بخشی از مقاله
چکیده
راکت مدل یک راکت ساخته شده از مقوا و چوب بالسا و پلاستیک است، این راکت همانند یک راکت معمولی از روی سکوی پرتاب به آسمان پرتاب میشود و پس از اتمام سوخت بوسیله یک سیستم جمعآوری که غالبا چتر است به زمین باز میگردد. آن چه را نیوتن در حدود سیصد سال پیش در رابطه با اجسامی به اندازهی موشک های مدل تشریح کرده هنوز هم به خوبی کاربرد دارد. به پرواز درآمدن موشک های مدل راهی نسبتا امن و کم هزینه برای کسانی است که می خواهند مقدمات نیروها را بیاموزند و بر نیروهای طبیعی فائق آیند. همچنین بتوانند مبانی عملکرد موشک واقعی و آشنایی علمی با اصول طراحی مهندسی را یاد بگیرند. نگارش این مجموعه علیرغم محدودیتهای فراوان در کشور از آزمایشهای فراوان و نتایج تست های راکت مدل و روش کتاب خانهای بدست آمده است. که حاصل آزمایش های دوساله منجر شد به ساخت راکت های مدلی که با اصول و روش راکت واقعی ساخته میشوند، که کمکهای فراوانی در صنعت موشکی ما میکند. این راکت ها تاثیر به سزایی در ساخت راکت واقعی دارند و تاریخ ثابت کرده است که پیشتازان صنعت موشکی کار خود را با راکت مدل آغاز کردهاند. این مقاله بستری مناسب ایجاد میکند تا یک زنجیره کامل از شکلگیری ایده تا تولید محصول ایجاد شود که پیشتازان این صنعت بتوانند در ابتدای کار مطالب تئوری خود را در عمل با هزینه خیلی کم ببینند و یادگیری توام با تجربه داشته باشند. در این مقاله از مرحله طراحی مفهومی تا آزمایش و تست بررسی شده است.
تاریخچه
اورویل کارلیسل متخصص فنون آتشبازی به همراه برادرش رابرت که سازنده هواپیماهای مدل بود در سال 1954 برای اولین بار موفق به طراحی و ساخت موشک مدل و شاید مهمتر از آن موتور این موشک به شکل امروزی شدند. طرح آنها به نام اصول پرواز موشک در اصل برای استفاده در کنفرانس رابرت بود. بعد از آن اورویل در مجله ای علمی مقالهای خواند نوشته هری ستاین که درباره مشکلاتی بود که علاقمندان ساخت موتور موشک با آنها مواجه میشدند.
اورویل دریافت که طرح های او میتواند مشکلات به وجود آمده را حل کند، به همین دلیل در ژانویه 1957 نمونه هایی از موشک و موتور خود را برای ستاین که افسر مسئول وضع قوانین استفاده از موشک بود ارسال کرد. او نیز پس از ساخت و به پرواز در آوردن آنها توانست مقرراتی را بر اساس آزمایشهای خود برای این فعالیت ها وضع کند، که سرآغازی برای موشک سازی امروز شد
انجمن پرتاب راکت تریپولی در دسامبر سال 1964 تعدادی از دانشآموزان یک دبیرستان در شهر ایروان، پنسیلوانیا تشکیل یک کلوپ علمی در رابطه با مسایل علمی ستارهشناسی، ساخت و پرتاب راکت مدل را دادند. پایهگذار این کلوپ یکی از دانشآموزان به نام فرانسیس گرهام بود. این انجمن مورد استقبال دیگر دانشآموزان قرار گرفت و به زودی از دو ایالت همجوار نیز گروهی از دانشآموزان به شهر ایروان آمده و عضو این کلوپ شدند. یکی از اعضای انجمن برای کمک به پروژه ساخت راکت مدل تعدادی سکه قدیمی که پدرش در زمان جنگ دوم جهانی و زمانی که سرباز بود از کشور لبنان و شهر تریپولی آورده بود به رییس کلوپ هدیه کرد. به علت اینکه این سکهها متعلق به شهر تریپولی - تریپولی به معنی سه شهر است - بود و اعضای این انجمن از سه ایالت مختلف میآمدند نام کلوپ به انجمن پرتاب راکت تریپولی تغییر کرد. این انجمن هنوز پایدار است و مؤسس آن فرانسیس گرهام بعدها مؤسس و پایهگذار انجمن ملی پرتاب راکت امریکا شد و بعدها دارای شغلی در سازمان ناسا شد.
حداقل 700 سال از عمر موشک میگذرد. در قرن سیزدهم بود که چینی ها نخستین تیرهای آتشین ضبط شده در تاریخ را پرتاب کردند و مغول های مهاجم را به وحشت افکندند. چینی ها در جنگ پین کینگ در سال 1232 میلادی سلاح های آتشین را که بر سر خود آتش داشتند علیه تاتارها به کار گرفتند. در این سال ها توسط یک نفر ایتالیایی به نام فونتانا راکتی اختراع شد که دارای محرک بود. این راکت در آن زمان چندان عملی نبود و تخریب چندانی نداشت و بیشتر اثر روانی آن در ایجاد ترس در دشمن مورد نظر بود. اولین راکت به مفهوم امروزی توسط شاهزاده حیدرعلی در هندوستان ابداع شد که این راکت در نیمه دوم قرن 17 علیه انگلیسی ها به کار گرفته شد. این راکت ها لوله هایی از آهن و ماده اصلی آن را باروت تشکیل می داد و وزن این راکت 3 تا 5 کیلوگرم و طول آن 20 و قطر آن 5 سانتی متر با برد حدود 2/5 کیلومتر بود که طول راکت در مجموع با قطعات چوبی به 3 متر میرسید. همچنین پایداری این راکتها در پرواز توسط قطعاتی از چوب بامبو که به بدنه آن متصل بود تامین می شد که این قطعات چوبی عملی شبیه بالکهای کنترلی در موشکهای امروزی را انجام میدادند. در جنگی که در هندوستان بین ارتش انگلیس و حیدرعلی اتفاق افتاد، ارتش حیدرعلی با به کارگیری 5 هزار راکت انداز ابداعی خود شکست سختی بر ارتش انگلیس تحمیل کرد و انگلیس و غرب به رغم داشتن زمینههای مساعد در تهیه اسلحه فعالیت چشمگیری در تحقیقات موشکی نداشتند. اما در این جنگ تعدادی از راکت های سالم به وسیله یکی از افسران انگلیسی به نام ویلیام کنگرو جهت تجزیه و بررسی به انگلستان ارسال شد. این افسر پس از بازگشت به انگلیس در سال 1804 به ریاست کارخانه موشک سازی که تازه در ولویچ تاسیس شده بود انتخاب شد و نتیجه فعالیت وی موجب
پیدایش راکتی به نام خود او شد که طول بدنه فلزی کنگرو 107 سانتی متر بود و قطر آن 10 سانتی متر که با سر دوکی شکل به چوبی به طول 4/6 متر و قطر 3/8 سانتی متر وصل شده و وزن آن در حدود 14/5 کیلوگرم بوده و برد آن 1/8 کیلومتر بود که با تغییرات انجام شده به 3/7 کیلومتر افزایش یافته است و با استفاده از این راکتها ارتش انگلیس در سال 1805 شهر بولونی فرانسه را با پرتاب 20 هزار راکت و در سپتامبر سال بعد شهر کپنهاگ را با پرتاب 40 هزار راکت به ویرانه تبدیل کرد.
کنستانتین، ادوارد ویچ، تسیولکوفسکی و فون براون از پیشتازان صنعت موشکی که کار خود را ابتدا با راکت مدل شروع کردند و مفاهیم کامل موشکی را با راکت مدل در میدان عمل مشاهده کردند. این دانشمندان موشکی پایه گذار صنعت موشکی در دنیا بودند
تاریخچه راکت مدل در ایران
اولین بار در سال 1348 یک جوان مبتکر خوزستانی توانست سه راکت مدل را که با سوخت مایع کار میکرد در آبادان به هوا پرتاب کند این راکتها با مکانیزم جالبی با استفاده از یک محفظه از آب که بر روی کاربید ریخته و گاز استیلن حاصل با گاز اکسیژن در محفظه احتراق میسوخت قدرت لازم را برای پرتاب کسب میکرد. اولین راکتمدل واقعی با سوخت جامد اولین بار در سال 1352 توسط یک دانش آموز در تهران ساخته شد. در حدود سال 1350 مجلهای به نام فضا که وابسته به دانشگاه پهلوی بود برای اولین با پایه گذار انجمن ساخت و پرتاب راکت مدل در ایران شد که به دلیل بسته شدن مجله انجمن راکت مدل هم تعطیل شد.
موشک
موشک در واقع یک وسیله جابجایی بدون سرنشینی است که یک بار یا کالا را از یکجا به یک جایگاه دیگر جابجا میکند. این افزار نیروی مورد نیاز برای حرکت را از پیشران راکتی درونش میگیرد. بخشی از موشک همان راکت دارای سامانه پایشگر است. اجزای اصلی یک موشک پیشران - که در برگیرنده سوخت و اکسیدکننده - ، قاب - بدنه - یا پوششی برای نگهداری بخشهای گوناگون، سامانه هدایتگر و بار - مانند سرجنگی و یا ماهواره - هستند. موشک هنگامی که برای پرتاب ماهواره یا بارهای دیگر به کیهان استفاده شود، »موشک ماهواره بر« یا »موشک حامل« نامیده میشود.
موشک در حقیقت ماشینی است که به وسیله ی خروج سریع گاز، نیروی جلوبرندگی ایجاد میکند. هرگونه راکت با کاربری نظامی که دارای سامانه هدایت و کنترل باشد موشک نامیده میشود. اکثر پرتابگرهای فضایی بر اساس فناوری موشکهای نظامی توسعه پیداکردند
راکت مدل
راکت مدل یک راکت ساخته شده از مقوا و چوب بالسا و پلاستیک است. این راکت همانند یک راکت معمولی از روی سکوی پرتاب به آسمان پرتاب میشود و پس از اتمام سوخت بوسیله یک سیستم جمعآوری که غالبا چتر است به زمین باز میگردد. تا بتوان راکت بازیابی شده را دوباره تست کرد
مقرراتی را که سازندگان موشکهای مدل در ایالات متحده ملزم به رعایت آنها میباشند: -1 وزن موشک باید کمتر از 1500 گرم باشد - 2 وزن سوخت در موتور آن بیش از 62.5 گرم نباشد -3 وزن سوخت در مجموع بیش از 125 گرم نباشد -4 قدرت موتور بیش از 160 نیوتن نباشد -5 قدرت موتور در مجموع بیش از 320 نیوتن نباشد.
