بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به کاربرد روزافزون چمن در فضاي سبز و مراتع کشور شناخت میزان تحمل آنها به تنشهاي مختلف محیطی در مرحله استقرار گیاه از اهمیت زیادي برخوردار است. از آنجایی که حساسترین دوره رشد چمن در برابر شرایط رشد تنشزا محیط دوره جوانهزنی و استقرار اولیه است. به این منظور بررسی اثر ترهالوز بر قابلیت جوانهزنی بذر چمن لولیوم تحت تنش شوري آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد.
تیمارها شامل ترهالوز در چهار سطح 0 - ، 25، 50، 75 میلی-مولار - و چهار سطح شوري - صفر، 1، 1/5، 2 درصد - با 3 تکرار بودند. نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی - 98/66 درصد - مربوط به سطح یک درصد شوري و 50 میلیمولار ترهالوز بود، و کمترین درصد جوانهزنی - 22درصد - مربوط به اثر متقابل سطح 2 درصد شوري و 50 میلیمولار ترهالوز بود. غلظت 50 میلی مولار ترهالوز داراي بیشترین طول گیاهچه 3/58 - میلی متر - بود.
همچنین بیشترین طول ساقهچه - 2/58 میلیمتر - مربوط به اثر متقابل سطح 1 درصد شوري و غلظت 50 میلیمولار ترهالوز بود و کمترین طول ساقهچه - 1/09 میلیمتر - مربوط به اثر متقابل سطح 2 درصد شوري و غلظت 75 میلیمولار ترهالوز بود. به طور کلی نتایج نشان داد که پرایمینگ ترهالوز می تواند تا حد زیادي باعث مقاومت چمن رقم لولیوم به شرایط تنش شوري گردد.
مقدمه
چمن لولیوم چند ساله یکی از رایجترین گونههاي چمن فصل سرد است که در چمنکاريها و زمینهاي ورزشی در ترکیب با پواي معمولی استفاده میشود. در مناطقی که زمستانها و تابستانها معتدل است و رطوبت کافی وجود دارد، لولیوم چند ساله به منزله نوعی چمن دائمی بهترین سازگاري را دارد . - Christans,2004 - اگرچه تنش شوري در تمام مراحل رشدي گیاه میتواند رخ دهد اما با توجه به اینکه استقرار اولیه گیاه در عملکرد نهایی تاثیر زیادي دارد. یکی از مراحل حساس گیاه به تنش شوري، مرحله جوانه زنی است
پرایمینگ بذر به عنوان یک راهکارجهت افزایش استقرارگیاهچه به ویژه درشرایط نامطلوب مطرح است . - Judy& Sharifzde, 2006 - اثر پرایمینگ در رونویسی هسته و فرآیندهاي مولکولی، به عبارت دیگر سنتز DNA در بهبود یکنواختی جوانهزنی بذر توسط محققین مورد بحث قرارگرفته است. دیگرمحققان نیز بیان داشتهاندکه فعالیت رونویسی از هسته در بذرهایی که پرایمینگ شدهاند بیشتر است.
پرایمینگ بذر یک استراتژي متداول براي افزایش درصد، سرعت و یکنواختی جوانهزنی و سبز شدن بذرتحت شرایط نامساعد محیطی میباشد
در این میان از تحریککننده-هاي جوانهزنی میتوان به ترهالوز اشاره کرد. ترهالوز یک ديساکارید مهم پیامرسان است که از دو مولکول گلوکز که با پیوند آلفا بهم متصلاند ساخته شده است. این ديساکارید در طیف وسیعی از موجودات زنده اعم از باکتريها، قارچها و گیاهان وجود دارد و میتواند به عنوان منبع کربن و انرژي مورد استفاده موجودات زنده قرار بگیرد . - Elbein, 1974 - ترهالوز در زندگی گیاهان نقشهاي مختلفی را ایفا میکند که از جمله میتوان به تاثیر آن بر گلدهی، رشد گیاه، مصرف کربن، مقاومت به تنش و فتوسنتز اشاره کرد
درنتیجه به طورکلی میتوان گفت جوانهزنی و سبز شدن خوب، کلید کنترلکننده مقاومت و استقرار گیاه هستند و استقرار بهتر گیاه میتواند منجر به افزایش مقاومت به خشکی، شوري، دما، کاهش آسیب آفات و افزایش عملکرد گیاهان شود
مواد و روشها
این تحقیق در سال 1393 در آزمایشگاه گروه زراعت دانشکده کشاورزي دانشگاه ایلام به صرت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. قبل از اعمال تیمار بذرها را با هیپوکلریدسدیم یک درصد به مدت 2 دقیقه ضدعفونی سطحی کرده و سپس با آب مقطر شستشو داده شدند. ترهالوز در غلظتهاي صفر، 25،50، 75 میلیمولار به مدت 24 ساعت اعمال گردید سپس از محلول خارج کرده و بر روي کاغذ خشککن در هواي محیط 25 - درجه سانتیگراد و رطوبت 50 درصد - خشک و جمعآوري گردیدند، سپس شوري نیز شامل چهار سطح صفر، 0/5، 1، 1/5، 2 درصد اعمال شد. خصوصیاتی از جمله درصد جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه اندازه گیري شد.براي تجزیه دادهها از نرمافزار SAS استفاده شد. مقایسه میانگین دادهها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال یک درصد انجام شد.
نتایج و بحث
درصد جوانه زنی: مقایسه میانگین دادهها در سطح احتمال یک درصد نشان داد که اثر متقابل شوري و پرایمینگ ترهالوز اثر معنیداري داشت - جدول . - 1 به طوري که بیشترین درصد جوانهزنی - 98/66 درصد - مربوط به سطح یک درصد شوري و 50 میلیمولار ترهالوز بود، و کمترین درصد جوانهزنی - 22درصد - سطح 2 درصد شوري و 50 میلیمولار ترهالوز بود - جدول. - 3 روح الهی و همکاران - 1387 - نشان دادند که چمن لولیوم تا شوري 15 دسی زیمنس تحت تاثیر قرار نگرفت.
Nounjan - 2012 - Theerakulpisut نشان دادند که ترهالوز باعث افزایش مقاومت ذرت به شوري و افزایش جوانهزنی آن میشود. Omidi و همکاران - 2005 - اثر اسموپرایمینگ بر جوانهزنی بذر کلزا را مورد آزمایش قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که اسموپرایمینگ اثر معنیداري بر درصد جوانهزنی، مدت زمان جوانهزنی و حداکثر میانگین جوانهزنی بذرهاي کلزا داشت.
طول گیاهچه: مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بین سطوح مختلف ترهالوز از نظر طول گیاهچه تفاوت معنیداري مشاهده شد - جدول . - 1 به طوري که بیشترین طول گیاهچه 3/58 - میلیمتر - غلظت 1درصد شوري بود. و کمترین طول گیاهچه - 1/26 میلیمتر - مربوط به غلظت 2 درصد شوري بود. همچنین بین سطوح صفر و 1/5 درصد شوري نیز تفاوت معنیداري مشاهده شد
طول ریشهچه: مقایسه میانگین دادهها در سطح احتمال یک درصد نشان داد که تفاوت معنیداري بین سطوح مختلف ترهالوز از نظر طول ریشهچه وجود دارد - جدول . - 1 به طوري که بیشترین طول ریشهچه 2/61 - میلیمتر - مربوط به غلظت 50 میلی مولار و کمترین طول ریشهچه - 1/33 میلیمتر - مربوط به غلظت 75 میلی مولار بود. همچنین بین سطح صفر و 25 میلی مولار به ترتیب با 1/74 - و 1/44 میلیمتر - تفاوت معنیداري وجود داشت
طول ساقهچه: مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بین سطول مختلف ترهالوز و شوري تفاوت معنیداري در سطح احتمال یک درصد وجود دارد - جدول . - 1 به طوري که بیشترین طول ساقهچه - 2/58 میلیمتر - مربوط به سطح 1 درصد شوري و غلظت 50 میلیمولار ترهالوز بود و کمترین طول ساقهچه - 1/09میلیمتر - مربوط به سطح 2 درصد شوريو غلظت 75میلیمولار ترهالوز بود
جدول-1تجزیه واریانس صفات مورد ارزیابی
جدول-2مقایسه میانگین اثرات ساده ترهالوز بر صفات مورد بررسی در چمن رقم لولیوم با روش دانکن
جدول-3 مقایسه میانگین اثرات متقابل شوري و ترهالوز بر صفات مورد بررسی در چمن رقم لولیوم با روش دانکن
