بخشی از مقاله
چکیده :
در کشور های در حال توسعه بخش بانکداری تأثیر زیادی بر رشد اقتصادی دارد، بنابراین تجزیه و تحلیل این صنعت از اهمیت بسزایی برخوردار است. موضوع این مقاله بررسی عملکرد و رتبه بندی ده بانک خصوصی و دولتی طی سال های - 1382-1390 - می باشد. بانک های انتخاب شده از جمله بزرگترین بانک های ایران هستند که سرمایه بالایی در اختیار دارند. برای انجام این تجزیه و تحلیل، از نسبت های مالی استفاده شده است که حاکمیت پایدار و عملکرد مدیریتی بانک ها را بررسی می کند.
شاخص های مالی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند عبارت اند از: بازده دارایی، حقوق صاحبان سهام، حاشیه سود، کارایی پرسنلی، سایر درآمد های عملیاتی، نسبت خالص سود دهی، معیار کارایی، کفایت سرمایه و مطالبات معوق. به منظور رتبه بندی کلی این بانک ها از روش چند معیاره Topsis استفاده شده است. این تحقیق نشان داده است که اکثر بانک های بخش خصوصی در رتبه های برتر قرار دارند و دارای کارایی بهتری نسبت به بانک های بخش دولتی بوده اند. همچنین نشان می دهد لزوماً بانک های با سرمایه بالاتر، کارایی بهتری نداشته اند.
مقدمه
وظیفه ی بانک ها جمع آوری نقدینگی از بخش های که دارای مازاد نقدینگی اند و هدایت آن به بخش های که با کمبود نقدینگی مواجه هستند، می باشد. بدین ترتیب بانک ها نقش اساسی در رشد اقتصادی هر کشور ایفا می کنند . با شروع روند خصوصی سازی و ظهور بانک های خصوصی، ارزیابی عملکرد بانک ها برای سرمایه گذاران اهمیت ویژه ای یافته و همچنین تخصیص بهینه منابع مالی کشور که بخش عمده آن از طریق بانک ها انجام می پذیرد از اهمیت بالایی برخوردار است .
هدف از انجام این تحقیق تجزیه و تحلیل و بررسی عملکرد بانک های بخش خصوصی و بخش دولتی در طول یک دهه می باشد تا مشخص نماید کدام بخش کارایی بهتری داشته و توانسته است از منابع مالی خود بهترین استفاده را نماید. در شرایط کنونی بخش بانکداری در حال خروج از انحصار دولت می باشد و رقابت جایگزین انحصار شده و حقوق مشتریان و سهام داران و جلب رضایتمندی آنها، مفهومی واقعی تر و عینی تر یافته و از حالت کلیشه ای خارج شده است.
در چنین بازاری رقابت بانک ها بر سر موضوعاتی خواهد بود که تا دیروز مورد غفلت واقع می شدند، ولی امروزه مفهومی جدید یافته اند. دامنه رقابت بانک ها به حوزه ی فناوری اطلاعات خلق محصولات جدید، توجه به نیرو های دانش محور، ابتکار و نوع آوری و از همه مهمتر، به ارزش آفرینی کشیده خواهد شد و به مبانی، استاندارها، قواعد و شیوه ها توجه ویژه ای می شود.
و این ترازنامه ها و صورت های مالی و هزینه ها و درآمد ها هستند که عملکرد را نشان می دهند نه قدمت و ریشه ی بانک ها. صورت های مالی و نسبت های مالی آینه ی تمام نمای یک بانک هستند که هم مشتریان می توانند از آن طریق به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند و هم عملکرد مدیریت را بیان خواهد کرد. صورت های مالی و نسبت های مالی اساسی، با هدف عرضه اطلاعات به تأمین کننده گان سرمایه - سهامداران و سپرده گذاران - ، تحلیل گران و کل جامعه در جهت افزایش اطمینان بخشی و افزایش آگاهی می توانند در حرکت بازار های پولی و مالی به سمت شفاف سازی، اثرات بی شماری داشته باشند.
این نسبت های مالی می توانند کارایی بانک ها را از حالت ریالی خارج کرده و آن را به صورت درصد های قابل مقایسه درآورند. به شکلی که ذینفعان بتوانند عملکرد بانک ها را با هم مقایسه کنند و بهترین گذینه ها را برای سرمایه گذاری انتخاب نمایند و باعث تخصیص هرچه بهتر منابع مالی کشور می شود.
پیشینه تحقیق:
میشرا آسوینی کمار، و همکاران در مقاله ای با عنوان تجزیه و تحلیل ثبات و پایداری در بانک های هند با استفاده از نسبت های مالی به بررسی دوازده بانک خصوصی و دولتی در طی سال های - - 2000-2011 پرداخته اند. این مطالعه جنبه های همگرایی و ثبات را در بخش های بانکداری هند مطالعه می کند و عوامل مختلف تأثیر گذار بر همگرایی و ثبات را تعیین می کند. در این مقاله ثبات و پایداری بانکداری هند ثابت شده است و بانک ها از نظر ثبات و پایداری رتبه بندی شده اند اما اظهارات قطعی در مورد این بانک ها ارائه نشده است.
همچنین بیان داشته است که افزایش در بازده دارایی وکاهش در مطالبات معوق منجر به پایداری در سیستم بانکی هند می شود. در این مقاله شش تا شاخص که سلامت بانک ها را نشان می دهند بررسی شده است و دوازده بانکی که انتخاب شده اند از بزرگترین بانک های هند محسوب می شوند که سهامشان در بازار بورس عرضه می شود و همچنین جزء بانک های CNX - بانک های با سرمایه بالا - هستند. و در آخر پیشنهاد می کنند که حضور دولت می تواند هماهنگی لازم بین بخش بانکداری هند را برقرار کند، به منظور رسیدن به یک محیط پویا و پایدار در صنعت بانکداری این کشور.
پراساد و راوینردر مقاله خود بانک های ملی شده ی هند را به روش Camel طی سال های 2006 تا 2010 تجزیه و تحلیل کرده اند. کلمه ی Camel از اول کلمات - کفایت سرمایه، کیفیت دارایی، کارایی مدیریت، درآمد، نقدینگی و حساسیت با ریسک بازار - گرفته شده است.
Camelاساساً ابزاری برای رتبه بندی بانک ها و تجزیه و تحلیل عملکرد آنان می باشد. در این مطالعه بیست بانک ملی شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، متوسط هر کدام از نسبت ها برای این دوره محاسبه شده و سپس بانک ها را رتبه بندی کرده اند و نهایتاً رتبه بندی ترکیبی را برای این بانک ها انجام داده اند. ماب ور کومبیرای و روبرت وب در مقاله ی چاپ شده خود در - 2010 - با عنوان تحلیل نسبت مالی از عملکرد بانک تجاری در افریقای جنوبی، نسبت های مالی به منظور سنجش سود آوری نقدینگی و عملکرد کیفیت اعتبارات 5 تا از بزرگترین بانک های افریقای جنوبی برای 2005-2009 به کار برده شده است.
یافته های مطالعه نشان گر این است که عملکرد کلی بانک ها به طور قابل ملاحضه ای در دو سال اول تحلیل افزایش یافته و تغییر معنی داری در روند رشد این شاخص ها گذارش شده است که ناشی از بحران مالی بین المللی سال 2007 می باشد که پس از آن به حداکثر خود در 2008و2009 می رسد.
پراسونا عملکرد بانک های هند را با به کارگیری مدل کمل در 2003 تا 2004 برای 65 بانک محاسبه کرده است. نویسنده ادعا کرده است که در این دوره رقابت سختی بین بانک ها برقرار بوده و این به نفع مصرف کنندگان بوده است، که باعث کیفیت بهتر خدمات، محصولات نوآورانه وتسهیلات ارزانتر برای مصرف کننده گان شده است.
مابوکامبرای و روبرت وب با استفاده از نسبت های مالی به تجزیه و تحلیل پنج تا از بانک های بزرگ آفریقای جنوبی در طی دوره ی2005-2009 پرداخته اند، در این مقاله نسبت های مالی در سه دسته،سود دهی، نقدینگی و کیفیت اعتبار عملیاتی طبقه بندی شده اند، یافته های این تحقیق نشان می دهد که در دو سال اول این دوره کل بانک ها دارای افزایش کارایی بوده اند اما در سال های بعدی با شروع بحران جهانی کارای بانک ها کاهش یافته است و با رکود روبرو بوده اند.
علیرضا موتمنی- محمد جواد زاده- مهدی تیز فهم در تحقیقی با عنوان ارزیابی عملکرد راهبردی بانک که در سال - 1389 - چاپ شده است، عملکرد بانک ها را در دو سطح مالی و غیرمالی برای سه بانک احصاء شد محاسبه کرده اند، سپس با استفاده از روش Fuzzy AHP معیارهای وزن دهی و در نهایت بانک ها به روش TOPSIS رتبه بندی شده اند. با توجه به نتایج به دست آمده، عملکرد غیرمالی نسبت به عملکرد مالی از اهمیت بالاتری برخوردار بوده است.
