بخشی از مقاله
چکیده
آسم، بیماری مزمنی است که در آن، مجاری ریه ملتهب شده و در نتیجه کاهش جریان هوا را در پی دارد. آلودگی هوا و شرایط جوی حاکم بر محیط، از عوامل تشدید کننده بیماری های تنفسی به خصوص آسم در کودکان می باشد. هدف از این پژوهش بررسی روابط آلودگی هوا و عناصر اقلیمی بر بیماری آسم کودکان در شهر اصفهان است. بدین منظور اطلاعات مربوط به عناصر اقلیمی از سازمان هواشناسی اصفهان و آلاینده های هوا از اداره کل محیط زیست استان اصفهان و فراوانی کودکان بستری شده به دلیل حملات آسم از علوم پزشکی اصفهان به صورت روزانه طی دوره آماری 5 ساله - 1387-1391 - اخذ گردید.
به منظور بررسی رابطه بین آلودگی هوا و عناصر اقلیمی با حملات آسم در همان روز رخداد بیماری و تاخیرهای یک تا ده روزه، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج نشان داد که در بین تمامی آلاینده های هوا نقش منواکسید کربن در ایجاد حملات آسم کودکان موثرتر است و اغلب تأثیر آلاینده های هوا بر حملات آسم در بلند مدت مشاهده می شود، علاوه بر آن کاهش دما ، ساعات آفتابی و باد و افزایش حداقل رطوبت و فشار هوای سطح ایستگاه حملات آسم کودکان را افزایش می دهد. در طی این دوره بین بارش و حملات آسم کودکان رابطه قوی و معنی داری مشاهده نشد و اثرات عناصر اقلیمی بر حملات آسم کودکان اغلب در کوتاه مدت مشاهده گردید.
واژه های کلیدی:همه گیر شناسی، آسم کودکان،آلودگی هوا، اقلیم، اصفهان.
مقدمه
آسم یک بیماری هتروژن است که، معمولاً با التهابات مزمن راه های تنفسی مشخص می شود .[1] کودکان به علت تنفس سریع در حدود 120 بار در دقیقه و عدم تکامل دستگاه تنفس بیشتر از هر گروه سنی دیگر، درخطر بیماری های تنفسی به خصوص آسم هستند. تقریباً 75 تا 80 درصد کودکان آسمی به طور قابل ملاحظه ای به انواع آلاینده های هوا، گرد و غبار موجود در فضای شهری و یا در فضای بسته منازل، حساسیت دارند. طبق گزارش شبکه جهانی چهاردهمین اختلال مهم جهان از نظر وسعت و مدت زمان ناتوانی،آسم می باشد، که بیش از334 میلیون نفر از مردم جهان به آن مبتلا هستند .[2] گزارش بیماری آسم در ایران نشان داد که مبتلایان به این بیماری حدود 5,5 درصد می باشند که 10 درصد آنها در دوران کودکی مبتلا می گردند .[3]
اثرات چشمگیر آلاینده های هوا و شرایط اقلیمی بر ایجاد بیماری های تنفسی به خصوص حملات آسم را در مطالعات افرادی نظیر ناتمن >4@، روهد [5]، مین لیاو[6]، ساملیا [7]، دلاماترا [8]، هانگ شی - [9]، توسکا[10]، ورمچوک[11] و گرینسکی [12] در خارج کشور و مطالعات محمدی [13]، قلی زاده [14] ، لشنی زند [154]، سوخته زار [16] و گراوندی >17@ در داخل کشور مشاهده شده است.بحران آلودگی هوا در برخی شهرهای ایران از جمله اصفهان به موضوعی جدی تبدیل گردیده، که سلامت شهروندان اصفهانی به خصوص کودکان را تهدید می نماید. اصفهان با دارا بودن سهم تولید 70 درصد فولاد کشور، 25 درصد از صنعت ساجی و بزرگ ترین صنایع پتروشیمی و نیروگاهی، یکی از صنعتی ترین کلان شهرهای ایران به شمار می رود.
همچنین، موقعیت خاص جغرافیایی آن و قرارگیری در یک گودال و تجمع مواد آلاینده در هوا، این شهر را به یکی از آلوده ترین شهرهای کشور از نظر میزان آلاینده های هوا تبدیل نموده است. نرخ رشد برخی بیماری ها در استان اصفهان از نرخ متوسط رشد کشوری بالاتر می باشد .>18@با توجه به عدم مطالعه علمی و کامل اثرات آلودگی هوا و شرایط جوی شهر اصفهان انجام مطالعه ای که روابط بین آلاینده های هوا و شرایط اقلیمی را بر تشدید بیماری آسم کودکان در شهر اصفهان بیان نماید، برای اخذ تصمیمات صحیح جهت بالا بردن کیفیت زندگی، مثمر ثمر خواهد بود.
وضعیت سالانه و ماهانه بیماری آسم در کودکان شهراصفهان
به استناد جدول 1، طی دوره آماری1387-1391 تعداد کودکان بستری شده به دلیل حملات آسم 223 نفر می باشند که حداکثر و حداقل موارد بروز بیماری به ترتیب برابر با 57 و 34 نفر بوده که به سال های 1387 و 1390 تعلق دارد. علاوه بر آن در ماه های دی، آذر و اردیبهشت بیشترین موارد بروز بیماری و کمترین آن به ماه های خرداد، تیر و مرداد اختصاص دارد.فراوانی روزهای آلوده در شهر اصفهان با استفاده ازشاخص AQI طی دوره آماری 1387-1391در طول این دوره 1074 روز هوای پاک و سالم و 751 روزه هوای آلوده در شهر اصفهان برقرار می باشد. ماه های تیر و دی، خرداد،مهر، آذر و آبان به ترتیب با ،89 ،. 77، 75، 71 و 67 روز آلوده و ماه های اردیبهشت، بهمن فروردین به ترتیب با 48، 39 و 35 روز آلوده به عنوان آلوده ترین و پاک ترین ماه های سال شناخته می شوند.
تحلیل روابط بین آلودگی هوا و عناصر اقلیمی بر حملات آسم کودکان در شهر اصفهان
آلودگی هوا و عناصر اقلیمی، از عوامل تاثیر گذار بر بیماری های تنفسی به خصوص آسم می باشند. اقلیم و آلودگی هوا با تغییرات فصلی و روزانه این بیماری، ارتباط دارند، که این ارتباط برای
قرن هاست که شناخته شده است. جهت تحلیل ارتباط بین آلاینده های هوا O3 - ، NO2، PM10، SO2 و - CO و عناصر اقلیمی - حداقل دما، حداکثر دما، میانگین دما، حداقل رطوبت نسبی،حداکثر رطوبت نسبی، میانگین رطوبت نسبی، بارش، ساعات آفتابی، روزهای همراه با طوفان شن و ماسه، سرعت باد و فشار سطح ایستگاه - با کودکان بستری شده به دلیل حملات آسم از ضریب
همبستگی پیرسون استفاده گردید.در اکثر مواقع، هیچ ارتباط معنی داری بین غلظت آلاینده ها و عناصر اقلیمی با مراجعین درهمان روز مشاهده نشد.
بنابراین، ضریب همبستگی با تاخیر کوتاه مدت 1 - تا 5 روز - و بلند مدت - 6 تا 10 روز - به تفکیک هر آلاینده هاو عناصر اقلیمی محاسبه گردید. در جداول مربوطه علامت - * - معنی رابطه بین آلودگی هوا و حملات آسم کودکان در شهر اصفهان طی دوره آماری 1387-1391نتایج حاصل از ضرایب همبستگی مربوط به آلاینده های هوا و حملات آسم کودکان که در جدول 2 لحاظ گردیده، نشان می دهد، تأثیرگذارترین آلاینده بر بستری شدن کودکان به دلیل حملات آسم، منواکسید کربن می باشد. اثرات این آلاینده در طی دوره آماری 1387 - 1391 نشان داد، که این آلاینده به صورت کوتاه مدت - تاخیر چهار روزه - و بلند مدت - تأخیر هشت روزه - بر حملات آسم تاثیر گذار می باشد.
ضرایب همبستگی مربوط به تاخیر چهار و هشت روزه به ترتیب برابر با 0/049 و 0/046 می باشد که تا سطح احتمال 95 درصد قوی و معنادار است. در طی این دوره رابطه قوی ورابطه سالانه بین عناصر اقلیمی و حملات آسم کودکان در شهر اصفهان طی دوره آماری 1387-1391ضرایب همبستگی مربوط به عناصر اقلیمی و حملات آسم کودکان که در جدول - 2 - ارائه گردید. نتایج نشان داد، در طی دوره ی آماری 1387-1391 اغلب عناصر اقلیمی - به غیر از بارش و روزهای همراه با طوفان شن و ماسه - در ایجاد حملات آسم کودکان شهر اصفهان موثر بوده اند و تاثیر آنها در همان روز رخداد بیماری و در کوتاه و بلند مدت مشاهده می گردد.
