بخشی از مقاله
چکیده
به کارگیري نور در شهر ، اگر با آگاهی و درك لازم همراه نباشد ، هرگز نتیجه بخش نخواهد بود.براي رسیدن به آگاهی لازم و مناسب ، باید بین کارشناسان ، مهندسان ، طراحان و سازندگان سیستمهاي نوري اتفاق نظر وجود داشته باشد و هماهنگی لازم بوجود آیدچراکه سازندگان این سیستمها ، معمولا ، چهارچوب تکنیکی را نادیده می گیرند.اولین سیستم نوري بکار رفته در شهر ، به عنوان اولین آذین بندي ، همان نور بکار رفته در سطح شهرها و پارکها از طریق چراغهاي روشنایی است.نورپردازي و روشنایی شهر باید به طور همزمان با سایر بخش هاي طراحی صورت گیرد ، - با توجه به مفهوم غالب کیفی طراحی شهري عمدتا استفاده از بعد کمی روشنایی در جهت نورپردازي یعنی جنبه کیفیت یافته روشنایی در این مقاله مدنظر می باشد. هر کمیت واجد کیفیت است و هر کیفیت از کمیتی تبعیت می نماید .
در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی ویژگی هاي نور و نورپردازي در شهرها و فضاهاي شهري پرداخته شده است که در راستاي توجه به بحث هاي مطالعات میدانی و پیمایشی صورت گرفته است . روشنایی شهر باید در راستاي اهداف چون ترویج امنیت بیشتر در محیط، کمک به خوانایی نقاط عطف ، نشانه ها ، مسیر هاي عمومی و مناطق پرتراکم ، تاکید به نقاط عطف شهر و تشویق استفاده کنندگان در شب ، تسهیلاتی براي حرکت پیاده ها و وسایل نقلیه صورت گیرد.در این مقاله به تکنیک هاي نورپردازي و روشنایی پرداخته شده و در پایان قواعد کلی نورپردازي و روشنایی فضاهاي شهري بیان می شود.که به طراحان شهري در شراحی سیماي شبانه فضاها کمک خواهد نمود.
کلمات کلیدي : سیماي شبانه شهر ، فنون نورپردازي ، نورپردازي مناطق پر تراکم ،اهداف روشنایی
مقدمه
در رابطه با نورپردازي و بکارگیري نور در شب در فضاهاي عمومی تا اواسط قرن 15 پیشرفت خاصی وجود نداشته است .وجود دالان هایی در روم باستان که مجهز به یک سیستم روشنایی عمومی بوده و روشنایی خیابان هاي فرانسه در قرن 17 از تخستین گام ها در این راه بوده است . در اوایل قرن 19 اختراع لامپ هاي گازي پیش زمینه اي براي پیشرفت هاي بعدي در اروپا و آمریکا بود که سرانجام در اواخر قرن 19 با اختراع لامپ توسط ادیسون روشنایی شهر ها تامین گشت .بشر همواره نیازمند نور بوده ، تا آن را به تاریکی بیاورد و شب را همچون روز روشن گرداند بعدها در این زمینه از تکنولوژي بهره گرفت و با دست یابی به نور حاصله از الکتریسیته ، امکانات نامحدود بسیاري پدید آورد .
- موتوکواسیهی یکی از طراحان موفق اهل توکیو عقیده دارد : نور همیشه زیباست اما روشنایی در عین زیبایی میتواند زشت هم باشد .از اهمیت نورپردازي محیط شهزري می توان به ایجاد و امنیت و تاثیر مثبت آن بر شهروندان اشاره کرد . نور در طراحی شهري داراي کیفیت و ویژگی هاي متفاوت از قبیل ابزار اطلاع رسانی ، شناساندن در مناطق و محلات و افزایش بار هویتی و امنیتی مراکز ، نمایان کردن نشانه ها ، میراث فرهنگی . طبیعی و فضاهاي شهري همچون پیاده راه ها و میادین می باشد .زیبائی که به چشم می آید از پرتو نور و روشنائی است و گرنه در تاریکی ،زیبائی مفهومی ندارد.زیبائی حقیقتی با نور معرفت درك می گردد و زیبائی ظاهري با عزیزترین حس ما که بینائی است دیده می شود.
نور و روشنایی چه ظاهري و چه عرفانی باعث می شود که زیبائی به چشم آید و رنگ و سایر زیبائیهاي شیء جلوه کند. بنابراین بحث نور و پرداختن به آن می تواند در مباحث زیبائی شناسی و هنر جایگاه ویژه اي داشته باشد. از جمله علوم و هنرهایی که می توان به نقش نور در آن اشاره داشت ،هنر معماري است که بحث مفصلی را در زمینه روند بهره گیري از نور طبیعی به خود اختصاص می دهد. ابزار و وسایل روشنایی نیز به عنوان عواملی که تأمین کننده ي نور مصنوعی هستند ،مطرح می باشند. در هنر معماري نور یکی از اجزایی است که کنار عناصر و مفاهیم دیگر از قبیل ساختار ،نظم فضایی، مصالح، رنگ و … مطرح می شود و در طراحی به عنوان یک عنصر مجزا باید نقش خود را ایفا کند.
یکی از مهمترین مشخصه هاي نور طبیعی، توالی و دگرگونی آن در طول روز است که باعث حرکت و تغییر حالت در ساعات مختلف می شود. در تاریخ نقاشی توجه به نور در دوره امپرسیونیست ها دیده می شود. هنگامی که نقاشان آتلیه هاي خود را ترك می کردند و در زیر نور خورشید با نور طبیعی مشغول نقاشی شدند. از مشخصات این سبک توجه به رنگ و نور در ساعات مختلف روز و انعکاس رنگ هاي اشیاء مختلف در یکدیگر و تأثیر رنگ هاي پیرامونی و به کار بردن رنگ هاي خاص و ناب می شد. این مقاله به بررسی نقش نور در معماري و معماري داخلی به عنوان یک جزء سازنده و مفهوم بخش می پردازد و در خاتمه امید بر این دارد که در آینده در ساختمان ها همانند نیاکانمان شاهد به کارگیري نور طبیعی به صورت یک عنصر کاملاً اثر بخش باشیم.
نور و بشر
از دوران ماقبل تاریخ همواره اجسام نورانی که تجسمی از یک شیء زنده را در ذهن بیدار می کردند توسط بشر مورد ستایش و احترام قرار گرفته و مشتاقانه برایشان جشن می گرفتند، آن ها را عبادت کرده و می پرستیدند.این توجه بیش از اندازه به عنصر نور در اغلب فرهنگ هاي اولیه بشري و در جوامعی با آداب و رسوم و عقاید مذهبی متفاوت همچنان در طول زمان مشاهده می شود. برخی از جوامع نور خورشید را در تشریفات مذهبی شان به کار می بردند و برخی دیگر درخشش اجسام نورانی را به عنوان عامل ایجاد فعل و انفعالاتی رمزآلود جهت دست یابی به حیطه هایی ماوراي دنیاي زمینی تلقی می کردند.
حتی امروزه در بسیاري از مدارس شرقی که به تدریس یوگا اشتغال دارند براي ایجاد تمرکز ذهنی از اجسام نورانی مانند لامپ، خورشید، ماه، بلور و نور آتش استفاده می کنند. در اغلب ادیان، نور نماد عقل الهی و منشأ تمام پاکی ها و نیکی ها است و خارج شدن انسان از تاریکی جهل و تابیده شدن نور معرفت در وجودش همواره یک هدف نهایی می باشد. در اثر تابیده شدن نور الهی به درون کالبد مادي، یعنی جایگاه نفس آدمی است که انسان به رشد و تکامل معنوي می رسد در نتیجه براي نمایش این تمثیل در معماري اغلب بناهاي مذهبی نور به عنوان عنصري بارز و مستقل از سایر عناصر و مفاهیم به کار
