مقاله تاثیر ویتامین دی بر شاخصهای فیزیولوژیک استرس کارکنان فوریتهای پزشکی

بخشی از مقاله

چکیده
استرس حالتی احساسی است که با تنش، عصبانیت و نگرانی، هراس و افزایش ضربان قلب و فشار خون و برونده قلبی وبه بیان کاملتر با اثرات روانی و فیزیکی توصیف میگردد. و از آنجا که استرس به عنوان یک جزء مهم سیستمهای درمانی بهداشتی، دارای اثرات زیاد بر کیفیت مراقبت بالینی است. همواره توجه به مسائل روانی پرسنل فوریتهای پزشکی که قلب تپنده سلامت کشور محسوب میشوند از مهمترین وظایف مدیران ارشد دانشگاههای علوم پزشکی میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی ویتامین دی برشاخصهای فیزیولوژیک استرس کارکنان مرکز فرماندهی فوریتهای پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. روش پژوهش حاضر مدل نیمه تجربی با روش پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 30 نفر از کارکنان پیش بیمارستانی اورژانس شامل کارکنان بیسیم و اپراتور در سال 1396 میباشند که با استفاده از روش در دسترس بطور تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند که در گروه اول ویتامین درمانی طبق پروتکل دریافت ویتامین به صورت مکمل انجام شد و گروه دوم به عنوان گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفتند. برای سنجش دادهها از پرسشنامه اندازه گیری استرس و اضطراب DASS-21 استفاده شد و برای کنترل فشار خون از گوشی و فشار سنج عقربهای و برای اندازه گیری وزن از ترازوی دیجیتال و برای اندازه گیری قد از متر استفاده شد و شاخص حجم بدن با استفاده از فرمول آدولف کتلت1 محاسبه شد. همچنین دراین پژوهش از روش-های آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف استاندارد و از روش آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس چند متغیری یک راهه2و با استفاده از نرم افزار SPSS-20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به نتیجه این پژوهش مصرف ویتامین دی بعنوان مکمل در کاهش شاخصهای فیزیولوژیک استرس کارکنان فرماندهی فوریتهای پزشکی موثر بود. در نتیجه مصرف ویتامین دی میتواند به عنوان روش موثری بر کاهش شاخصهای فیزیولوژیک استرس کارکنان فرماندهی فوریتهای پزشکی باشد.

مقدمه
استرس حالتی احساسی است که با تنش، عصبانیت و نگرانی، هراس و افزایش ضربان قلب و فشار خون و برونده قلبی و با اثرات روان و فیزیکی توصیف میگردد.[1]مواجهه مکرر با استرس باعث افزایش ترشح میزان هورمونهای غدد فوق کلیوی عمدتا اپی نفرین وکورتیزول میشود که درکنار افزایش جریان خون در زمان تنش میتواند سبب آسیب سطح پوشاننده سرخرگ شود.[2]استرس یک پاسخ جسمانی و زیست شیمیایی را تولید میکندکه برای هر فرد با در نظرگرفتن دوره، شدت و تأثیرکلی منحصر به فرد میباشد و میتواند با فعال سازی محور هورمونی و سیستم عصبی هیپوتالاموس هیپوفیز آدرنال سمپاتیک باعث افزایش ضربان قلب و فشارخون گردد و با افزایش عملکرد سیستم قلبی عروقی و با جلوگیری از آرام بودن شخص، یک تأثیر منفی بر روی سلامت داشته و خطرآفرین باشد4]و.[3 استرس حالتی هیجانی و فیزیولوژیکی است که میتواند بهرهوری،سودمندی، سلامت فردی و کیفیت شغل فرد را تحت تاثیر قرار دهد .[5] نوع شغلی که افراد در آن مشغول به کار هستند ،در میزان ابتلای آنان به انواع فشارهای روانی تاثیر میگذارد.[6] کارکنان فوریتهای پزشکی یکی از پر استرسترین حرفههای پزشکی را تجربه میکنند.[ 7] ادراک خود گزارشی استرسزاهای شغلی در میان جمعیت مشاغل فوریتی و اورژانسی در مقایسه با مشاغل غیر فوریتی بیشتر است.

افراد شاغل در اورژانسها فشار روانی متعدد و تغییرات جسمی، هیجانی و اجتماعی را تجربه میکنند، بنابراین از نطر جسمی مستعد بیماریهای قلبی و عروقی و زخم معده و از نظر هیجانی مستعد افزایش حساسیت در روابط بین فردی،پرخاشگری،اضطراب و افسردگی،و از نظر اجتماعی و شغلی نیز مستعد غیبتهای مکرر از محیط کار هستند9] و.[8 بنابراین میتوان گفت میزان فشارهای عصبی، نقل و انتقالات کارکنان و نارضایتی شغلی در بین مشاغل فوریتی و اورژانسی بیشتر از دیگر مشاغل است 6]و.[10 استرس، پیامدهای منفی قابل توجهی بر روی این افراد به جای میگذارد از جمله کاهش بهرهوری و خدمات، مشکلات سلامتی،غیبت از محیط کار، ترک شغل و مصرف مواد مخدر و روانگردان و به شدت بهداشت روانی آنها را تهدید میکند. .[11 ] اگر چه اضطراب و استرس برای بیشتر افراد یک واکنش بهنجار و گذرا است و موجب حفاطت آنان در برابر صدمات بالقوه میشود،ولی افراد دارای استرس و اضطراب زیاد در صورت افزایش کار به آسانی ازرده خارج میشوند و دامنه کنشوری آنان در زمینههای اجتماعی، روان-شناختی، جسمانی و خانوادگی دچار اختلال میشود و کاهش تولید،افزایش خطا و تصادفها،کاهش سطح قضاوت و افزایش نارضایتی    کرونری گذاشته و نقش مهمی در رشد پلاکتهای خونی بازی می- شغلی را به دنبال دارد.[12] کمبود ویتامین دی - D - به مدت طولانی    کند.[23] در زندگی همه افراد شاغل، استرس وجود داشته و به گونه    سبب تحریکپذیری همراه با افسردگی، جنون و نارسایی در رشد ذهنی    های مختلف به آنها فشار روانی وارد میکند.[24] عوامل استرس میباشد .[

13]  ویتامین دی برای رشد و تمایزیافتگی انواع مختلف    شغلی در افراد متفاوت بوده و به عوامل بیشماری از قبیل موقعیت و اندامها، از جمله مغز ضروری است14]و.[15 دادههای متعدد نشان    شرایط کاری، مدت زمان قرارگیری در معرض استرس و میزان استرس میدهد که ویتامین دی از طریق القاء بسیاری از ژنها در سیستم    وارده به فرد بستگی دارد، اما نمونههای بارز استرس شغلی عبارتند از:    
عصبی مرکزی، مدولاسیون محافظت نورونی، انتشار نوروتروفینها و    بیخوابی، حواس پرتی، اضطراب، غیبت از کار، افسردگی، خستگی،  فعالیتهای کلیدی آنزیمهای سوخت وساز انتقال دهندههای عصبی    ناامیدی، عصبانیت در حدافراطی، مشکلات خانوادگی و بیماریهای  بدن نقش مهمی در مغز دارد17 ] و16 و.[ 13 ویتامین دی با واسطه    جسمی مانند بیماریهای قلبی، سردرد، سوء هاضمه و دیسک بین گیرنده ویتامین دی به طور گسترده در سیستم عصبی منتشر  می-    مهره ای.[25] استرس شغلی یکی از عوامل اساسی در کاهش بهره شود15]و.[16 مدارکی از حضور ویتامین دی ، آنزیمهای فعالیت    وری در سازمان ها و ایجاد عوارض جسمی و روانی در کارکنان است زیستی وسوخت وساز و فعالیت واسطه گیرنده ویتامین دی در مغز    و ازآن جا که استرس شغلی به عنوان یک جزء مهم سیستمهای نشان میدهد که این ویتامین ممکن است در سیستم عصبی مرکزی    درمانی بهداشتی، دارای    اثرات زیاد بر کیفیت    مراقبت بالینی  به عنوان یک هورمون نورواستروئیدی اتوکرین یا پاراکرین عمل    است.[26] همواره توجه به مسائل روانی پرسنل فوریتهای پزشکی کند.[16] واسطه گیرنده ویتامین دی که در بخشهای کلیدی مغز از    از مهمترین وظایف مدیران ارشد دانشگاههای علوم پزشکی میباشد.    
جمله قشرمخ و مخچه و سیستم لیمبیک یافت شده به عنوان تنظیم    نتایج مطالعهای که به منظور بررسی میزان استرس شغلی در پرستاران  کننده رفتار شناخته شده است18]و.[19 بنابراین بهنظر میرسد که    بیمارستانهای همدان انجام شد، نشان داد میزان استرس شغلی در مصرف ویتامین دی یکی از روشهایی است که بتواند به کاهش    بین پرستاران شاغل، بالا بوده است.[27] با توجه به اینکه پژوهشگر شاخصهای فیزیولوژیک استرس در این کارکنان کمک کند.    در مرکز فرماندهی و ارتباطات فوریتهای پزشکی به عنوان کارشناس مرکز مشغول به خدمت    میباشد و با عنایت به حساس بودن کار در  بیان مسئله این واحد که مرکز ساماندهی و مدیریت آمبولانسها بر اساس فوریت-در هر سازمانی، نیروی انسانی مهمترین رکن تعالی و ترقی سازمان و    های حیاتی است و تأثیراتی که بر جان انسانها بر جای میگذارد انجام عامل اساسی تحقق اهداف پیشبینی شده در آن مجموعه است.    پژوهشهایی در زمینه کاهش استرس کارکنان این مرکز بسیار لازم و    
مدیریت استرس شغلی در تحقق اهداف سازمانی، سلامتی فردی و    ضروری مینماید. در صورت عدم توجه به جنبههای انسانی و نیز اجتماعی نقش ویژه ای ایفا مینماید، یکی از مهمترین و شایعترین    استرسهای ناشی از عوامل محیطی و شغلی بر کارکنان مرکز مباحث قابل بررسی و تحقیق در مطالعات سازمانی تلقی میشود.    فرماندهی فوریتهای پزشکی، و همچنین عدم برنامه ریزی در جهتاسترس پدیدهای شناخته شده است، که در سطوح و مراحل مختلف    جبران و کاهش این نقیصهها علاوه بر پرداخت خسارت مختلف مجبور با پیامدهای مثبت و منفی خود را نشان میدهد. در یک سو، طیف    به صرف هزینههای گزاف در امر درمان اختلالات جسمی و روانی استرس طبیعی قرار دارد،

که برای زندگی و رشد ضروری است و در    کارکنان و خانوادههای آنها خواهند بود.امید است بتوان با کاهش و سوی دیگر، طیف استرس بیش از حد، اثرات جدی و مخربی بر    مدیریت منابع استرس و در مرکز فرماندهی اورژانس اقداماتی در زمینه   ]        [    . محققین معتقدند انواع استرس در    پیشگیری از بروز استرس و راهحلهایی برای مقابله با آن و افزایش سلامتی انسان وارد میکند 20            رضایت کارکنان و افزایش بهرهوری انجام داد. در این تحقیق سعی سیستمهای درونی بدن،تاثیر گذار هستند. تحقیقات نشان داده است که سیستم عصبی سیستم خودکار سمپاتیک و غدد درون ریز بدن    میگردد تاثیر ویتامین دی در شاخصهای فیزیولوژیک استرس در  [   ]    کارکنان شاغل در مرکز فرماندهی اورژانس مشهد را در جهت ارائه دارای تاثیر مستقیم و مرکزی در کل بدن است . 21 یک بخش    راهحلهای مناسب برای کاهش عوامل استرسزا    و اقدامات لازم مرکزی از واکنشهای پیچیده زیستی انسان در استرس، اعمال متقابل سیستمهای درون ریز، عصبی و ایمنی میباشد که در جهت حفظ    مشخص کرد. تعادل حیاتی عمل میکنند.    بخش مرکزی غده فوق کلیوی نیز به    روش بررسی عنوان یکی از اجزای سیستم عصبی سمپاتیک ترشح کننده اپی نفرین    روش پژوهش حاضر مدل نیمه تجربی با روش پیش آزمون و پس و نوراپی نفرین و بخش قشری آن نیز ترشح کننده کورتیزول است    آزمون با گروه کنترل است. که با تایید کمیته اخلاق معاونت پژوهشی    
که به عنوان بخشی از سیستم درون ریز میباشد و هر دو در پاسخ به    دانشگاه علوم پزشکی مشهد به شماره 96/137108 و با اخذ رضایت استرس ها فعال میشوند. مطالعات نشان دادهاند که درد و تنشهای    آگاهانه کارشناسان مرکز فرماندهی فوریتهای پزشکی در استان هیجانی باعث افزایش کاتکولامینها و کورتیزول میگردد.[22]    خراسان رضوی انجام شده است. به کارکنان مذکور اطمینان داده شد افزایش کورتیزول اثرات زهرآگینی بر روی پوشش داخلی سرخرگ    که نتایج پژوهش تنها به طور کلی منتشر میشود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل30 نفر از کارکنان پیش بیمارستانی اورژانس  علایم را م شخص کرد - لاویبوند و لاویبوند، 1995، به نقل از فتحی شامل کارکنان بیسیم و اپراتور در تابستان سال 1396 میباشند که با آشتیانی،. - 1388 آنتونی و همکاران - - 1998  مقیاس مذکور رااستفاده از روش در دسترس بطور تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم  مورد تحلیل عاملی قرار دادند که نتایج پژوهش آنها مجددا حاکی از  شدند،

نویسنده ابتدا با ارتباط فرد به فرد ضمن توضیح هدف مطالعه وجود سه عامل افسردگی، اضطراب و تنیدگی بود. نتایج این پژوهش پرسشنامه را در اختیارکارکنان فوریتهای پزشکی گذاشته و در       نشان داد که 68 درصد از واریانس کل مقیاس توسط این سه عامل  صورت همخوانی با معیارهای ورود، آنها را به مطالعه وارد کرده است.  مورد    سنجش قرار میگیرد. ارزش ویژه عوامل تنیدگی، اف سردگی و معیارهای ورود شامل رضایت خاطر شرکت کننده، سابقه حداقل 2 اضطراب در پژوهش مذکور به ترتیب برابر89/07،2/9و 1/23وضریب سال کار در مرکز فرماندهی، داشتن حداقل مدرک دیپلم، نداشتن    آلفا برای این    سه عامل به ترتیب0/97 ،0/92 و0/95 بود. همچنین  سابقه بیماریهای سایکوتیک و بیماریهای کبدی و تیروئیدی و در پژوهش نیک آذین و نایینیان ضرایب آلفای کرونباخ برای ابعاد پاراتیروئیدی و کمبود ویتامین دی و باردار نبودن و معیارهای خروج  اف سردگی، ا ضطراب و ا سترس به ترتیب %70، %84، و%82 بد ست شامل درخواست مبنی بر انصراف از شرکت در مطالعه،تکمیل ناقص  آمد و ضرایب بازآزمایی برای ابعاد مذکور به ترتیب %79،% 67 و %64  پرسشنامه یا ناخوانا بودن اطلاعات درج شده توسط فرد، عدم مصرف  بدست آمد که قابل قبول میباشند.                        
ویتامین طبق برنامه زمانی اعلام شده و وجود علائم بارداری بوده است. در گروه اول ویتامین درمانی طبق پروتکل دریافت ویتامین به صورت  جدول شماره:1 شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش به تفکیک مکمل طی دو ماه به میزان یک پرل 50000 واحدی هر دو هفته انجام گروه آزمایش و کنترل - n=30 -   شد و گروه دوم به عنوان گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفتند. متغیر        وضعیت  گروه  میانگین   انحراف برای  سنجش  دادهها  از  پرسشنامه  اندازه  گیری    استرس  و  استاندارد اضطراب DASS-21 برای سنجش استرس افراد استفاده شد و برای فشار خون پیش آزمون    ویتامین دی        112/33        16/99  کنترل فشار خون از گوشی و فشار سنج عقربهای و برای اندازه گیری سیستولیک  کنترل  115/33        13/68  وزن از ترازوی دیجیتال و برای اندازه گیری قد از متر و برای اندازه گیری شاخص حجم بدن با استفاده از فاکتورهای قد و وزن با استفاده پس آزمون    ویتامین دی    106/67    11/75  از فرمول کتلت محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل آماری داده، در  کنترل    118    14/24 ابتدا برای اطمینان از طبیعی بودن داده آزمون کولموکراف        فشار خون        پیش آزمون    ویتامین دی        72/33        11/15   اسمیرنوف استفاده شد. از آمار توصیفی میانگین    و انحراف        دیاستولیک  کنترل        74/33        11/47  استاندارد نیز برای توصیف داده ها استفاده شد. جهت تجزیه و  پس آزمون    ویتامین دی    69/67    10/08       تحلیل داده ها و تفاوت میانگین گروه ها از از روش آمار استنباطی کنترل    74/67    11/09   از  تحلیل  کوواریانس  چندمتغیری  یک  راهه   - One-  way  ضربان قلب        پیش آزمون    ویتامین دی        81/93        10/85   - MANCOVA و برای مقایسه تفاوت میانگین گروه ها نیز از   کنترل        81/93        10/41  آزمون زوجی استفاده شد. سطح معنی داری p<0/05  در نظر                   پس آزمون    ویتامین دی    77/40    7/30   گرفته شد، و عملیات آماری برحسب اهداف ویژه تحقیق با نرم کنترل    83/86    9/75   افزار SPSS نسخه20 انجام شد.

شاخص        پیش آزمون    ویتامین دی        25/89        3/90   . ابزار گردآوری دادهها شامل فرم اطلاعات دموگرافیک و پر س شنامه  حجم بدن  DASS-21، پر س شنامه اف سردگی، ا ضطراب و ا سترس شامل 21 کنترل        26/58        4/01   گویه ا ست که این عبارات مرتبط با علایم عواطف منفی - اف سردگی، پس آزمون    ویتامین دی    25/10    3/66    کنترل    26/87    4/05        
اضطراب و استرس - تشکیل شده است .هر یک از خرده مقیاسهای  DASS-21 شامل 7 سوال است که نمره نهایی هر کدام از طریق مورد من صدق نمی کند - تا حداکثر نمره3 - کاملا در مورد من صدق   می کند - نمره گذاری می شود. از آنجا که این پر س شنامه فرم کوتاه شده مقیاس ا صلی 42 - سوالی - ا ست، نمره نهایی هر یک از خرده مقیاس ها باید 2 برابر شود. سپس با مراجعه جدول می توان شدت