بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این تحقیق تاثیر دو تمرین مختلف دویدن بر تعادل ایستا در قالب هشت هفته تمرین با تخته تعادل بود که 65 زن سالم جوان به روش غیر احتمالی ساده انتخاب و به روش تصادفی به سه گروه تقسیم بندی شدند.گروه اول شامل 25 نفر بودند که ابتدا تمرین دویدن به جلو و سپس تمرینات روی تخته تعادل را انجام دادند. گروه دوم نیز شامل 25 نفر بودند که ابتدا تمرین دویدن به عقب و سپس تمرینات روی تخته تعادل را انجام دادند.
گروه سوم شامل 15 نفر بودند که تنها تمرینات تخته تعادل را انجام دادند. برای هر یک از گروه ها، تمرین به مدت 6 هفته و به صورت 3 جلسه در هر هفته تکرار گردید. این آزمون ها در 4 مرحله و در فواصل زمانی دو هفته ای اندازه گیری شدند.
در کل اختلاف معنی داری در میانگین مقادیر آزمون ها پس از6 هفته تمرین بین سه گروه دیده نشد. ولی در پایان هفته دوم اختلاف معنی داری در میانگین مقادیر آزمون های A، B و D بین سه گروه دیده شد که این اختلاف ناشی از میانگین مقادیر آزمون های A،B و D در گروه دویدن به عقب بود. می توان نتیجه گیری نمود دو هفته تمرین دویدن به عقب باعث تسهیل اثرات تمرین تخته تعادل بر روی تعادل ایستا می گردد.
-1 مقدمه
کنترل وضعیت یک مکانیسم رفلکسی است که ازهماهنگی سه سیستم تعادلی به وجود می آید .این سیستم هاعبارتند از: سیستم بینایی، سیستم دهلیزی و سیستم حسی پیکری برنیر، فرادین و دیگران 1998 - و. - 1995 به منظور نگهداری تعادل طی حرکت، بدن باید در یک وضعیت با ثبات قرار گیرد و مرکز ثقل بر روی پایه تکیه گاه نگاه داشته شود. تعادل به وسیله حرکات مچ پا، زانو و ران حفظ می شود و ممکن است وقتی که حرکات به طور صحیح و با یک روش هماهنگ و نرم انجام نشوند، مختل شود .
این سه سیستم تعادلی به صورت ترکیبی کار می کنند و همگی در اجرای یک وضیعت هماهنگ و صحیح مهم می باشند. اختلال در یک سیستم به وسیله دو سیستم دیگر جبران می شود. در بعضی موارد ممکن است یکی از سیستم های اطلاعاتی مختل باشد، در این حالت ضروری است که دو سیستم دیگر اطلاعات درستی به عنوان سیستم آوران جایگزین ارائه دهند. برنیر و پرین، . - 1998 - بنابراین به منظور پیشگیری از ایجاد ضایعات ورزشی می توان تاکید ویژه ای بر روی افزایش فعالیت آورانهای سیستم حسی پیکری داشت.
در سال های اخیر، اغلب درمان گرها در درمان جراحات اندام تحتانی بر استفاده از تمرینات زنجیره بسته حرکتی تاکید زیادی می نمایند .این موضوع مبنی بر اطلاعات مشاهده شده و تجربیاتی است که نشان می دهد، تمرینات زنجیره بسته حرکتی موثرتر، ایمن تر و کاربردی تر از تمرینات زنجیره باز حرکتی می باشند. پرنتیک، . - 1999 - تکنیک هایی به وجود آمده اند که به طور شاخص یک شرایط زنجیره بسته حرکتی ایجاد می کنند. یکی از این تکنیک ها راه رفتن و دویدن به عقب می باشد.
به طور کلی هم راه رفتن و دویدن به عقب و هم راه رفتن و دویدن به جلو در توان بخشی مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال گمان می رود که راه رفتن و دویدن به عقب ممکن است فواید دیگری علاوه بر راه رفتن و دویدن به جلو داشته باشد. با توجه به مشاهدات و تحقیقاتی که صورت گرفته است، به نظر می رسد یکی از فواید راه رفتن و دویدن به عقب نسبت به راه رفتن و دویدن به جلو تاثیر بیشتر آن بر روی تعادل افراد باشد
از جمله تکنیک های دیگری که در زنجیره بسته حرکتی انجام می شود و تاثیر زیادی بر روی افزایش تعادل افراد دارد، انجام تمرینات با تخته تعادل می باشد برنیر، هانتن و دیگران، 1995 - ،. - 1998 با توجه به اینکه تمرینات دویدن به عقب و تمرینات تخته تعادل بر روی سیستم حسی پیکری و دهلیزی تاثیر می گذارند، طی پژوهشی میزان تاثیر تلفیق دو تمرین دویدن به عقب و تمرینات تخته تعادل بر آزمون های عملکردی تعادلی ایستا در افراد سالم مورد بررسی قرار گرفت.
-2 روش بررسی
هدف از انجام این تحقیق بررسی این موضوع بود که کدام یک از تمرینات دویدن به جلو و دویدن به عقب باعث تسهیل بیشتر اثرات تمرینات تخته تعادل بر روی کنترل وضعیت ایستا می شود. روش مطالعه و بررسی در این تحقیق از نوع نیمه تجربی بود. جمعیت هدف عبارت بودند از کلیه دختران سالم 13تا 17 ساله - میانگین - 15.3 1.18 سال که فعالیت ورزشی خاصی را به صورت پیگیر و به شکل حرفه ای دنبال نمی کردند .
جمعیت مورد مطالعه شامل 65 نفر از دختران دانش آموز مقطع راهنمایی و دبیرستان بودند که همگی نیز سالم بودند و به منظور پی بردن به سلامت عملکرد مفاصل اندام تحتانی، معاینات و مشاهدات بالینی و نیز تکمیل فرم پرسشنامه صورت می گرفت. افراد مذکور به صورت داوطلبانه و به روش غیر احتمالی ساده انتخاب شدند و سپس به منظور تقسیم بندی به شکل تصادفی ساده و بدون جایگزین به سه گروه : گروه کنترل "Control group, Con" گروه دویدن به عقب""%DFNZDUG UXQQLQJ JURXS' %5 و گروه دویدن به جلو "Forward running group, FR" تقسیم شدند.
افراد سه گروه از نظر سن، قد و وزن اختلاف معنی داری از خود نشان ندادند - جدول شماره. - 1 افراد گروه اول ابتدا تمرین دویدن به جلو را به مدت 10 دقیقه و سپس تمرینات تخته تعادل را بمدت 15 دقیقه انجام دادند .افراد گروه دوم ابتدا تمرین دویدن به عقب را به مدت 10 دقیقه و سپس تمرینات تخته تعادل را به مدت 15 دقیقه انجام دادند. تمرینات تخته تعادل به دو صورت انجام شد:
از هفته اول تا پایان هفته سوم فرد با استفاده از هر دو پا روی تخته به صورت صاف می ایستاد و حرکات دورسی و - inversion - فلکسیون، پلانتار فلکسیون، اینورسیون را انجام می داد و بعد با حرکت - eversion - اورسیون چرخشی تخته را به سمت چپ، جلو و راست هدایت می کرد. از هفته چهارم تا پایان هفته ششم فرد حرکات فوق را با زانوهای خمیده - نیمه چمباتمه - انجام داد .علاوه بر آن با پای غالب بر روی تخته می ایستاد و سعی می کرد تعادل خود را حفظ کند و در مرحله بعد با چشمان بسته این کار را انجام می داد
در این طرح از تخته تعادل چند صفحه ای با شعاع گوی 12.5 سانتی متر و ارتفاع گوی 7.5 سانتی متر وشعاع صفحه 22 سانتی متر استفاده شد. برای هر یک از گروه ها، تمرین به مدت 6 هفته و به صورت 3 جلسه در هر هفته انجام گردید .در این طرح برای سنجش میزان پیشرفت تعادل ایستا از آزمون های عملکردی تعادل ایستا شامل ایستادن بر روی پای غالب به صورت صاف بر روی سطح سفت - A - ، ایستادن بر روی پای غالب به صورت صاف بر روی سطح نرم - B - ، ایستادن بر روی پای غالب به صورت نیمه چمباته بر روی سطح سفت - C - وایستادن بر روی پای غالب بصورت نیمه چمباتمه بر روی سطح نرم - D - استفاده شد.
این آزمون ها همگی با چشمان بسته انجام شدند و فرد پای غیر غالب را از ناحیه زانو90 درجه خم می نمود و دست ها را روی سینه قرار می داد. این آزمون ها در 4 مرحله در فواصل زمانی 2 هفته ای اندازه گیری شدند. معیار این آزمون ها حداکثر زمانی - برحسب ثانیه - بود که فرد می توانست آن وضعیت ها را حفظ نماید بدون این که چشمان خود را باز کند، پای غیر غالب را به زمین بگذارد، پای غالب را تغییر محل دهد، دست هایش را باز کند و یا از حرکات جبرانی تنه و اندام تحتانی استفاده کند - برای ثبت زمان از کرونومتر استاندارد با دقت صدم ثانیه استفاده شد - . - 9 - برای ایجاد سطح نرم از ابرهایی - foam - به ضخامت 20-15 سانتی متر استفاده شد.
در این بررسی به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله از نرم افزار کامپیوتری statgraphices استفاده شدضمناً. از آزمون های آماری زیر به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله استفاده شد:
1. آمار توصیفی با استفاده از شاخص های تمایل مرکزی و پراکندگی، جداول توزیع فراوانی و نمودارها برای هر یک از متغیرهای مورد مطالعه در هر سه گروه
2. آنالیز واریانس یک طرفه به منظور آزمون تست ها بین گروه های مورد مطالعه
3. آنالیز واریانس با اندازه گیری های متعدد به منظور بررسی هر یک از تست ها در هفته های مختلف در سه گروه
-3 نتایج
افراد شرکت کننده در گروه 25 FR نفر با میانگین سنی14.96 سال بودند . در گروه BR نیز 25 نفر با میانگین سنی 15.16 سال شرکت داشتند، اما در گروه کنترل دو نفر بدون تغییر دوره تمرینی از پژوهش حذف شدند و در نهایت 13 نفر با میانگین سنی 15.31 سال دوره تمرین را کامل انجام دادند.
جدول شماره 1 آنالیز واریانس یک طرفه برای مقایسه میانگین متغیرها و آزمون های مختلف در هفته های مختلف بین سه گروه را به طور خلاصه نشان می دهد. نتایج نشان می دهند که در پایان هفته ششم هیچ گونه تفاوت معنی داری در آزمون های مختلف - A ، B ، C و - D بین سه گروه وجود ندارد .در پایان هفته چهارم تفاوت معنی داری در آزمون B بین سه گروه مشاهده گردید که این اختلاف ناشی از میانگین گروه BR بود. در پایان هفته دوم تفاوت معنی داری در آزمون هایD, B, A بین سه گروه مشاهده گردید که این اختلاف نیز ناشی از میانگین گروه BR بود.
-4 بحث
متاسفانه علیرغم اهمیت فوق العاده تعادل ایستا در ورزشکاران، برنامه تمرینی جامع و کاملی در این زمینه ارائه نشده است. این پژوهش به علت فقدان تحقیقات در این مورد صورت پذیرفت. تنها تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است مربوط به پژوهشهای آقای تقی پور و خانم فخاریان و همکاران می باشد، 1379 - ،. - 1378 این افراد در سال 1387 طی دو تحقیق جداگانه که روی پسران و دختران سالم و جوان انجام دادند، افراد را به دو گروه تقسیم کردند. افراد گروه اول تمرین دویدن به جلو 15 - دقیقه - و افراد گروه دوم تمرین دویدن به عقب 15 - دقیقه - را به مدت 6 هفته انجام دادند.
