بخشی از مقاله
چکیده:
جانمایی و چیدمان نامناسب پمپهای بنزین، عدم وجود فضای کافی برای خودروها در استفاده ی بهینه از تمامی پمپها و عوامل متعدد دیگری باعث به وجود آمدن صفهای طولانی درجایگاه ها ی سوخت رسانی ، هدر رفتن انرژی و اشغال فضای اضافی که سبب جلوگیری از افزایش میزان بهره وری از سایر بخش های سوخت رسانی جایگاه ها در داخل کشور شده است.
بدین منظور یک جایگاه سه منظوره بنزین ، گاز وگازوئیل واقعی که به صورت سنتی با تعدادپمپ های غیر بهینه فعالیت می نمایدانتخاب و پس ازجمعآوری دادهها به صورت تصادفی و در طی دو ماه درساعات متعارف روز به کمک نرم افزار شبیه سازی ARENA ،اقدام به شبیه سازی جایگاه نموده و پس از اطمینان از اینکه مدل ساخته شده بیانگر وضعیت واقعی سیستم می باشد با بدست آوردن پارامترهای موثر و مهم جایگاه سوخت از جمله اطلاعات طول صف ، مدت زمان انتظار ماشینها ، میزان اشتغال مسئولین تسویه حساب پمپ ها درصد کارکرد پمپ ها و زمانهای اشتغال به بهینه سازی این سیستم اقدام شده است .
1 مقدمه
سیستم مورد نظربه صورت خصوصی مشغول به ارائهی خدمت سوخترسانی است . ساعت کاری در این سیستم شبانه روزی و در دو شیفت دوازده ساعته در نظر گرفته شده است .بدین صورت که در هر شیفت سه نفر مشغول به کار می باشند. در این سیستم، سه نوع خدمت به مشتریان ارائه میشود. خدمت اول، ارائهی گاز و خدمت دوم، ارائهی بنزین و خدمت سوم، ارائهی گازوئیل است.
هر کدام از این سه نوع خدمت، صفهای مجزایی دارند. بنابراین میتوان فرض کرد که سیستم جایگاه سوخترسانی، متشکل از سه زیرسیستم مجزا است. در این جایگاه دو پمپ گاز ، دو پمپ بنزین و شش پمپ گازوئیل وجود دارد که هرکدام دو نازل دارند . دو پمپ گاز یک، دو پمپ بنزین یک و شش پمپ گازوئیل نیز یک مسئول تسویه حساب دارند .
خودروها به صورت مستقل وارد جایگاه می شوند و هر خودرو برحسب نوع سوخت مورد نیاز خود وارد یکی ازصف های بنزین ، گاز وگازوئیل می شود در واقع بر حسب نوع سوخت خودروها سه صف تشکیل می شود. هدف از انجام این شبیه سازی به دست آوردن پارامترهای مهم جایگاه سوخت از جمله اطلاعات طول صف، مدت زمان انتظار ماشینها و بهینه کردن تعداد پمپ ها برای بخش سوخت گیری بنزین و وهمچنین مقایسه میزان اشتغال مسئولین تسویه حساب ودرصد کارکرد نازل های هریک از بخش های بنزین ،گازوگازوئیل به منظور بهبود سیستم نظیر کاهش زمان انتظار می باشد که برای رسیدن به این هدف به تعداد زیادی مشاهده نیاز داریم. جمعآوری دادهها به صورت تصادفی و در طی دو ماه انجام پذیرفته است.
لازم به ذکر است که کار جمعآوری دادهها در ساعات متعارف روز انجام شده است و ساعات خلوت نیمه شب و یا ساعات صرفا شلوغ، مدنظر نبوده است. پس از جمع آوری داده ها جایگاه سوخت را شبیه سازی کرده و پس از اطمینان از اینکه مدل ساخته شده بیانگر وضعیت واقعی سیستم می باشد، از داده های خروجی شبیه سازی استفاده کرده به بهبود سیستم می پردازیم .
2 توصیف جایگاه :
در این جایگاه سوخت سه منظوره خودروها به صورت تصادفی و مستقل وارد جایگاه می شوند و هر خودرو برحسب نوع سوخت مورد نیاز خود وارد یکی ازصف های بنزین ، گاز وگازوئیل می شود در واقع بر حسب نوع سوخت خودروها سه صف تشکیل می شود. خودرویی که به سمت پمپ بنزین می رود اگر صف تشکیل شده باشد انتهای صف می ایستد تا نوبتش برسد وقتی نوبتش فرارسید زمانی می تواند سوخت گیری نماید که یکی از نازل ها ی عقبی آزاد باشد خودرو نازل آزاد را جهت سوخت گیری انتخاب می کند و در صورت آزاد بودن هردو نازل عقبی شانس انتخاب هرکدام از آنها برای خودروآماده سوخت گیری پنجاه در صد است تاز مانیکه یکی از نازل های عقبی آزاد نباشد حتی اگر نازل جلویی آزاد باشد هیچ کدام از نازل ها نمی تواند مشتری جدید بپذیرد.
هر خودرو پس از سوخت گیری منتظر می ماند تا مسئول تسویه حساب بنزین بیکار باشد و سپس تسویه حساب می نماید.خودروهایی که توسط نازل های عقبی سوخت گیری نموده اند اگر مسیر حرکت آنها آزاد باشدیعنی نازل های جلویی خالی باشند می توانند نازل را پس از تسویه حساب ترک کنند در غیر این صورت باید منتظر آزادی مسیر جلویی باشند. خودروهایی که وارد بخش سوخت گیری گاز جایگاه می شوند تنها در صورتی می توانند سوخت گیری نمایند که یکی ازپمپ های گاز خالی باشد.
در غیر اینصورت باید در صف پمپ گاز بایستند.خودروها با احتمال %25 یکی از نازل های خالی گاز را برای سوخت گیری انتخاب می کنند و پس از اتمام سوخت گیری اقدام به تسویه حساب می نمایند. باتوجه به فواصل قرار گرفتن پمپ های گاز از یکدیگر خودروها دیگر منتظر آزادی مسیر برای ترک نازل نمی شوند وهر خودرو پس از تسویه حساب توسط مسئول تسویه حساب گاز نازل را ترک می کند.
بخش سوخت گیری گازوئیل جایگاه ورودی های خاص خود را دارد. با توجه به فواصل نزدیک پمپ ها از یکدیکرخودروهایی که وارد این بخش می شوند فقط می توانند با احتمال %23 یکی از چهار نازل از دوازده نازل خالی را جهت سوخت گیری انتخاب می کنند .
اولویت سرویس دهی به ترتیب با نازل شماره 2 و نازل شماره 1 ونازل شماره3 سپس پمپ شماره 4 می باشد %8 از خودروها نیز به علت طولانی بودن صف یا هر اشکال دیگر ممکن است منصرف شوند که به صورت ورودی های منصرف شده در مدلARENA مشخص گردیده است. خودروها پس از سوخت گیری وتسویه حساب می توانند نازل را ترک کنند یعنی شرطی برای آزادی مسیرآنها وجود ندارد.
1-2 پیشامد ها:
در این سیستم پیشامد های اصلی برای هریک از بخش های جایگاه سوخت عبارتند از:
-1 ورود خودروها به جایگاه سوخت
-2 مدت زمان سوخت گیری
-3 مدت زمان تسویه حساب
2-2 متغیرهای حالت سیستم:
-1 نازل ها که یا بیکارند یا مشغول سرویس دهی
-2 مسئولین تسویه حساب که یابیکارند یا مشغول سرویس دهی
-3 تعداد ماشین های در صف
4 فرض های اولیه
-1 مدت زمان بین پایان خدمت گیری و خروج از سیستم صفر در نظر گر فته شده است. -2 مدت زمان جابه جایی از صف و قرار گرفتن در جایگاه صفر در نظر گرفته شده است.
-3 در این سیستم فرض بر این است که سه صف وجود دارد . بدین صورت که ماشین ها بسته به نوع سوخت موردنیازشان در صورت اشغال بودن تمام جایگاه ها در صف مربوطه قرار می گیرند و بجز بخش سوخت گیری گازوئیل هیچ ماشینی بدون گرفتن خدمت از سیستم خارج نمی شود .
-4 هرنازل تازمانیکه خودرویی که به آن سرویس داده است تسویه تسویه حساب نکند قادر به سرویس دهی به مشتری جدید نیست.
-5 برای هرنازل یک مسئول تسویه حساب مجازی تعریف شده است برای تطابقت این موضوع واینکه هربخش جایگاه تنها یک مسئول تسویه دارد در مدل سازی کانپیوتری سیستم طوری برنامه ریزی شده ایت که در هر زمان فقط یک مسئول مجازی مشغول تسویه حساب است
-6 فقط در بخش بنزین خودروهایی که توسط نازل های عقبی سوخت گیری نموده اند پس از تسویه حساب برای خروج منتظر اتمام کار خودرو های جلویی وآزادی مسیر حرکت می شوند. برای بخش سوخت گیری گاز وگازوئیل چنین وضعیتی وجود ندارد.
-7 فقط در بخش بنزین شرط دسترسی نازل های جلویی خالی بودن نازل های عقبی است. برای بخش سوخت گیری گاز وگازوئیل چنین وضعیتی وجود ندارد.
-8 برای هریک از متغیر ها ی"مدت زمان بین دو ورود متوالی "و"مدت سوخت گیری"و "مدت تسویه حساب برای هر کدام از بخش های سوخت گیری بنزین ، گاز وگازوئیل در مدل از توزیع خاصی استفاده شده است.
5 مدل سازی مفهومی
5-1 مدل مفهومی برای بخش سوخت گیری گاز :
5-2 مدل مفهومی برای بخش سوخت گیری بنزین :
