بخشی از مقاله
خلاصه
یکی از ابزارهایی که برای تعیین موقعیت مالی شرکتها مورد استفاده قرار میگیرد تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی است. در واقع نسبتهای مالی که بیان کننده مقادیر ارتباط و نسبت بین اقلام صورتهای مالی هستند، یکی از سه تکنیک مقایسهای موجود برای آنالیز عملکرد شرکتها در در سالهای عملکرد خودش و یا بررسی شرکت های مختلف برای یک سال و یا یک بازه زمانی است.
به طور کلی هدف از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، بررسی توانایی شرکت در بهرهبرداری از داراییها، ارزیابی عملکرد تامین مالی شرکت از منابع در دسترسش و همچنین بررسی میزان سودآوری شرکت با توجه به فعالیتهای عملیاتی اش می باشد. بدین منظور در این تحقیق به بررسی عملکرد مالی یک شرکت نمونه فعال در حوزه ساخت دیزلهای صنعتی در سالهای 92 تا 94 به کمک تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، جهت سنجش نقاط ضعف و قوت شرکت و به طور کلی روند تغییرات شرکت درطی 3 سال مذکور میپردازیم، که بیانگر چگونگی تحلیل وضعیت یک شرکت نوعی با استفاده از نسبتهای مالی است.
.1 مقدمه
ذهن جست و جوگر انسان، همواره در پی یافتن نظم موجود در پدیدههای پیرامون و درک روابط و قانونمندیهای حاکم بر آنها بوده تا بتواند پدیدهها را تبیین و رفتار آنها را پیش بینی نماید. این نوع نگرش در راستای دسترسی به مجموعهای منسجم از اطلاعات بوده تا تصمیمگیریهای بهتری صورت گیرد. ضرورت اطلاعات مالی در جوامع بشری همواره موجب چالش های فکری بوده تا اطلاعاتی مطلوب و مفید در اختیار تصمیمگیرندگان قرار گرفته و تعاریف و معیارهایی خاص برای این اطلاعات تعیین گردد.
یکی از این موارد، تلاش در پی کشف تناسب بین اطلاعات مالی مختلف بوده است. استفاده از نسبتهای مالی در تصمیمگیریها در قرن نوزده شکل گرفت، هر چند که قبل از آن »نظریه تناسب« در علوم بشری تدوین شده بود. از اینتاریخ به بعد، نسبتهای مالی در حیطههای کاربردی و پژوهشی مورد استفاده قرار گرفته است و در مطالعات کاربردی از نسبتهای مالی جهت پیش بینی موفقیت آتی و تصمیمگیریها و در عرصه پژوهش در ساخت مدل استفاده شده است.
نسبتهای مالی - Financial Ratios - را می توان از جمله ابزار سودمند در تعیین موقعیت مالی شرکتها به حساب آورد. نسبتهای مالی آنچنان که از نام آنها پیدا است با در اختیار دادن نسبت برخی از اقلام مهم مالی درک درستی از واقعیتهای مهم در بازه نتایج عملیات و وضعیت مالی یک شرکت را نشان می دهند. با بررسی و تحلیل نسبتهای مالی میتوان به آسیب شناسی فعالیت مالی یک شرکت نیز دست یافت و همچنین اطلاعات مالی خلاصه و طبقهبندی شده، وجود ارزشهای مطلق در صورت حساب سود و زیان و ترازنامه که باعث قضاوت صحیحتر نسبت به اطلاعات مالی را فراهم میآورد از مزایای استفاده از این نسبتها میتوان شمرد.
در این مقاله در ابتدا به تعریف انواع نسبتهای مالی و روابط برخی از مهمترین آنها پرداخته، سپس با استفاده از صورتهای مالی 3 سال اخیر این شرکت به محاسبه و تجزیه و تحلیل وضع مالی و به تعیین نقاط ضعف و قوت شرکت با استفاده از این روابط و رسم نمودارهای مقایسهای میپردازیم و در ادامه با توجه به اطلاعات بدست آمده، پژوهش پیش رو را نتیجهگیری کرده و جهت بهبود راهکارهایی ارایه خواهیم داد.
.2 بدنه اصلی مقاله
.1.2 مرور ادبیات موضوع
برای هدایت صحیح سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری میتوان از شاخصها و اطلاعات نسبتهای بنیادی در صورتهای مالی استفاده کرد . با توجه به اهمیت تحلیل بنیادی در تصمیمگیریها به ویژه نوع بلندمدت، سرمایهگذاران، شناخت شاخصها و نسبتهای مالی که بتوانند پیشبینیکننده صحیحی از سود و بازده آتی باشند، از اهمیت فراوان برخوردار است.[ 1] در راستای این امر پژوهشهای بسیاری برای ارائه مدل های ارزیابی قیمت سهام، پیشبینی سود و بازده آتی و عوامل موثر بر آن ها انجام شده است.
آباربانل و بوشی - - Ababanell, Bushee1997 در پژوهش تحلیل بنیادی، سود آتی و قیمت سهام، مفید بودن استفاده از متغیرهای بنیادی را در پیشبینی سود بررسی نمودند. نتایج نشان داده است که متغیر موجودی کالا، سود ناخالص و روش ارزشیابی موجودیها، با سود پیشبینی شده یک سال پیوند معنا داری دارد.
سلیمی - Salimi, 2004 - - 1383 - در پژوهش خود با بهرهگیری از پژوهش آباربانل و بوشی - 1376 - اثر برخی از متغیرها حسابداری خاص بر بازده سهام را در ایران مورد بررسی قرار داده است. یافتهها و نتایج این پژوهش که در دوره 5 ساله 1377 تا 1381 صورت گرفته است، نشان میدهد که متغیرهای تغییرات سودآوری، تغییرات داراییها و نوع گزارش حسابرسی اثر معناداری بر بازده سهام داشته است و حدود 48 درصد از تغییرات بازده غیر عادی را توضیح میدهد. همچنین در این میان بیشترین ضریب را متغیر تغییرات سودآوری داشته است.
همانطور که بیان شد اطلاعات صورتهای مالی شرکتها، که نشان دهنده عملکردهای گذشته، حال و آتی شرکتها خواهد بود از اهمیت فراوان برخوردار است .[4] یکی از اساسی ترین منابع اطلاعات مالی، صورتهای مالی شرکت ها میباشند و استفاده کنندگان صورتهای مالی نیازمند تحلیل آن به عنوان یک منبع اصلی اطلاعات مالی میباشند. در این میان استفاده کنندگان حرفه ای با تمرکز بر چند ابزار کلیدی به تجزیه و تحلیل شرکت ها میپردازند.
برای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی میتوان از سه روش اصلی استفاده نمود که عبارتند از: تجزیه و تحلیل افقی - تحلیل روند - ، تجزیه و تحلیل عمودی و تجزیه و تحلیل نسبتها که یکی از متداولترین روشهای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی میباشد که در حقیقت بیانگر ارتباط ریاضی میان دو یا چند متغیر از صورتهای مالی میباشد و با استفاده از آنها میتوان وضعیت نقدینگی، بدهی، فعالیت و سودآوری شرکتها را بررسی کرد.[6] همچنین از آنجا که نسبتها به خودی خود معنایی ندارند، برای تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی از 3 روش مختلف استفاده میکنند که عبارتند از:
- 1 مقایسه درون شرکتی: به مقایسه نسبتهای یک شرکت مشخص طی دو سال یا بیشتر میپردازد.
- 2 مقایسه میانگین صنعت : به مقایسه نسبتهای یک شرکت با میانگین صنعت آن شرکت میپردازد.
- 3 مقایسه بین شرکتی: به مقایسه نسبتهای یک شرکت با شرکتهای دیگر میپردازد.
.2.2 شرکت نمونه
شرکت نمونهی انتخابی - سهامی خاص - از شرکت های فعال در حوزهی ساخت دیزلهای صنعتی میباشد. از خدمات و محصولات این شرکت صنعتی و تولیدی میتوان به ساخت و تامین قطعات و همبندی - مونتاژ - ، خدمات مهندسی و فنی سایر خدمات مانند خدمات پس از فروش اشاره کرد.
با توجه به اهمیت این شرکت صنعتی و تولیدی و همچنین بالا بودن سرمایه آن، به بررسی روند تغییرات و شناخت نقاط ضعف و قوت آن به تجزیه و تحلیل صورتهای مالی این شرکت در یک دوره زمانی 3 سال متوالی پرداخته ایم.
به طور کلی نسبتهای مالی به چهار گروه عمده نسبتهای نقدینگی، نسبتهای فعالیت، نسبتهای اهرمی و نسبتهای سودآوری و بازار تقسیم میشوند.
.3.2 نسبتهای نقدینگی
این نسبت ها توانایی و قدرت شرکت در پرداخت بدهی های کوتاه مدت، در سر رسید را اندازهگیری میکنند. ضعف نقدینگی در شرکت ها باعث بروز مشکلاتی مانند ناتوانی در تامین مواد اولیه و قطعات، پرداخت دستمزد و انجام هزینه ها، پرداخت به موقع اصل و بهره بدهی ها می شوند. عدم توجه به فرض تداوم فعالیت و در نظر گرفتن شرایط انحلال و گردش پول از معایب نسبتهای نقدینگی هستند.
.4.2 نسبتهای فعالیت
این نسبتها، کارایی مدیران را در کاربرد داراییها - منابع در اختیار آنان - نشان می دهد و تعیین میکند که تا چه حد مؤسسه، منابع خود را به نحو مؤثر بکار میگیرد. انواع نسبتهای فعالیت، شامل نسبت گردش کالا، دوره گردش کالا، نسبت گردش دارایی نشانگر استفاده مطلوب از داراییها و دارایی ثابت و دوره وصول مطالبات میتوان نام برد.
