بخشی از مقاله
خلاصه
صنایع نساجی و رنگرزی از جمله صنایعی هستند که به میزان بالا از آب و انواع رنگها استفاده می کنند و پسابهای خارج شده از این صنایع از لحاظ شیمیایی بسیار آلوده هستند. رنگهای مورد استفاده در این صنایع نه تنها رنگ نامطلوبی به آب می دهد، بلکه باعث ایجاد جهش و سرطان در افراد و همچنین سبب تولید محصولات جانبی سمی در محیطهای آبی می گردند. در این پژوهش توانایی رنگبری سویههای جدا شده در محیط کشت حاوی رنگ آنتراکوئینون دیسپرس بلو - Dispers blue 60 - 60 به مدت 24، 48 و 72 ساعت اندازهگیری شد.
از میان سویههای هتروتروف جدا شده از پساب کارخانه نساجی کاشان، 5 سویه توانایی بالایی در رنگبری نشان دادند. نتایج نشان داد سویههای مورد نظر در طی 48 ساعت، بیش از 80 درصد توانایی رنگبری داشتند. رنگبری میکروبی علاوه بر این که از نظر اقتصادی بسیار به صرفه است، از لحاظ کمک به سلامت محیط زیست نیز بسیار با ارزش است.
.1 مقدمه
صنایع نساجی و رنگرزی مقدار زیادی آب با کیفیت بالا مصرف می کنند - تقریبا به ازای 1 کیلوگرم منسوجات 100 تا 200 لیتر آب مصرف میکنند - و حجم زیادی فاضلاب رنگی تولید میکنند
فاضلابهای رنگی در صنایع نساجی، کاغذ سازی، چرم سازی و داروسازی ایجاد میشوند
رنگها بارزترین آلاینده فاضلاب نساجی و صنایع مشابه هستند
ورود پسابها به محیط زیست، به دلیل جلوگیری از نفوذ نور به محیطهای آبی و کم شدن فرایند فتوسنتز باعث اختلال در محیطهای آبی میشوند
رنگها سمی و سرطانزا بوده و ممکن است باعث اختلال در عملکرد کلیهها، مغز و سیستم اعصاب مرکزی انسان شوند
تجزیه رنگهای موجود در پساب کارخانههای نساجی یکی از مهمترین و بحث برانگیزترین مشکلات محیط زیستی به شمار میآید .
در حال حاضر سیستمهای تصفیه متداولی برای حذف رنگها در دسترس است که به طور اولیه وابسته به اصول فیزیکی و شیمیایی است. در این روشها به دلیل به کار بردن مقادیر بالای مواد شیمیایی، میزان زیادی لجن تولید میشود و رنگ ها به طور کامل از بین نمی روند و همچنین این روشها از لحاظ اجرایی سخت و پر هزینه هستند
استفاده از تکنیکهایی که بر پایه حضور یک ارگانیسم زنده در مقابله با آلودگی باشد جزء تحقیقات کلیدی در شاخه علوم محیطی است
روشهای زیستی اغلب در مقایسه با سایر روشهای تصفیه مؤثرتر و کارامدتر هستند و از لحاظ کاربرد ساده و ارزان بوده و برای حذف رنگ و مواد آلی از فاضلاب نساجی کاربرد دارند.
در این پژوهش توانایی رنگبری سویههای هتروتروف جدا شده از پساب کارخانه نساجی شهر کاشان برای رنگ آنتراکوئینون دیسپرس بلو 60 که از رنگهای معمول مورد استفاده در این صنایع است مورد بررسی قرار گرفت.
.2 مواد و روش ها
نمونه برداری از قسمتهای مختلف پساب کارخانه نساجی کاشان انجام گرفت. نمونه ها در ظروف استریل جمعآوری و به آزمایشگاه منتقل شد - شکل . - 1
شکل.1 نمونههای برداشت شده از پساب
نمونههای جمعآوری شده به منظور جداسازی سویههای رنگبر غربالگری شدند. ابتدا 5 cc از نمونهی پساب، به 50 cc از محیط نوترینت براث در ارلن های 250 cc افزوده و در دمای 32 درجه سانتیگراد روی شیکر با دور 150 rpm گرما گذاری شد. پس از یک هفته، از ارلنهای فوق روی پلیتهای نوترینت آگار کشت داده شد. در مرحلهی بعد کلنیهای دارای مشخصات مورفولوژی متفاوت جداسازی شدند - شکل. - 2
برای اطمینان از خالص بودن جدایهها کشتهای متوالی انجام شد و برای تایید خالص بودن کلنیها، رنگآمیزی گرم انجام گرفت.
در مرحلهی بعد برای تعیین باکتریهای رنگبر، به لولههای آزمایش حاوی 10 cc از محیط کشت رنگبری - متشکل از 1 درصد گلوکز، 0/5 درصد عصارهی مخمر، 10 درصد پپتون و 50 ppm رنگ دیسپرس بلو 60 - ، 1 درصد مایهی تلقیح - از کدورت 0/5 مک فارلند باکتری - افزوده و در دمای 32 درجه سانتیگراد گرماگذاری شد.
شکل.2 مجموعه پلیتهای حاوی کلنیهای باکتریایی
.3 تعیین درصد رنگبری با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری
طیف جذبی رنگ در محدوده 200 تا 800 نانومتر با استفاده از اسپکتروفوتومتر تعیین شد تا بیشینه طول موج جذبی رنگ مشخص شود. برای تعیین میزان رنگبری، فاز جامد - شامل باکتری - و فاز مایع نمونههای کشت، به وسیله سانتریفیوژ با دور 5000 rpm به مدت 10 دقیقه جدا شدند و سپس غلظت رنگ باقی مانده در محلول رویی، در طول موج بیشینه - PD[ - مربوط به رنگ دیسپرس بلو 60 که برابر 779 نانومتر است با روش اسپکتروفوتومتری در مقایسه با شاهد - محیط بدون باکتری - ، در مدتهای 24، 48 و 72 ساعت اندازه گیری شد
