بخشی از مقاله
مقدمه
ذرت سالادی - Baby Corn - در سالهای اخیر بهعنوان یکی از فرآوردههای غذایی با ارزش جایگاه ویژهای در بین سبزیجات تازه و کنسرو شده یافته است. این محصول در واقع همان بلال سبز ذرت شیرین است که در مرحله گردهافشانی، برداشت و مورد استفاده قرار میگیرد و از دهها سال پیش در کشورهای آسیای جنوب شرقی بهصورت تازهخوری مورد استفاده است. در واقع بلالهای بدون پوشش ذرت بهعنوان یک سبزی مدت زمان طولانی است که توسط کشاورزان تایلند، تایوان و چین مصرف میشوند و بهعنوان یک ماده غذایی جدید در سالاد، سوپ، ترشی و پیش غذاها نیز مورد استفاده قرار میگیرد - کومار و کالو، . - 2000 ذرت سالادی دارای ویتامینهای B، C، پتاسیم، فیبر و کاروتنوئیدها و دارای ارزش غذایی بالایی است و امکان تهیه کنسرو آنرا بهعنوان یک محصول صنعتی مهم در کشورهایی - نظیر تایلند - که شرایط و فنآوری تولید این محصول را دارند تبدیل نموده است - آنن، . - 1998 در این بین مهم ترین عامل مؤثر در موفقیت تولید، رقم مناسب در تولید است، و اصلی ترین معیار انتخاب رقم، زودرسی، تعداد بلال در بوته و همزمانی ظهور بلالها است
- کومار و کالو، . - 2000 در چند دهه اخیر مصرف کودهای شیمیایی در کشور بهشدت افزایش یافته است. در دهه1960 مصرف کود در ایران 100 هزار تن بود و در دهه 1970 به 600 هزار تن افزایش یافت و در طی دهه 1980 به 1/5 میلیون تن و تا سال 2003 به 2/3 میلیون تن رسید که این موضوع نشان دهنده افزایش زیاد مصرف کود در ایران در طی دهههای اخیر بوده است - فائو، . - 2004مصرف زیاد و مداوم غلات با غلظتهای پائین عناصر کم مصرف از دلایل عمده برای گسترش جهانی کمبود آهن و روی در کشورهای در حال توسعه است - کاکماک، - 2002، به نقل از کاکماک . - 2008 - با توجه به اینکه عناصر ریزمغذی علاوه بر افزایش تولید، در سلامتی و تندرستی انسان نیز موثرهستند، لذا یکی از راههای ساده و اقتصادی برای نیل به خودکفایی و جامعهای سالم و تندرست، اضافهکردن عناصر ریزمغذی به خاک و یا مصرف آن به صورت محلول پاشی است - قادری و ملکوتی، . - 1378 یکی از مسائل مهم در مصرف کودهای ریز مغذی مقایسه روشها و مقادیر مصرف این نوع کود ها است که از دیدگاه افزایش تولید و جنبههای اقتصادی بسیار با اهمیت است. هنگامی که پدیده ناسازگاری - آنتاگونیستی - 1 مواد از راه ریشه اشکال ایجاد می نماید و یا افزودن موادی به خاک، موجودات زنده خاک را از بین میبرد، تغذیه برگی اهمیت زیادی پیدا میکند - ملکوتی، . - 1383 مقدار برداشت و خروج عناصر غذایی کم مصرف بهدلیل برداشت بیشتر محصول از زمین که با کاشت ارقام اصلاح شده، مصرف کودهای شیمیایی و مدیریت بهتر حاصل شده، بسیار زیاد است و با توسعه کشاورزی هر روز مقدار بیشتری از عناصر کم مصرف از خاک خارج خواهد شد ملکوتی و طهرانی . - 1999 -
مواد و روشها
به منظور بررسی غلظت ها و زمان های محلول پاشی روی بر عملکرد کمی و کیفی ذرت شیرین، هیبرید KSC403su آزمایشی مزرعهای درسال زراعی 1391-92 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان واقع در 36 کیلومتری شمال شرقی اهواز با عرض جغرافیایی 31 درجه و 36 دقیقه، طول جغرافیایی 48 درجه و 53 دقیقه و ارتفاع از سطح دریا 22 متر، انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد . تیمار های آزمایش شامل غلظت های مختلف عنصر روی، از منبع سولفات روی، در 4 سطح - صفر - شاهد - ، 5، 10 و 15 گرم در لیتر - بهعنوان کرت اصلی و زمان محلولپاشی در 3 زمان 4 - برگی، 8 برگیæ 4 و 8 برگی - انجام شد. تراکم مورد نظر 100 هزار بوته در متر مربع است که برای رسیدن به این هدف بذور با فاصله13/3سانتیمتر بر روی پشتهها کشت شدند.
هر کرت از 7 پشته به طول 4 متر، با فاصله 75 سانتیمتر از هم و فاصله بذور در روی پشته ها حدود 13 سانتی متر تشکیل شد.. فاصله بین کرت های فرعی 75 سانتی متر - یک خط نکاشت - و فاصله بین کرت های اصلی 1/5 متر - دو خط نکاشت - در نظر گرفته شد. فاصله بین دو بلوک 2 متر و به صورت کانال های آبیاری بود. در هر کرت 4 خط برای اثر حاشیه و 3 خط برای تعیین عملکرد نهایی - مرحله برداشت - و اجزای عملکرد اختصاص یافت. بذور ذرت برای رسیدن به تراکم 10 بوته در متر مربع در 1 اسفند - میانگین دمای روزانه بالاتر از 13 درجه سانتی گراد - کشت شد.
کود مورد نیاز از منبع اوره و سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم تهیه شد، مقدارکود نیتروژن ، فسفر و پتاسیم، به ترتیب150، 100 و 100کیلوگرم در هکتار از منبع اوره، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم تأمین شد. کود پتاس و فسفر به طور کامل به صورت پایه داده می شود، همچنین کود نیتروژن به صورت تقسیط و درمرحله 4،2و 6 برگی در اختیار گیاه قرار داده شد. در این طرح از ذرت شیرین هیبرید - KSC403su - بهدلیل زودرسی، تعداد بلال در بوته و همزمانی ظهور بلالها استفاده شد. عملیات برداشت بچه ذرت در اوایل گلدهی 2-3 - روز بعد از گلدهی - به صورت دستی برداشت و عملکرد ماده خشک بلال با æ بدون پوشش و ارتفاع ساقه محاسبه گردید. تجزیه ی آماری با استفاده از نرم افزار سیستم آنالیز آماری - SAS - انجام شد. میانگین دادهها با آزمون حداقل اختلاف معنیدار LSD و در سطح 5 درصد استفاده گردید.
نتایج و بحث
نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد، اثر متقابل غلظت های عنصر روی و مراحل محلولپاشی بر، عملکرد ماده خشک بلال با و بدون پوشش و ارتفاع ساقه معنیدار شد - جدول تجزیه واریانس آورده نشده است - . برشدهی اثر متقابل عملکرد ماده خشک بلال با و بدون پوشش نشان داد بین مراحل مختلف محلول پاشی در سطح 5 میلی گرم روی، اختلاف معنی دار وجود داشت. مقایسه میانگین نشان داد که مصرف توأم 5 میلی گرم عنصر روی در مراحل 4 æ 8 برگی بیشترین عملکرد ماده خشک بلال با و بدون پوشش را تولید کرد.
بیشترین مقدار عملکرد ماده خشک بلال با و بدون پوشش مربوط به غلظت 5 میلیگرم در لیتر روی به صورت توأم در مرحله 4 و 8 برگی به ترتیب برابر 12610 و 10920 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن در غلظت 15 میلیگرم در لیتر و محلولپاشی توأم در مرحله 4 و 8 برگی به ترتیب برابر 2243/8 و 1431/3 بود که دارای اختلاف 82 و 86 درصدی در تولید ماده خشک بلال با و بدون پوشش بود - جدول . - 2 باتوجه به نتایج به دست آمده، غلطت پایین عنصر روی و تکرار محلول پاشی بهترین نتیجه به دست آمد، غلظت بالای عنصر روی باعث ازبین رفتن سطح سبز برگ، کاهش دوام سطح برگ و با تأثیر منفی بر مکانیسم جذب گیاه مانع از رشد مطلوب گیاه شد، که منجر به کاهش عملکرد ماده خشک بلال با و بدون پوشش گردید. عبدالسلام و همکاران - 1994 - در مطالعه ی روش های تغذیه گیاهی با عنصر روی، اظهار کردند که مصرف برگی این عنصر بیشتر از مصرف خاکی و یا تیمار نمودن بذر با عنصر فوق باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد ذرت می شود. همچنین برش دهی اثر متقابل ارتفاع ساقه نشان داد که بین مراحل مختلف محلول پاشی در سطح 5 میلی گرم عنصر روی، اختلاف معنی دار وجود داشت.
مقایسه میانگین نشان داد که مصرف توأم 5 میلی گرم روی در مراحل 4 و 8 برگی بالاترین ارتفاع ساقه را تولید کرد. بالاترین و پایین ترین میزان ارتفاع به ترتیب برابر 127/71 و 108/80 بود، که دارای اختلاف 14 درصدی در افزایش ارتفاع ساقه بود. با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت غلظت مناسب روی منجر به تغذیه بهتر برگ و ساقه، تشدید فتوسنتز، افزایش میزان کلروفیل، بهبود فرایند فتوسنز در سطح سبز ساقه و افزایش ارتفاع ساقه خواهد شد. سرور - 1994 - ، نشان داد که محلولپاشی عنصر غذایی روی تعداد پنجهها، تعداد و طول میانگرهها، قطر ساقه و ارتفاع نیشکر را نسبت به شاهد افزایش داد.
