بخشی از مقاله
چکیده
در ایران نورپردازیهای نادرست که صرف برای روشن کردن فضا استفاده میشود هیچ جذابیتی به فضا نمیبخشد و بگونهای که بتواند گردشگران و حتی ساکنان را به ماندن در فضا ترغیب کند نیست اما امروزه در جهان با نگاهی تازه و خلاقانه به نورپردازی دارند که بگونهای در راستای درآمدزایی برای شهر عمل میکند و باید اشاره کرد که هدف از این پژوهش ایجاد ارزش افزوده اقتصادی برای شهر از طریق نورپردازی است اما سوال اصلی که با آن روبه رو شدیم آن است که چگونه میتوان با نورپردازی به اقتصاد یک شهر کمک کرد
در راستای پاسخگویی به این سوال از روش توصیفی- موردی استفاده شده است و با بررسی نمونهها که در جهان اتفاق افتاده است به نتایج قابل توجهی رسیده که با بهره گیری از آنها به این نتیجه رسیده که یک رابطه مستقیم میان نوع نورپردازی با ایجاد ارزش افزوده اقتصادی وجود دارد که میتوان به موارد نورپردازی رویدادی، بناهای تاریخی، تبلیغات شهری اشاره کرد که هر کدام در اقتصاد شهر تاثیر گذارند به عبارتی موجب جذب جمعیت اعم از گردشگران و حتی ساکنان و .. می شود و نه تنها بازه زمان گذران اوقات را در آن فضا با نورپردازی افزایش مییابد بلکه به شهر شخصیت جدید می بخشد.
مقدمه
راهبرد کلان مدیریت شهری در عصر حاضر به دنبال ضرورت بازآفرینی مراکز شهری سرزنده قرار دارد که یکی از مهمترین مولفههای چنین ضرورتی، ترغیب فعالیتهای شبانه و مدیریت مطلوب آن و به تبع آن رونق اقتصاد شبانه است. بازاریابی شهری یا همان city marketing از طریق نورپردازی به عنوان یک جنبه طراحی در طرحهای جامع، اهدافی از قبیل تقویت پتانسیلهای موجود و برجسته کردن ویژگیهای خاص مانند معابر تاریخی، پل ها، اشیاء هنری یا میدان های عمومی دارد.
هر چند که داشتن بناهای تاریخی و ساختمان های برجسته به منظور ایجاد اتمسفری دلنشین در طول شب با محوریت قرار دادن نورپردازی امری ضروری و حیاتی نیست، بلکه این مهم است که با نورپردازی مطابق با معماری برای هر جامعه می توان یک مکان نشستن جذاب برای نقاط تجمع در خارج از ساعات ساعات کسب و کار طبیعی فراهم کرد.
به عبارت دیگر میتوان گفت که روشنایی می تواند بیان بسیار موثری در تبلیغ فعالیتهای موسسات بوده و با نمایش خاصی ارزش آنها را وصف نماید. در عین حال، نورپردازی، جاذب گردشگران و مشتریان شهری بوده و در تحرک و پیشرفت شهر مثمر تمر واقع گردد
از طرفی باید عنوان کرد که اگر این نورپردازی در فضاهای عمومی با دقت و حساسیت انجام شود گردشگران و حتی ساکنین مدت زمان بیشتری در آن فضا میمانند و به مکانهای تاریخی و تجاری و گردشگری بیشتری رجوع میکنند پس به طور کلی می توان گفت که هدف از این پژوهش ایجاد ارزش افزوده اقتصادی برای شهر با توجه به نورپردازیهای جاذب جمعیت در زمان شب است. و اما سوالی که با آن روبه رو می شویم این است که چگونه میتوان با نورپردازی به اقتصاد یک شهر کمک کرد؟
روش پژوهش
در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات و بررسی موارد از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است در راستا از ابزار کتابخانهای بهره گرفته شده است و علاوه بر آن برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نمونه ها و استخراج ویژگی ها و خصوصیات از روش موردی استفاده شده است.
پیشینه پژوهش
داستان نور مصنوعی و چراغ ها را نمی توان تنها در قالب ظرافت طراحی و کیفیت استادکاری دانست. بلکه اهمیت ویژه آنها در میزان نوری است که ساتع میکنند، روغن یا پیه ای که مصرف میکنند و مقدار استفاده ای که عموم میتوانستند از آن داشته باشند. با این وجود، تا اواخر سده هجدهم پیشرفت زیادی در زمینه فن آوری چراغ و روشنایی صورت نگرفت.
در حقیقت، تا آن زمان تنها پیشرفت اندکی نسبت به دوران یونانیها و رومیها حاصل شد. نور - با نیروی گاز - ، برای اولین بار در لندن، پایتخت جهان، بود که به صنعت تبدیل شد. همچنین اکثر امور پژوهشی در این خصوص در بریتانیا صورت گرفت. ولی در بازار لامپهای الکتریکی، پاریس بود که در سده نوزدهم به سرعت پیش قدمی نمود به نحوی که »شهر نور« لقب گرفت. اکنون توسعه و تکامل منابع نوری از روزهایی که مخترعین در آن وقت سپری میکردند، بسیار فاصله گرفته است.
اکنون، جبر بازار است که بر گروههای متخصص حکم میراند، و تولید کنندگان منابع نور مصنوعی نیازمند تنوع بالا در تکنولوژی روز هستند تا انواع مختلفی از شیشه ها ،گازهای پالایش شده، مواد خالص و انواع فلورسنت را در اختیار مهندسین با ظرافت، دقیق و پردازشگر بگذارند
باید اضافه کرد که مفهوم شهرهای 24 ساعته - شهری که هرگز نمی خوابد - ابتدا در شهر نیویورک، در دهه 20 قرن حاضر برای ایجاد تصویر ذهنی از شهری فریبنده و پرجنب و جوش - به ویژه در شب - که همواره اتفاقی در خیابان هایش در حال وقوع است، به وجود آمد. پس از آن در سال 1993 در انگلستان در کنفرانس به سوی شهر 24 ساعته نگاهی دقیق به راهبردهای احیاء مراکز شهری در زمان شب انجام شد. اقتصاد شبانه نیز از دیگر محرک های توجه به حیات شبانه است. اقتصاد شبانه شعار جذابی برای رونق هرچه بیشتر فعالیتهای اقتصادی و توسعه است که هدف یک شهر را برای معرفی خود به عنوان یک مکان قابل زندگی از طریق گسترش تفریح، سرگرمی، خرید و سایر فعالیتهای اوقات فراغت در ساعات بیشتری از شبانه روز بیان میدارد.
نور شبانه
با توجه به منبع نور، نور به دو بخش نور روز - طبیعی - و نور شب - مصنوعی - تقسیم میشود و از آنجایی که شهروندان به منظور ادامه فعالیتهای روزانه ای که در طول روز قادر به انجام آن نبودند، به دنبال ساخت روز مصنوعی در شب هستند. که از این جهت ایجاد نور شبانه یکی ملزومات آن است زیرا در شب بینایی ما به منابع نور مصنوعی بستگی دارد. به عبارتی دیگر با ضعیف شدن ساختارهای زمانی که در دوران مدرن محدودیتهایی در زندگی ما ایجاد میکرد، جامعه 24 ساعته خلق شده است.
در نتیجه آن، استفاده از وقت و زمان و الگوی فعالیتها به صور گوناگون افزایش و یا کاهش یافته است.کریتزمن معتقد است با در اختیار گرفتن زمان شب در یک جامعه 24 ساعته، ما زمان بیشتری خلق نمیکنیم بلکه از زمانی که در اختیار داریم مؤثرتر بهره میگیریم و از چنگال محدودیت زمانی خارج میشویم. - کرمونا و دیگران،1391، - 387 و باید در نظر داشت که محدودیتهای زمانی که در گذشته وجود داشت در حال ضعیف شدناند. این امر در طول زمان اتفاق افتاده است. به عنوان مثال، سیر تحول تبدیل شمع به چراغ های گازی و پس از آن روشنایی الکتریکی باعث افزایش ساعت قابل استفاده در طول روز شده است و سرعت تغییرات در حال افزایش است.
نورشبانه ی شهر
روشنایی و نورپردازی شهر روشنایی شهر در زمان شب با نزدیکی به مراکز شهر افزایش مییابد. در حومه های باز هیچ برقی که قابل مشاهده باشد وجود ندارد؛ با نزدیک شدن به شهر، روشنایی بزرگراهها شروعی برای دادن روشنایی عمومی است؛ در خیابان های شلوغ شهر منابع زیادی وجود دارد خیابان و وسایل نقلیه، پنجره ی مغازه ها و نشانه ها، نور افکن های بیرونی ساختمان
منظور از نورپردازی شهری در واقع نورپردازی فضاهای باز همگانی شهر- فضای شهری - است و نورپردازی فضاهای شهری در کنار هم، نورپردازی کل شهر را شکل میدهد - پاکزاد،سوری،1391، - 55 نورپردازی شهری، در واقع ترکیبی از نورپردازی معابر، بناها، مبلمان شهری، چراغ های راهنمایی رانندگی، صفحه های نمایش شهری - تلویزیون شهری - و نورپردازی های موسمی است
مداخلات نورپردازی در شهر مداخلات نورپردازی، عبارت است از نحوه ی حضور نورپردازی در شهر، به عنوان ابزاری برای ارتقای کیفیت و توسعه ی فضای شهری است
نور در شهر، به عنوان یکی از عناصر کالبدی منظر شهری، تاثیر بسیاری در کیفیت فضا، احساس، ادراک، تصویر ذهنی افراد و....دارد که علاوه بر ایجاد شرایط ادامه فعالیت ها و کارکردهای شهری در هنگام شب، در ایجاد امنیت و آسایش و جذابیت محیط های شهری نیز میتواند نقش بسزایی را ایفا کند.
یا به عبارت دیگر توجه به شهر در زمان شب را می توان ایده ای خوب برای بهبود آن به عنوان یکی از پتانسیل های جامعه شهری برای استفاده منابع شهری در زمان شب از طریق فعالیت های اقتصادی و فرهنگی در نظر گرفت که به تقویت شهر به صورت همه جانبه کمک میکند و همچنین این نور بیرونی است که دامنه ای گسترده برای فعالیت های جدید مهیا می کند و سبب شده در بسیاری از فضاهای شهری، شهروندان تمایل زیادی برای گردش و دیدن این فضاها و حتی ساختمان ها در شب داشته باشند
