بخشی از مقاله
چکیده
جوانهزنی اولین مرحله حساس در چرخه زندگی گیاهان به شمار میرود که تعیین کننده استقرار مطلوب گیاه و عملکرد نهایی آن است. پرایمینگ بذور به عنوان تکنیکی نوین و کارآمد در زمینه بهبود شاخصهای جوانهزنی و در نهایت عملکرد مطرح میشود. به منظور اعمال پرایمینگ مناسب جهت افزایش شاخصهای جوانهزنی بذر پیاز، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی بر پایه چهار تکرار در آزمایشگاه زراعت کشاورزی ارومیه انجام گرفت.
تیمارهای اعمال شده شامل شاهد و هومیوپاتی با سه پتانسیل فسفر - C12، X6، - LM7، توجا - C30، X6، - LM7، کربنات کلسیم - C30، X6، - LM7 بود. نتایج نشان داد پرایمینگ هومیوپاتی باعث بهبود شاخصهای جوانهزنی شد به طوری که بیشترین درصد جوانهزنی مربوط به توجا LM7 و کمترین درصدجوانهزنی برای فسفر X6 بود. بیشترین بنیه طولی مربوط به تیمارتوجا x6 با بنیه0/517 گرم مشاهده شد.
مقدمه
پیاز خوراکی - Allium cepa L. - از خانواده Alliaceae است. گیاهی است تکلپهای، نهاندانه و علفی دو ساله است که به عنوان گیاه یک ساله کشت میشود، که در سال اول رشد رویشی در سال دوم رشد زایشی دارد . - Singh, 1993 - پیاز اهمیت به سزایی در تغذیه انسان دارد. علاوه بر ارزش غذایی مطالعات علمی فراوان اثر دارویی فراوان این گیاه را اثبات نمودهاند. پیاز خاصیت آنتیبیوتیکی داشته و رشد بسیاری از میکروبها را متوقف میکند. در درمان بیماریهای عروق کرونری قلب مؤثر بوده، از لخته شدن خون جلوگیری نموده و به دلیل داشتن ترکیبات سلنیومی آلیاحتمالاً در متوقف کردن رشد سلولهای سرطانی نیز مؤثر می باشد .
پرایمینگ بذر تکنیکی است که به واسطه آن بذور پیش از قرار گرفتن در بستر خود و مواجهه با شرایط اکولوژیکی محیط، به لحاظ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آمادگی جوانهزنی را به دست میآوردند .
یکی از روشهای پرایمینگ بذر هومیوپاتی میباشد. هومیوپاتی روشی است که در آن از محلول های بسیار رقیق شده مواد مختلف جهت اثر گذاری بر ارگانیسمهای زنده بهره برده میشود
محلول هومیوپاتی موجب تسریع استقرار گیاه از طریق بهبود دفاع طبیعی آنها میگردد . در حال حاضر علم هومیوپاتی به طور مؤثر در کنترل آفات و بیماریها، سم زدایی فلزاتی مثل آلومییوم و مس در گیاهان و افزایش سرعت رشد و تولید گیاه استفاده میشود
مواد هومیوپاتی گاهی وقتها متابولیسم گیاهی را افزایش میدهند و یا موجب تخصیص کربنهای ساختاری جهت رشد میشوند. تحریک رشد توسط مواد هومیوپاتی در بسیاری از منابع تایید شده است. به عنوان مثال مواد هومیوپاتی فسفر موجب افزایش رشد ریشه چغندر قند شده است - بوتانو و همکاران، . - 2009 با توجه به اهمیت پرایمینگ بذر در جوانه زنی، در این پژوهش با اعمال پرایمینگ هومیوپاتی، تاثیر آن بر شاخص های جوانه زنی پیاز مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روشها
به منظور بررسی تاثیر تیمار هومیوپاتی بر روی بذر پیاز - از توده های بومی آذرشهر - تحقیقی در آزمایشگاه گروه زراعت دانشگاه ارومیه به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای این آزمایش شامل شاهد و هومیوپاتی با سه پتانسیل فسفر - C12، X6، LM7 - ، توجا C30 - ، X6، - LM7 و کربنات کلسیم C30 - ، X6، - LM7 بود.
به منظور پرایمینگ بذور به مدت 12 ساعت در محلولهای تیمارهای مختلف تیمار شدند. سپس بذور در دمای اتاق به مدت 12 ساعت در تاریکی خشک شدند. برای انجام آزمون جوانهزنی چهار تکرار 100 تایی از هر تیمار جدا و در پتریدیشهای9/8 سانتیمتری روی یک لایه کاغذ صافی کشت شدند؛ سپس پتریدیشها برای جوانه زنی بذور به درون انکوباتور با دمای 25 درجه سانتیگراد و در شرایط تاریکی قرار داده شدند.
پتریدیشها به صورت روزانه بازبینی و بذور جوانهزده شمارش شدند. معیار جوانهزدن بذور خروج رادیکال به میزان 2 میلیمتر بر طبق قوانین ایستا بود. بعد از جوانهزدن بذور 15 عدد بذر جوانهزده نرمال برای هر تیمار جدا و در درون ظروف پلاستیکی به ابعاد 25*15*10 سانتی متری بر روی یک لایه کاغذ صافی به منظور اندازهگیری صفات رشد گیاهچه منتقل شدند. ده روز پس از منتقل شدن بذور به ظروف مذکور 10 عدد از گیاهچههای نرمال هر تیمار جدا و صفاتی مانند طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول گیاهچه و وزن تر گیاهچه ها اندازهگیری شد.
برای اندازهگیری وزن خشک گیاهچه، نمونهها بین 2 لایه کاغذ قرار داده شد و در آون با دمای 75 درجه سیلیسیوس به مدت 24 ساعت خشک شد و سپس نمونه ها توزین شدند. برای اندازهگیری طول ریشه چه، ساقهچه و گیاهچه از خطکش با دقت یک میلیمتر استفاده شد. وزن تر و خشک گیاهچه با استفاده از ترازوی دیجیتال با دقت 0/001 توزین شدند.
طول گیاهچه × درصد نهایی جوانه زنی = بنیه طولی بذر
نتایج و بحث درصد جوانهزنی
نتایج حاصل از میانگین دادههای مربوط به درصد جوانه زنی بذور پیاز نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی مربوط به پرایمینگ بذور پیاز با تیمار توجا - % 93 - LM7 و کمترین آن مربوط به تیمار فسفر - % 80/75 - X6 بود. میانگین درصد جوانهزنی در تیمارهای دیگری مانند توجاX6، کربنات کلسیمLM7 و کربنات کلسیم X6 به ترتیب 91، 87/25 و 86/5 درصد مشاهده شد. میانگین درصد جوانهزنی در تیمار شاهد %81 مشاهده شد شکل - . - 1
شکل :1 درصد جوانهزنی - % -
طول ریشه و طول ساقه گیاهچه
نتایج حاصل از میانگین دادههای مربوط به طول ریشه و ساقه گیاهچه نشان داد بیشترین طول ریشه مربوط به تیمارکربنات کلسیم 3 /94 LM7 سانتی متر و کمترین طول ریشه مربوط به تیمار توجاC30 با طول ریشه 3/56 سانتیمتر بود این در حالی بود که طول ریشه شاهد 3/1 سانتیمتر مشاهده شد شکل - . - 3 بیشترین طول ساقه مربوط به تیمار توجا C30 با طول 8/19 سانتیمتر وکمترین طول ساقه مربوط به تیمار فسفرC12 با طول 7/42 سانتیمترمشاهده شد این در حالی بود که طول ساقه شاهد7/08 سانتی متر مشاهده شد شکل - . - 3 گزارشهای متعددی حاکی از بهبود رفتار جوانهزنی و شاخصهای مرتبط با آن شامل متوسط زمان جوانهزنی، بنیه بذر، طول ریشهچه، طول ساقه چه، درصد جوانهزنی و استقرار اولیه در بذور پرایم شده میباشد .
