجب اسیدوز در پرنده می شود در حالی که تغذیه سدیم کلرید و پتاسیم کلرید اثر کمی دارد. دلیل آن احتمالا جذب کمتر کلسیم از کلرید کلسیم نسبت به جذب سدیم از کلرید سدیم است. از آنجا که جذب کلر بدون تغییر باقی می ماند و کلسیم بصورت کلسیم کربنات دفع می شود توانایی دفع خالص بیکربنات و افزایش خالص کلر وجود دارد.[7]
-2 تاثیرات عدم توازن الکترولیتی
-1 دیسکندروپلازی استخوان درشت نی
-2 متابولیسم پروتئین و اسید آمینه
-3 آلکالوز تنفسی
اگر توازن کاتیون- آنیونیNa+K-Cl، بین 220 تا 250 میلی اکی والان در کیلوگرم جیره نباشد ، اسیدوز یا آلکالوز ایجاد میشود که در هر دو حالت اثر نامطلوبی بر رشد و یا تولید مشاهده خواهد شد.
در شرایط کاربردی جایگزینی بخشی از NaCl جیره باNaHCO3 جوش شیرین چه بسا سبب بهبود پوسته تخم مرغ شود.
در شرایط عملی هنگامیکه میزان کلر زیاد باشد تعادل الکترولیتی مشکل سازتر است. به عبارت دیگر استفاده از جوش شیرین به جای نمک که گاهی اوقات در استرس گرمایی توصیه می شود ممکن است به کمبود کلر منجر شود و باعث بهبود ضخامت پوسته گردد
2ٌ -دیسکندروپلازی درشت نی یا رشد غیر طبیعی رسوب غضروف در صفحه رشد استخوان درشت نی:
اگرچه وقوع این اختلال در زمان اسیدوز متابولیکی ناشی از تغذیه محصولاتی نظیر آمونیوم کلرید افزایش می یابد. بنظر می رسد که این اختلال بیشتر زمانی رخ می دهد که جیره حاوی سدیم بیشتری نسبت به پتاسیم باشد و در عین حال کلر آن نیز بسیار بالا باشد.
افزودن سولفات آمونیوم یا استات بطور قابل توجهی این عارضه را کاهش می دهد و احتمالا یونهای سولفات و استات شدت اسیدوز را از طریق افزایش دفع یا دریافت یون هیدورژن کاهش می دهند.[8] هنگام تغذیه جیره حاوی کلسیم بالا وقوع این اختلال مشکل سازتر است.
اسیدوز متابولیکی ممکن است بلوغ غضروف را از طریق تغییر در ساخت 1و 25 دی هیدروکسی کوله کلسیفرول از هیدورکسی کوله کلسیفرول در کلیه مختل کند. تحت شرایط اسیدوز تبدیل هیدروکسی کوله کلسیفرول به 24 و 25 دی هیدروکسی کوله کلسیفرول که متابولیتی با فعالیت کمتر است در مقایسه با 1 و 25 دی هیدروکسی کوله کلسیفرول، گزارش شده است.
نشان داده شده است که توازن الکترولیتی بین 150 تا 300 اکی والان در کیلوگرم بر سلامت کلی اسکلت یا بروز دیسکندروپلازی درشت نی تاثیر اندکی دارد.
با این وجود بنظر میرسد که سطوح بالاتر کاتیون میتواند تاثیرات منفی سطوح بالای فسفر در جیره را که با کاهش رشد همراه است، بهبود بخشد.
در مطالعاتی گزارش شده است که با افزایش توازن الکترولیت ها شواهدی مبنی بر کاهش بروز دیسکوندروپلازی درشت نی وجود دارد ولی با سطوح بالاتر Na+k همواره کاهش وزن بدن وجود دارد. رشد سریع جوجههای گوشتی عمده ترین عامل مستعد کننده بروز دیسکندروپلازی درشت نی است
هالی و همکاران: دیسکندورپلازی استخوان درشت نی را در پرندگانی3 هفتهایی هنگامی که نسبت کاتیون به آنیون کاهش یافته بود مشاهده نمودند
