بخشی از مقاله
چکیده :
صرفه جویی هاي اقتصادي قابل توجه ناشی از کاهش مصرف بنزین در خودروهاي گازسوز و کاهش آلایندههاي ناشی از احتراق سوخت در این خودروها نسبت به خودروهاي با سوخت بنزین و گازوئیل ، از نتایج بسیار مهم گازسوز کردن خودروها و احداث جایگاههاي سوخترسانی CNG میباشد که در شرایط کنونی یکی از راههاي کنترل مصرف بیرویه سوختهاي بنزینی و دیزلی و کاهش آلودگی محیط زیست شهري می باشد.
به منظور تحقق اهداف اصل 44 قانون اساسی و در چارچوب تبصره 13 قانون بودجه سال 1386 و ابلاغ هیات نمایندگان ویژه تبصره 13 ،شرکت بهینهسازي مصرف سوخت موظف به واگذاري ، بهرهبرداري و احداث جایگاههاي سوخترسانی CNG به بخش خصوصی با تسهیلات ویژه - اعطا ء کلیه تجهیزات جایگاه به طور رایگان - شده است.
به این ترتیب در ابتداي کار احداث جایگاههاي سوخترسانی CNG در کلان شهرهاي تبریز، اصفهان، اسلام شهر، تهران، کرج، مشهد، اهواز ، شیراز، قم، کرمان، کرمانشاه و یزد انجام می پذیرد و در آتیه نزدیک نیز این امر در شهرهاي دیگر تحقق خواهد یافت. در این تحقیق توجیه اقتصادي این طرح مورد بررسی قرار گرفتهاست. بر اساس مطالعات انجام شده، در حال حاضر میزان سرمایهگذاري لازم براي احداث یک جایگاه سوخت رسانی14,209,000,000 CNGریال است که 3,430,000,000 ریال آن از سوي دولت به صورت تجهیزات - وام بلا عوض - به بخش خصوصی اعطا میگردد.
میزان درآمد ماهانه براي یک ایستگاه سوخت رسانی با 4 دیسپنسر - 8 نازل - که در آن به طور متوسط هر 6 دقیقه یک خودرو با ظرفیت 15 متر مکعب سوختگیري مینماید 61,320,000 ریال می باشد. هزینه سالیانه جایگاه نیز 1,366,560,000 ریال است. با استفاده از نرم افزار 1 COMFAR EXPERT ΙΙΙ ارزیابی اقتصادي این طرح انجام شده و نرخ بازده داخلی آن 3/56 درصد بهدست آمده است که این رقم با توجه به نرخ سود بانکی کشور که بین 16 الی22 درصد میباشد، فاقد توجیه اقتصادي میباشد . همچنین ارزش حال خالص این طرح 628,751,624 ریال بوده و دوره بازگشت سرمایه نیز 10/62 سال میباشد . در صورتی که درآمد سالیانه فرد در حدود 81 درصد افزایش یابد و از رقم 2,102,400,000 به رقم 3,811,975,444 برسد، نرخ بازده سرمایه گذاري بخش خصوصی برابر با 20 درصد میگردد.
مقدمه
چالشهاي متعددي بر سر راه توسعه زیر ساختهاي سوخترسانی گاز طبیعی قرار دارد، ولی احتمالاً مهمترین آنها انطباق توسعه با میزان تقاضا است. از دیدگاه مشتریان، زیر ساختهاي سوخترسانی میبایست قبل از خریداري وسائل نقلیه گاز سوز - 1 - NGVs موجود باشند. از دیدگاه خردهفروشی نیز نمیتوان بدون پیشبینی کوتاهمدت فروش مناسب و کافی جهت تأمین برگشت معقول سرمایهگذاري، زیر ساختهاي سوخترسانی را ایجاد نمود.
چالش دیگر پیش روي گسترش زیر ساختهاي سوخترسانی، هزینههاي نسبتاً بالاي طراحی ، خرید، نصب و تعمیر و نگهداري جایگاه است. بخشی از این هزینهها را میتوان با بهکارگیري تجربه و تولید بیشتر به واسطه تقاضاي افزایش یافته براي جایگاههاي جدید کاهش داد. البته سایر مسائل مربوط به هزینهها نیاز به پیشرفت تکنولوژي دارد.
کاهش هزینه تجهیزات سوخترسانی احتمالاً با پیشرفت تکنولوژي در اجزاي سیستم مانند توزیعکنندهها، اندازهگیرها ، کنترلکنندهها و مخازن همراه است. استانداردسازي مهندسی و طراحی، هزینه نصب جایگاهها را کاهش خواهد داد و کاهش در هزینههاي تعمیر و نگهداري و کاربرد بهطور مؤثري هزینههاي سیکل عمر را کاهش خواهند داد.
همچنین باید قابلیت اطمینان جایگاه سوخترسانی نیز مورد توجه قرار گیرد. تجهیزات و سیستمها میبایست بخوبی یا حتی بهتر از همتاي بنزینی و گازوئیلیشان از لحاظ تعمیرات و نگهداري مورد نیاز، رضایت مشتریان و میزان قابلیت دسترسی، عمل کنند.
بهمنظور تحقق اهداف اصل 44 قانون اساسی و در چارچوب تبصره 13 قانون بودجه سال 1386 و ابلاغ هیات نمایندگان ویژه تبصره 13 ، شرکت بهینهسازي مصرف سوخت موظف به واگذاري، بهرهبرداري و احداث جایگاههاي سوخترسانی CNG به بخش خصوصی با - تسهیلات ویژه اعطا ء کلیه تجهیزات جایگاه به طور رایگان - شدهاست.
به این ترتیب در ابتداي کار احداث جایگاههاي سوخترسانی CNG در کلان شهرهاي تبریز، اصفهان، اسلام شهر، تهران، کرج، مشهد، اهواز، شیراز، قم، کرمان، کرمانشاه و یزد انجام میپذیرد و در آتیه نزدیک نیز این امر در سایر شهرهاي کشور تحقق خواهد یافت
در ارتباط با توسعه صنعت CNG در کشور سه دیدگاه وجود دارد -1 دیدگاه دولت -2 دیدگاه سرمایهگذار - بخش خصوصی - -3 دیدگاه مردم و نسل هاي آینده، مبحث هزینههاي زیست محیطی2 و هزینه خسارت اجتماعی3 مربوط به دیدگاههاي 1و3 میباشند که در این مقاله همانطور که در عنوان آن نیز ذکر شدهاست به تحلیل هزینه منفعت احداث و بهرهبرداري براي بخش خصوصی پرداخته شدهاست که همانا بررسی دیدگاه 2 میباشد .
از دیدگاه سرمایهگذار بر طبق قوانین حاکم بر بنگاه - منظور از بنگاه جایگاه سوخترسانی CNG است - ، یک سرمایهگذار سعی در حداقل کردن هزینهها و حداکثر کردن سود4 بنگاه دارد و به این مطلب که آیا این سرمایهگذاري براي محیط زیست و جامعه تبعاتی را به دنبال خواهد داشت یا خیر، مادام که سرمایهگذاري وي سوددهی داشتهباشد ، توجهی نخواهد داشت، حال دولت براي ساماندهی این مطلب سیاست هاي مختلفی را می تواند پیشبگیرد که شامل درونی کردن هزینهها5، فروش مجوزهاي آلودگی6، مالیاتهاي آلودگی7 و ... میباشد که موضوع مورد بررسی این مقاله نمیباشد یا بهعبارت دیگر پیام این مقاله از طرفی براي دولت است که جهت توسعه صنعت CNG دیدگاه یک سرمایهگذار را مورد ارزیابی قرار دهد تا بتواند صاحبان سرمایه را با توجه به اصلاحاتی که در سیاست گذاري هاي خود در این زمینه انجام میدهند به سرمایهگذاري براي احداث جایگاههاي سوخت رسانی CNG تشویق کند و از طرفی براي سرمایهگذاران است تا فرصت مناسبی را براي سرمایهگذاري انتخاب کنند.
در حال حاضر در کلان شهر تهران هنوز جایگاه سوخترسانی خصوصی CNG احداث نشدهاستو در این تحقیق سعی شدهاستتا با توجه به اطلاعات موجود و با استفاده از نرم افزار COMFAR EXPERT ΙΙΙ تحلیل هزینه– منفعت احداث و بهرهبرداري جایگاه سوخترسانی CNG براي سرمایهگذار در شهر تهران انجام شود .
● مواد و روشها
هدف از ارائه تحلیل اقتصادي حاضر، بررسی شاخصهاي اقتصادي حاصل از احداث یک جایگاه سوخترسانی گاز CNG با تعداد 4 دیسپنسر که هریک 2 نازل دارد، میباشد. بدین منظور و براي برآورد هزینههاي ریالی و ارزي مورد نیاز طرح، هزینههاي سرمایهگذاري پروژه به تفکیک، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و همانگونه که در ادامه نیز ارائه می گردد این هزینهها شامل هزینههاي زمین، ماشین آلات و تجهیزات، عملیات ساختمانی، تأسیسات و غیره میباشد. پس از بررسی و تکمیل جدول هزینههاي سرمایهگذاري که نشان دهنده مقدار هزینههاي مورد نیاز براي اجراي طرح است، نحوه تأمین این هزینهها پیش بینی و ارائه میگردد. هزینههاي سرمایهگذاري پروژه بایستی در طی یک سال دوران احداث از جانب سهامدار و یا از طریق اخذ تسهیلات ریالی و ارزي از سیستم بانکی داخلی و یا خارجی تأمین گردد.
بهرهبرداري از جایگاه سوخترسانی CNG مستلزم برخی هزینهها می باشد که تحت عنوان هزینههاي تولید بوده و شامل هزینه تأمین ماده اولیه - گاز طبیعی - ، انرژي ، تعمیرات و نگهداري ، پرسنل و غیره می باشد. در طی دوران بهره برداري از طرح که مطابق استاندارد هاي اقتصادي 10 سال درنظر گرفته می شود و بیانگر عمر مفید پروژه می باشد، ماشین آلات و تجهیزات و همچنین تأسیسات و سایر هزینههاي سرمایه گذاري طرح مستهلک شده و در قالب استهلاك و بعنوان هزینههاي ثابت به هزینههاي تولید سالیانه اضافه میگردد. بدین ترتیب هزینههاي تولید در طی دوران بهرهبرداري محاسبه خواهد گردید.
پس از این مرحله میزان فروش و یا درآمد سالیانه محاسبه و با کسر هزینه هاي تولید از این ارقام میزان سود خالص سالیانه محاسبه و بر این اساس جدول صورت حساب گردش وجوه نقد جایگاه پیش بینی میگردد. در انتها نیز از طریق جداول محاسبه شده، شاخص هاي اقتصادي تاثیر گذار در تصمیمگیريهاي سرمایهگذاري محاسبه و مورد تحلیل و بررسی قرار می گردد.
جهت محاسبه جداول اقتصادي و همچنین برآورد شاخصهاي حاصل از اجراي طرح از نرم افزار COMFAR
EXPERT ΙΙΙ که توسط سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد 1 UNIDO طراحی شده، استفاده گردیده است.
براي این منظور ابتدا مبانی و مفروضات طرح شامل هزینههاي سرمایهگذاري، نحوه تأمین منابع، هزینههاي تولید،
میزان فروش سالیانه و غیره به عنوان ورودي به نرم افزار داده می شود و با اجراي برنامه شاخصه اي مورد نیاز جهت تحلیل هزینه- فایده طرح بدست آمده و مورد بررسی قرار می گیرد.
-1 هزینه هاي سرمایهگذاري
هزینههاي ثابت سرمایهگذاري طرح مطابق بررسیهاي انجام شده شامل زمین، عملیات ساختمانی ، ماشین آلات و تجهیزات، تأسیسات، اثاثیه و منصوبات اداري و حقوق انشعابات میباشد. کل هزینههاي سرمایهگذاري ثابت طرح در حدود 14,209 میلیون ریال مطابق جدول 1 برآورد شده است. بر اساس برنامهریزي هاي انجام شده مدت زمان مورد نیاز جهت اجراي طرح در حدود یک سال میباشد که با در نظر گرفتن سال 1387 بهعنوان سال مبنا، دوران احداث طرح صرفا سال 1387 خواهد بود که بایستی کلیه هزینههاي سرمایهگذاري مورد نیاز طرح در این سال تأمین گردد.
