بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بذر با عناصر کممصرف بر ویزگیهاي جوانهزنی و رشد گیاهچه گلرنگ رقم فرامان، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزي دانشگاه گیلان در سال 1395 به اجرا درآمد . بذرها به مدت 12 - ، 24، 36 و 48 ساعت - در محلول - سولفات روي 4 - میلیمولار - ، سولفات منگنز 4 - میلیمولار - و اسید بوریک 8 - میلیمولار - - به طور جداگانه پرایم شدند و تیمار - بدون پرایمینگ - بهعنوان شاهد درنظر گرفته شد.
بیشترین وزنتر ریشهچه، وزن خشک ساقهچه و وزن خشک ریشهچه در پرایمینگ بذر با سولفات منگنز 12 ساعت و کمترین مقدار این صفتها در تیمار شاهد مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز در تیمار سولفات منگنز 12 ساعت مشاهده شد. به طور کلی نتایج نشان داد که تیمار سولفات منگنز 12 ساعت تاثیر مثبتی را در جوانهزنی و رشد گیاهچه از خود نشان داد.
کلمات کلیدي: پرایمینگ، جوانهزنی، عناصر کممصرف ، گلرنگ
مقدمه
پرایم بذر یک روش فیزیولوژیک است که کارایی بذر را براي جوانهزنی سریع و هماهنگ بهبود میبخشد. طی این تیمار مقدار کنترل شدهاي از آب، جذب بذر میشود تا فعالیتهاي متابولیکی قبل از فرآیند جوانهزنی، بدون خارج شدن ریشهچه از بذر آغاز گردد . - 1 - پرایمینگ بذر با عناصر کممصرف یکی از انواع پرایمینگ بذر است که در این نوع از پرایمینگ عناصر کممصرف به صورت اسمزي استفاده میشوند. پرایمینگ بذر با عنصر روي بهطور معنیداري عملکرد لوبیا را بهبود بخشید . پرایمینگ بذر گندم با 40 - ZnSo4 درصد - افزایش عملکرد بیشتر گندم تا 6/5 کیلوگرم در هکتار نسبت به گیاهان پرایم نشده را نشان داد .
پرایمینگ بذر با 0/1 درصد محلول سولفات منگنز، جوانهزنی را تا 36 درصد و سبز شدن در مزرعه را تا 27 درصد افزایش داد . پرایمینگ بذر با محلول 0/5 درصد عنصر بر، افزایش ارتفاع گیاه، میوهدهی و عملکرد غلاف را در گیاه - Pisum Sativa L. - نشان داد . هدف از انجام آزمایش اخیر بررسی تاثیر ساعات مختلف پرایمینگ با عناصر کممصرف بر خصوصیات جوانهزنی و رشد گیاهچه گلرنگ رقم فرامان میباشد.
مواد و روشها
این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزي دانشگاه گیلان در سال 1395 در 4 تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی در این تحقیق شامل پرایمینگ با عناصر کم مصرف - سولفات روي 4 - میلیمولار - ، سولفات منگنز 4 - میلیمولار - و اسید بوریک 8 - میلیمولار - - و مدت زمان پرایمینگ 12 - ، 24، 36 و 48 ساعت - به همراه شاهد بدون پرایمینگ بود. ابتدا براي تهیه محلولهاي مورد نظر، میزان 3/45 گرم سولفات روي، 2/028 گرم سولفات منگنز و 1/482 گرم اسید بوریک در آب مقطر به طور جداگانه حل گردید.
پس از غوطهور شدن بذر در محلولهاي موردنظر، در زمانهاي معین بذرها از داخل محلول بیرون آورده شد و سپس در مجاورت هوا خشک شدند تا میزان رطوبت آنها به میزان رطوبت اولیه تقلیل یافت. سپس 100 عدد بذر گلرنگ رقم فرامان در پتريدیشهاي حاوي کاغذ صافی مرطوب قرار داده شد. پتريدیشها در درون انکوباتور در دماي 25 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. آبیاري پتريدیشها هر روزه و به مقداري که کاغذ صافی مرطوب باشد، انجام شده است.
در طول دوره شمارش، هر روزه تعداد بذرهاي جوانهزده براي محاسبه سرعت جوانهزنی بذر شمارش شده است. در روز چهاردهم، تعداد 10 گیاهچه به طور تصادفی از هر پتريدیش انتخاب و اندازهگیريهاي لازم نظیر طول ساقهچه، طول ریشهچه، وزنتر ساقهچه، وزن خشک ساقهچه، وزنتر ریشهچه، وزن خشک ریشهچه، میزان فعالیت آلفا آمیلاز انجام شد. تجزیه و تحلیل آماري با استفاده از نرمافزار SAS 9.1 انجام شد.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس نشان داد طول ریشهچه، طول ساقهچه، وزنتر ریشهچه، وزنتر ساقهچه، وزن خشک ریشهچه، وزن خشک ساقهچه، وزنتر گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، یکنواختی جوانهزنی، ، شاخص ویگور، انرژي جوانهزنی و فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز در سطح احتمال یک درصد و صفتهاي نسبت طول ریشهچه به ساقهچه و ضریب آلومتریک در سطح احتمال پنج درصد معنیدار شدند و صفت نسبت وزنتر ریشهچه به ساقهچه معنیدار نشد بالاترین مقدار میانگین مربوط به صفت هاي طول ساقهچه، وزنتر ساقهچه و شاخص ویگور در تیمار بر24 و کمترین مقدار در تیمار شاهد مشاهده شد.
در صفتهاي وزنتر ریشهچه، وزن خشک ساقهچه و وزن خشک ریشهچه بیشترین و کمترین میانگین مربوط به تیمار منگنز12 و شاهد بود تیمار منگنز12 با تاثیر مثبت بر میزان فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز داراي بیشترین میانگین بود. تاثیر مثبت عنصر بر در جوانهزنی و رشد گیاهچه را میتوان به نقش این عنصر در فرآیندهاي متابولیکی مثل متابولیسم نوکلئیکاسید، کربوهیدرات، پروتئین و ایندول استیکاسید، پیوستگی و عملکرد غشاء و ترکیبات دیواره سلولی مرتبط دانست.
منگنز نیز نقش ضروري را در متابولیسم نیتروژن و تشکیل کربوهیدراتها بازي میکند. در آزمایشی بر روي هویچ وحشی بالاترین میانگین طول ساقهچه و ریشهچه در بهکار بردن 1/5 درصد و 2 درصد منگنز بهدست آمد . در مطالعهاي مشخص شد که عملکرد بذر و اسانس زیره سبز در پرایمینگ بذر با آهن، روي، منگنز، بور، مولیبدن در مناطق نیمهخشک و سرد بهبود یافته است . به طور کلی نتایج نشان داد که تیمار سولفات منگنز 12 ساعت تاثیر مثبتی در جوانهزنی و رشد گیاهچه از خود نشان داد و کاربرد هر سه عنصر در مقایسه با شاهد میانگینها را در همه صفتها افزایش داده است.
