بخشی از مقاله
چکیده
پوششدهی بذر با یک لایه نازك و یکنواخت با استفاده مواد شیمیایی یا بیولوژیک به منظور حفاظت و تقویت بذر در مراحل حساس رشد اولیه شامل جوانه زنی و استقرار گیاهچه ضروري است. این آزمایش به منظور بررسی استفاده از قارچ کش کاربوکسین تیرام، حشره کش ایمیداکلوپرید و پلیمر به همراه قارچ تریکودرما - گونه والد و جهش یافته با دز 250 گري - و استفاده از هورمون رشد جیبرلیک اسید بر صفات جوانه زنی بذر پیاز انجام گرفت. نتایج نشان داد استفاده از GA3 به تنهایی یا به همراه ترکیب 2گرم کاربوکسین تیرام ، 2گرم ایمیداکلوپرید و 4 گرم پلیمر سبب افزایش در صفات جوانه زنی و نیز کاهش در صفات شدت آلودگی و شاخص بیماري گردید. با وجود اینکه استفاده از قارچ تریکودرما در پوشش بذر پیاز سبب کاهش در صفات شد اما استفاده همزمان این قارچ و مواد ضدعفونی کننده به همراه GA3 می تواند اثر این کاهش را تعدیل نماید. ذکر این نکته ضروري است که القاءجهش در قارچ تاثیر مثبتی در بهبود خصوصیات آن داشت. همچنین استفاده از قارچ در حضور عامل بیماریزاي بیماري پوسیدگی ریشه فوزاریومی اثر بازدارندگی خود را بطور مشهودي نشان داد.
کلمات کلیدي : پوسیدگی ریشه فوزاریومی، شدت آلودگی، شاخص بیماري.
مقدمه
در کشاورزي مدرن به منظور حفاظت از بذرها و گیاهچه ها در مقابله با بیماریهاي خاکزاد و بذر زاد، بذرهاي گیاهان زراعی بوسیله قارچکشها و حشره کشها پوشش دهی می شوند. نتیجه این امر اطمینان از جوانه زنی واستقرار موفق گیاهچه ها در خاك می باشد. از آنجا که کاربرد مواد شیمیایی براي کنترل عوامل بیماري زا به دلیل خطرات زیست محیطی و ایجاد مقاومت در بیمارگر رو به کاهش بوده و سعی و تلاش محققان در جهت کاهش یا حذف این گونه ترکیبات می باشد، توجه ویژه اي به سمت اجراي بیولوژیک جلب شده است .[1] یکی از روش هاي بکار گرفته شده براي افزایش توانایی آنتاگونیست ها القاي موتاسیون تصادفی با بکارگیري موتاژن هاي فیزیکی نظیر امواج الکترو مغناطیس UV، X و اشعه گاما می باشد. پرتو گاما باعث تنوع در خصوصیات بیولوژیکی قارچ تریکودرما می شود .[2] دز 250 گري هیچگونه تاثیر منفی بازدارنده در رشد ریسه قارچ تریکودرما نداشته به عبارتی دیگر مانعی براي کاهش توانایی آنتاگونیستی نخواهد بود و به عنوان دزبهینه میتوان استفاده نمود .[3] هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر مواد ضد عفونی کننده شیمیایی ، قارچ تریکودرما گونه والد و جهش یافته و GA3 و اثر متقابل آنها بر کیفیت جوانه زنی بذر پیازو بررسی تاثیر بازدارندگی این ترکیبات علیه بیماري Fusarium oxyspurom cepa - FOC - در شرایط گلخانه بود.
مواد و روش
این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژي بذر موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند طی دو آزمایش متوالی انجام شد. در آزمایش نخست، جهت روکش نمودن بذر پیاز سفید قم - تهیه شده از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر و نهال - ابتدا مواد ضدعفونی کننده و GA3 مطابق با جدول شماره 1 اندازه گیري و با یکدیگر ترکیب گردیدند، سپس توسط دستگاه کوتینگ بذر بروي بذرها بطور یکنواخت اسپري گردیدند. جهت پوشش با قارچ تریکودرما، بذر ها با سوسپانسیون اسپورقارچ با غلظت 108 اسپور در هر میلی لیتر بطور کامل آغشته شدند و سپس در دماي آزمایشگاه خشک گردیدند. در تیمارهاي استفاده همزمان از مواد ضدعفونی کننده و GA3 و قارچ این مواد پس از ترکیب شدن به بذور پوشش دهی شده با قارچ اسپري گردیدند. براي اجراي آزمایش از روش کشت بین کاغذ - - BP مطابق با قوانی ایستا - ISTA, 2017 - استفاده شد. در پایان آزمایش ها جوانه ها طبق قوانین ایستا مورد ارزیابی قرار گرفتند.
در آزمایش دوم
بذرها در دو نوع خاك استریل شده و خاك آلوده شده با عامل بیماري F.O.C به دو روش کشت مستقیم و کشت نشاء کاشته شدند. صفات اندازه گیري شده عبارتند از تعداد جوانه هاي نرکال، درصد جوانه زنی نهایی، طول گیاهچه، شاخص ویگور، وزن تر ریشه چه و وزن خشک ریشه چه ، شدت آلودگی و شاخص بیماري . تجزیه داده ها با استفاده از نرم افزار پردازش آماري SAS و براي مقایسه میانگین ها از آزمون کمترین اختلاف معنا دار دانکن - - Duncan در سطح احتمال %5 انجام گردید. براي تعیین تعداد جوانه هاي نرمال، بذرهایی جوانه زده شده تلقی شدند که طول ریشه چه آنها 2 میلیمتر یا بیشتر بود ISTA, . - 2006 -
در آزمایش اول، مقایسه میانگین صفات - جدول - 2 نشان میدهد بذور ضد عفونی شده با ترکیب 2گرم کاربوکسین تیرام و ایمیداکلوپرید و 4گرم پلیمر سبب افزایش صفت تعداد جوانه هاي نرمال شد. استفاده از قارچ تریکودرما سبب کاهش در کلیه صفات اندازه گیري شده گردید. جدول اثر متقابل میانگینها - جدول - 4 نشان میدهد تیمار نمودن بذور با GA3 به تنهایی یا به همراه ترکیبات شیمیایی باعث افزایش در صفات جوانه زنی گردید. بالاترین میزان طول گیاهچه - 13,86 - و شاخص ویگور - 1350,40 - به ترتیب هنگام استفاده از 500ppm و 1000 جیبرلین بدست آمده است. نتایج جدول میانگین اثر متقابل نشان میدهد استفاده از قارچ تریکودرما گونه والد کمترین میانگین را در صفت شاخص ویگور را داشت.
