بخشی از مقاله
چکیده :
این تحقیق در صدد بررسی این موضوع است که آیا بین شاخص های مالی و شاخص های بهره وری رابطه معنی دار وجود دارد یا خیر ؟ نحوه این ارتباط چگونه است ؟ آیا نسبتهای مالی می تواند به عنوان شاخص های جایگزین بهره وری مورد استفاده قرار گیرد یا خیر ؟ از بین نسبت های سودآوری کدام یک با شاخص های بهره وری ارتباط معنی دار تری دارند ؟ و اینکه در کدام یک از رشته فعالیتهای بورس این ارتباط بیشتر است ؟
برای بررسی این موضوع از میان جامعه آماری شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که تعداد آنها بالغ بر 242 شرکت می باشد ، یک نمونه 130 تایی به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و در یک دوره هفت ساله از ابتدای سال 1384 تا انتهای سال 1391 مورد مطالعه قرار گرفت . معیارهایی که سودآوری شرکت را ارزیابی می نمایند ، عبارتند از و شاخص هایی که بهره وری واحد انتفاعی را ارزیابی می کنند عبارتند از اطلاعات لازم از صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای پیوست صورتهای مالی و گزارشات مجامع و سایر اسناد شرکتهای نمونه استخراج گردیده است .
تعریف موضوع :
تجهیز و تخصیص بهینه سرمایه ، نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی کشور ایجاد می نماید . بورس اوراق بهادار عمده ترین طریق تجهیز و تخصیص سرمایه است . در آنجا از طریق عرضه سهام شرکتهای مختلف ، فرصت سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران ایجاد می گردد .افرادی که در بورس اوراق بهادار سرمایه گذاری می نمایند به دنبال سرمایه گذاری در شرکتهایی هستند که سود آوری بالایی داشته و نرخ بازده سرمایه گذاری در آن بالا باشد . تا از این طریق نسبت به افزایش ثروت خود اقدام نمایند .
از طرفی در جامعه ما خریداران اوراق بهادار از هر گروهی که باشند با مشکلات اساسی در تصمیم گیری برای سرمایه گذاری بویژه در انتخاب سهام شرکتها و ترجیح یکی بر دیگری رو برو هستند . لذا هر گونه اطلاعاتی که با استفاده از آن به توان به این مهم دست یافت ، مورد توجه سهام داران قرار می گیرد . به نظر می رسد اطلاعات مربوط به سود آوری و بهره وری که قطعا به افزایش بازده سرمایه گذاری کمک می نماید ، مفید خواهد بود .
این تحقیق که با عنوان " بررسی ارتباط بین شاخصهای سودآوری و شاخصهای بهره وری در شرکتهای عضو بورس اوراق بهادار تهران " تدوین گردیده است ، می کوشد تا با شناسایی رابطه بین شاخصهای سودآوری و بهره وری آن را به عنوان ابزاری جهت مقایسه شرکتهای مختلف به سهامداران معرفی نماید .
هدف و علت انتخاب موضوع : هدف اصلی این تحقیق بررسی آثار شاخصهای سودآوری بر شاخصهای بهره وری و یافتن پاسخ به سوالات زیر می باشد :
-1 آیا سودآوری شرکت را می توان به عنوان یک معیار برای برآورد میزان بهره وری آن شرکت در تصمیم گیریهای اقتصادی استفاده کرد ؟
-2 آیا بالا رفتن سودآوری شرکت ارتباطی با میزان بهره وری آن شرکت دارد ؟ -3 آیا می توان با افزایش بهره وری ، سودآوری واحد اقتصادی را افزایش داد ؟
دستیابی به اهداف فوق می تواند باعث بهبود تصمیمات سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران گردد . از نتایج دیگر این تحقیق معرفی ابزاری برای تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی منتشر شده توسط شرکتها می باشد .
سوابق تحقیق :
الف - تحقیقات انجام شده در ایران
در بررسی به عمل آمده تا تاریخ نگارش این تحقیق ، در ایران چند تحقیق در این زمینه انجام شده است که به شرح زیر می باشد
- کامران لیلی پور در تحقیقی تحت همین عنوان به بررسی رابطه بین شاخصهای مالی و بهره وری پرداخته که در تحقیق مذکور منظور از شاخصهای سود آوری فقط ROI ، ROE و EVA با شاخصهای بهره وری شامل بهره وری نیروی انسانی و بهره وری سرمایه و فقط در دو گروه از شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است که در این تحقیق ارتباط بین این شاخصها به اثبات رسیده است .
- محمد حسین قائمی در تحقیقی تحت عنوان رابطه شاخصهای مالی و شاخصهای بهره وری در شرکتهای تولیدی در سالهای 1380 تا 1384 به بررسی این موضوع پرداخته که در این تحقیق ROA ، ROE و DFL به عنوان شاخصهای مالی وسودآوری LPP ،LEP ، CFP و CFAP به عنوان شاخصهای بهره وری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است که نتیجه آن به شرح زیر میباشد .
-1 بین بازده کل داراییها و بهره وری کار و سرمایه رابطه مثبت وجود دارد .
-2 بین بازده حقوق صاحبان سهام و بهره وری کار رابطه مثبت ضعیفی - ضریب تعیین کمتر از %20 - وجود دارد
-3 بین بازده حقوق صاحبان سهام و بهره وری سرمایه رابطه مثبت ضعیفی وجود دارد
-4 بین درجه اهرم مالی و شاخصهای بهره وری ارتباط خاصی در خور ذکر وجود نداشته است .
- محمود یحیی زاده و همکاران به بررسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و نسبتهای سودآوری با ارزش بازار سهام شرکتهای صنعت خودرو و ساخت قطعات در ایران پرداخته اند این تحقیق در راستای تحقیقات انجام شده، رابطه این معیار با استفاده از اطلاعات مربوط به شرکتهای ایرانی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفت، و در نهایت مشخص شد که ارزش افزوده اقتصادی همانطوریکه استورات و همکارانش ادعا کردند، یک معیار موثر در توصیف ارزش بازار سهام شرکتها بوده است و میتواند در کنار سایر معیارهای موجود، به عنوان معیاری جهت ارزیابی عملکرد شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار گیرد.
در طی سالهای مورد نظر ارزش افزوده اقتصادی برخی از شرکتها منفی است .این بدان معنی است که مدیران شرکتهای مذکور با توجه به دارا بودن سودهای بالا نتوانستند بازده متناسب با هزینه سرمایه موجود بدست آورند واین بدان معناست که آنها عملکرد داخلی خوبی در طول دوره نداشتهاند . در واقع آنها با درنظرنگرفتن هزینه تامین مالی به فعالیت خود ادامه دادند و بازدهای پایین تر از هزینه سرمایه کسب
نمودند .بنابراین معیار ارزش افزوده اقتصادی میتواند به مدیران کمک کند تا با درنظر گرفتن کلیه هزینه های تامین مالی و نهایتا بازده سرمایه گذاریها، گامی جهت بهبود عملکرد داخلی شرکتها بردارند تا به این وسیله بتوانند خود را با شرایط خارجی شرکتها تطابق داده و ثروت سهامداران خود را افزایش دهند.
- قنبری - ghanbari - در سال 2007 به بررسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار در شرکتهای عضو صنعت خودرو در هند پرداخت .نتایج این تحقیق که در دوره زمانی 2001 تا 2005انجام شده حاکی از آن است
که ارزش افزوده اقتصادی معیاری قوی و فوق العاده ای برای توصیف ارزش افزوده بازار تلقی میشود و میتواند به عنوان بهترین معیار داخلی برای ارزیابی عملکرد شرکتها به سهامداران معرفی گردد.
- دکترانواری رستمی و سایر همکاران در سال 1383 ، به بررسی ارتباط بین ارزش افزوده اقتصادی، سود قبل ازبهره و مالیات و جریان نقدی فعالیتهای عملیاتی با ارزش بازار سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند .نتایج حاکی از این است که سود قبل از بهره و مالیات دارای همبستگی بیشتری نسبت به ارزش افزوده اقتصادی با بازار است.
- ظهیری - - 1386 به بررسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و سود هرسهم با ارزش بازار سهام پرداخت .نتایج این تحقیق که در بازه زمانی بین سالهای 1379 تا 1383 در شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده بود ، نشان داد که ارزش افزوده اقتصادی دارای همبستگی بیشتری نسبت به سود هر سهم با ارزش بازار دارد.
