بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور بررسی اثر آبیاری با پساب بر روی خصوصیات رشدی و عملکرد ذرت شیرین، پژوهشی در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تصفیه پساب دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. برای آبیاری کرتها از مخلوطهای صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد پساب با آب کشاورزی استفاده شد. هر کرت شامل 5 ردیف به طول 6 متر بود که 75 سانتی متر از یکدیگر فاصله داشتند.
بذور روی ردیفها به فاصله 35 سانتی متر از یکدیگر کشت شدند. آبیاری در طول دوره رشد به فاصله هر 7 روز یک بار و به ارتفاع 20 میلی متر انجام شد. پس از رسیدگی بوتهها، سه ردیف وسط هر کرت برداشت گردید. پس از جدا نمودن بلالها و دانهها از چوب، عملکرد کرتها تعیین گردید. تجزیه دادهها نشان دادکه افزایش غلظت پساب مورد استفاده برای آبیاری میتواند باعث افزایش عملکرد ذرت شیرین گردد. افزایش عملکرد میتواند ناشی از افزایش مقدار انواع عناصر غذایی مورد نیاز گیاه که معمولاً در پسابهای شهری به مقدار کافی وجود دارند باشد.
مقدمه
رشد روزافزون جمعیت دنیا در دهههای اخیر از یک طرف و لزوم تامین مواد غذایی برای این جمعیت در حال رشد، موجب گسترش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی شده است. با این وجود کمبود منابع و نهادههای مورد لزوم برای افزایش میزان تولید به ویژه کمبود آب چالشهای بزرگی را در برابر کشاورزان و همچنین پژوهشگرانی که در این مورد تحقیق میکنند، قرار داده است. جستجو در مورد یافتن روشهایی که بتوانند به حل این مشکلات کمک نمایند، همواره مورد توجه بوده است. مشکل کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا که متوسط بارندگی سالیانه در آنها کم است، بسیار شدیدتر است. امروزه حتی در مناطق مرطوب دنیا نیز دست کم در قسمتی از سال مشکل کمبود آب مورد نیاز برای مصارف مختلف و از جمله تولید محصولات کشاورزی وجود دارد
یکی از راههای مقابله با کم آبی در حاشیه شهرهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده از پسابهای شهری میباشد - 8 و. - 13 امروزه در حاشیه شهرهای مختلف در بسیاری از کشورهای دنیا ایستگاههای تصفیه پساب احداث شده و همه روزه حجم زیادی از پسابهای شهری به آنها وارد میشوند. با توجه به اینکه این پسابها همواره حامل آلودگیهای میکروبی و شیمیایی متعددی بوده و میتوانند باعث انتقال انواع بیماریها و همچنین ایجاد انواع مسمومیتها در گیاهان، جانوران و انسان بشوند، دفع آنها همواره یک مشکل اساسی بوده است - . - 8 به طور کلی دفع این پسابها باید طوری انجام شود که حداقل خطر را از نظر زیست محیطی داشته و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد.
دفع پسابها در مزارع و باغات حاشیه شهرها یا به عبارت دیگر استفاده از آنها در آبیاری محصولات کشاورزی میتواند یک راهکار کم خطر از لحاظ محیطی و مفید از نظر اقتصادی باشد - 8 و. - 13 امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده از پسابهای شهری برای آبیاری محصولات کشاورزی معمول شده است. در اروپا همه ساله مقدار قابل ملاحظهای از پسابهای شهری و مواد جامد موجود در آنها به عنوان آب و کود در تولید محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد و انتظار میرود که طی سالهای آینده باز هم افزایش پیدا کند. در بسیاری از شهرهای واقع درکشورهای خاورمیانه مثل اردن ، عربستان سعودی، سوریه، فلسطین اشغالی و مصر از این پسابها در تولید محصولات کشاورزی استفاده میشود
با توجه به اینکه این پسابها همواره حاوی مقدار زیادی مواد آلی هستند، اضافه نمودن آنها به خاک میتواند باعث اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکها و بهبود شرایط آنها برای رشد ریشه گیاهان گردد
کاربرد این مواد همچنین میتواند موجب افزایش عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان از جمله ازت، فسفر و پتاسیم گردد
افزایش مواد آلی خاک بر کاهش فرسایش خاک نیز تاثیر زیادی دارد و در مناطقی که خاکها در معرض فرسایش آبی و بادی هستند، افزایش مواد آلی به خاک میتواند بسیار مفید واقع شود 13 - و 8 و . - 1 از طرف دیگر به دلیل اینکه در اکوسیستمهای کشاورزی واکنشهای زیادی توسط انواع موجودات زنده صورت میگیرد که منجر به تجزیه و فساد مواد آلی و تشکیل ترکیبات کم خطر، بی خطر و عمدتاً مفید از لحاظ تاثیر بر رشد گیاهان میشود، انتظار میرود که پس از گذشت زمانی معین آلودگیها از بین بروند
با این وجود استفاده از پسابهای شهری در کشاورزی اگر به درستی انجام نشود میتواند موجب بروز مشکلاتی نیز بشود. یکی از این مشکلات انتقال آلودگیهای میکروبی و شیمیایی از طریق محصول تولید شده به انسان است که میتواند موجب شیوع انواع بیماریها و مسمومیتها شود. آلودگیهای شیمیایی میتوانند باعث بروز مسمومیت در گیاهان نیز شده و در نتیجه رشد و عملکرد آنها را کاهش دهند
در صورتی که عناصر فلزی سنگین مثل سرب و کادمیوم توسط گیاهان جذب شوند، میتوانند موجب مسمومیت مصرف کننده شوند . - 8 - برای رفع این مشکلات بایستی با وضع قوانین دقیقی که بر مبنای نتایج تحقیقات انجام شده وضع میشوند نحوه استفاده صحیح از پساب های شهری را تعیین نمود. مثلا اتحادیه اروپا برای کاربرد مواد جامد موجود در پساب و خود پساب قوانین ویژهای را وضع نموده است که کلیه کشورهای عضو باید آنها را رعایت کنند. در این قوانین به طور کلی بسته به نوع محصول و نحوه مصرف آن توسط مصرف کنندگان و مقدار و نوع آلودگیهای موجود در پساب، حداکثر مقدار کاربرد آن برای آبیاری محصول تعیین شده است.
ذرت از جمله گیاهانی است که در مناطق نیمه خشک کشت میشود. با توجه به اینکه در حاشیه شهرها پرورش گیاهان گروه سبزی و صیفی ارزش اقتصادی زیادی را دارا میباشد، ذرت شیرین که مصرف تازهخوری و سالادی دارد، میتواند گیاه مناسبی برای کشت باشد زیرا محصول این گیاه در تماس مستقیم با هوا و خاک قرار نداشته و امکان انتقال آلودگیهای میکروبی به مصرف کننده توسط آن بسیار کم است. تفاوت بین ذرت زراعی و ذرت شیرین اختلاف در مقدار و نوع کربوهیدراتهای موجود در اندوسپرم آنها میباشدکه کیفیت غذایی - مزه،تردی ونرمی بافت اندوسپرم - ، ظاهر بلالها وگیاه وهمچنین قدرت بقا و زنده ماندن گیاه را تحت تاثیر قرار میدهد. این گیاه برای تولید محصول کافی نیاز به خاک با PH بین 6 تا 6/5 داشته و به شوری نسبتاً حساس است. با افزایش هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک از 2 به 8 دسیزیمنس بر متر عملکرد آن به میزان 75 درصد کاهش مییابد
