بخشی از مقاله
چکیده فارسی:
موضوع این مقاله تحلیل تأثیر مدیریت استراتژیک پایدار بر اثربخشی بازار سازمان ها می باشد. هدف از این پژوهش مفهوم مدیریت استراتژیک پایدار، مفهوم پایداری و توسعه ی پایدار، مفهوم اثربخشی بازار، روند توسعه ی مدیریت استراتژیک پایدار، تحلیل مدیریت استراتژیک پایدار، تحلیل اثربخشی بازار، کاربرد مدیریت استراتژیک پایدار و تاثیر مدیریت استراتژیک پایدار بر اثربخشی بازار است. روش پژوهش کتابخانه ای می باشد.
یافته های پژوهش بیانگر آن است که مدیریت استراتژیک پایدار که همانا کاربرد اصول پایداری در مدیریت استراتژیک است، موضوعی بسیار کاربردی است که بسیاری از جنبه های سازمانی را به وسیله ی آن مورد بررسی قرار می دهند. روند توسعه ی مدیریت استراتژیک پایدار در حال تغییر از استراتژیک-مهندسی به استراتژیک-هنرمند می باشد که می تواند رشد یک شرکت را در زمان آشفتگی و بحران حفظ کند. پایداری، روشی برای تفکر در مورد آینده است که در آن برای افزایش کیفیت سیستم، عوامل محیطی، اقتصادی و غیره در وضعیت متعادل قرار می گیرند. بر اساس روند پایداری، سازمان ها دیگر در محیطی بسته و ایزوله قرار ندارند، بلکه در محیط هایی آشفته و پرتلاطم فعالیت می کنند که برای بقای برنامه های استراتژیک سازمان اصول پایداری ارجحیت پیدا می کند.
همچنین اثربخشی سازمانی عبارت است از میزانی که یک سازمان با استفاده از منابع اهدافش را برآورده می کند. یکی از مواردی که از مدیریت استراتژیک پایدار متأثر است اثربخشی بازار سازمان می باشد. در واقع مدیریت استراتژیک پایدار با تأثیرگذاری بر ابعاد اثربخشی بازار سازمان که همانا رقابت پذیری ادراک شده، توانایی تأثیرگذاری بر بازارها و جذابیت ادراک شده برای همکاری می باشد، به طرز قابل توجه ای اثربخشی بازار سازمان را افزایش می دهد.
کلید واژه ها: مدیریت استراتژیک پایدار، اثربخشی بازار، توسعه پایدار
مقدمه:
مدیریت استراتژیک یک مبحث بسیار جوان است. مدیریت استراتژیک فرایند اتخاذ تصمیماتی است که منجر به موفقیت و ادامه ی حیات سازمان می شود. یک مدیریت استراتژیک پویا و حساب شده جریان هدف گذاری، تصمیم گیری و پیش بینی انجام فعالیت هایی است که موجب استراتژی اثربخش برای دستیابی به اهداف سازمان است. ریشه ی اصلی مدیریت استراتژیک از دهه ی 1960 میلادی و به طور عمده ناشی از تحقیقات چندلر - 1962 - 1، آنسوف - 1965 - 2 و آندروس - 1971 - 3 می باشد. پس از آن دوره، مدیریت استراتژیک به طور قابل توجه ای تکامل یافته و تاکنون بالغ و تثبیت شده است.
پیشرفت این رشته توسط عوامل متعددی همراه بوده است. در این راستا از دهه ی 60 میلادی تحلیل موضوعات متنوعی به وسیله ی مدیریت استراتژیک ابراز شده است، موضوعاتی چونجهانی سازی، همکاری بین شرکت ها، استراتژی ها و رقابت در بازارها، رهبری استراتژیک، رابطه ی بین استراتژی شرکت و مسؤولیت اجتماعی شرکت و غیره - . - Guerras-Martin et al, 2014 بسیاری از صاحب نظران در این زمینه، مدیریت استراتژیک را عاملی می دانند که موفقیت یا شکست سازمان ها را توضیح می دهد - . - Rumelt et al,1994
این به معنای آن است که مدیریت استراتژیک مشخص می کند که چرا بعضی سازمان ها موفق و بعضی دیگر ناموفق اند، به عبارتی عوامل موفقیت و شکست را بیان می کند. به همین دلیل است که بخش تحقیق و توسعه ی بسیاری از شرکت ها به این مقوله علاقه نشان داده و آن را در صدر امور خود قرار داده اند - . - Ronda-Pupo, 2010 از توصیف ها و بیان های متخصصین امر این گونه استنباط می شود که مدیریت استراتژیک موضوعی بسیار نو و جذاب برای سازمان ها می باشد که هرچقدر از عمر آن می گذرد، جنبه ها و زوایای جدیدی را جهت توسعه ی پایدار سازمان از خود نشان می دهد.
مفهوم مدیریت استراتژیک پایدار:
از آن جایی که مدیریت استراتژیک پایدار نشأت گرفته از مدیریت استراتژیک است، ابتدا به تعریفی از مدیریت استراتژیک پرداخته می شود.هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیم های وظیفه ای چندگانه که سازمان را قادر می سازد به هدف های بلند مدت خود دست یابد - دیوید، . - 1393 به طور کلی مدیریت استراتژیک پایدار به معنای کاربرد اصول توسعه پایدار در مدیریت استراتژیک است - ویتک کرب، 2011، ص. - 45 ولش و دراگوسین به نقل از پارنل - - 2008
تعریفی از مدیریت استراتژیک پایدار را این گونه بیان می کنند: استراتژی ها و فرآیند هایی مرتبط با تداوم عملکرد برتر بر اساس دیدگاه های محیطی و بازار. سازمان ها برای مدیریت موفق هر دوی این ها - دیدگاه های محیطی و بازار - باید منابع خارجی و داخلی را به طرزی منطقی اداره نمایند و از زیان های بالقوه ناشی از بحران های سازمانی جلوگیری کنند - . - Welsh and Dragusin, 2009 ولش و دراگوسین به نقل از بال و لی - - 2003 بیان می دارند دستیابی به این نوع استراتژی بسیار دشوار است چرا که این نوع استراتژی بر این فرض استوار است که آن دسته از سازمان هایی که به پایداری بازار دست می یابند، به صورت داوطلبانه موجب پایداری محیط می شوند.
در واقع دستیابی به پایداری بازار و متعاقباً پایداری م حیطی یک مسأله و مشکل جهانی است. مدیریت استراتژیک پایدار به این معضل و مشکل از طریق انجام تحقیق های میان رشته ای بیشتر و تعهد به نظام بازار آزاد پاسخ می دهد - . - Welsh and Dragusin, 2009 در بین تعاریف ارائه شده تعریف ولش و دراگوسین به نقل از پارنل تعریف کامل تری است چرا که به نقش عوامل محیطی نیز اشاره می کند.
مفهوم پایداری و توسعه پایدار:
از آن جایی که مدیریت استراتژیک پایدار به نوعی تلفیق و ترکیب دیدگاه پایداری با حوزه ی مدیریت استراتژیک است، لذا داشتن درک درستی از مفهوم و دیدگاه پایداری می تواند در تعریف هرچه کامل تر مدیریت استراتژیک پایدار موثر باشد. اساسا پایداری، الگوواره ای است برای تفکر در مورد آینده، که در آن ملاحضات محیطی، اجتماعی و اقتصادی به منظور ارتقا کیفیت کار، در وضعیتی متعادل با یکدیگر قرار می گیرند - . - World Commission on Environment and Development, 1987 هدف الگوواره سنتی و قدیمی توسعه - رشد - ، حصول رشد اقتصادی به هر قیمتی است در حالیکه در الگوواره ی جدید - پایداری - ، رشد کیفی با توجه به محیط زیست و عدالت اجتماعی مدنظر می باشد.
در این رویکرد، انسان و محیط زیست او محور توسعه است و نه رشد اقتصادی با شاخص های کمی - . - Barlett & Chase, 2004 توسعه ی پایدار چهار بعد اصلی محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دارد که همگی در یک بافت منسجم درهم تنیده شده اند و به صورت متقابل بریکدیگر تاثیر می گذارند، به طوری که نمی توان آن ها را جدای از یکدیگر تصور نمود. به زعم آراسته و امیری اگر توسعه ی پایدار را به سقف یک خانه تشبیه کنیم، ابعاد محیطی، اقتصادی و اجتماعی ستون های آن را تشکیل می دهند که بر فرهنگ جامعه که زیربنای ساختمان را می سازد، استوار شده اند - آراسته و امیری، . - 1391
توسعه پایدار مفهوم بسیار دشواری برای تعریف شناخته می شود. به هر حال بیشتر پژوهش ها با گزارش کمیسیون براندالت1 موافق اند که بر این اساس توسعه پایدار به توسعه ای اشاره دارد که نیازهای تولید حال حاضر را برطرف می کند، بدون آن که به توانایی تولید در آینده آسیبی وارد آید - . - United Nation, 1987 دستیابی به این هدف نیازمند یکپارچگی اجزای اقتصادی، محیطی و اجتماعی توسعه در تمامی سطوح همکاری می باشد - . - Witk-Crabb, 2011
مفهوم اثربخشی بازار:
ادبیات موضوعی در حوزه ی اثربخشی و عملکرد با کمبود سازگاری در تعریف این واژه روبروست. با وجود پژوهش های فراوان صورت گرفته در حوزه ی اثربخشی، بسیاری از دانشمندان تعریفی واضح از عملکرد و اثربخشی سازمانی عرضه نکرده اند. در برخی از تعاریف، اثربخشی میزان دستیابی به اهداف مربوط است. در برخی ادبیات موضوعی ابعادی چون توسعه، توان انطباق و انعطاف پذیری استفاده شده است، که البته مواردی چون انعطاف پذیری و انطباق پذیری اثربخشی را اندازه گیری نمی کنند، بلکه آن را تحت تأثیر قرار می دهند - . - Bryant, 2003 در تعریفی که هو2 عرضه کرده است، اثربخشی سازمان شاخصی است که چگونگی تحقق اهداف سازمان یا مؤسسه را اندازگیری می کند . - Ho, 2008 -
اثربخشی سازمانی یکی از مهم ترین ساختارها در پژوهش های رشته ی مدیریت است. همواره در اکثر سازمان های جهان، مدیران و رهبران سازمانی در پی ارتقای اثربخشی سازمان های خویش هستند - Chin et al, . - 2003 اثربخشی سازمانی پدیده ای پیچیده است، که شاید ساده ترین تعبیر برای آن را بتوان مجموعه ی فعالیت های مربوط به دستیابی به اهداف سازمانی دانست. هنگامی که در مورد اثربخشی سازمانی از دریچه های مختلف و با اهداف متفاوت پژوهش می شود، الگوهای ارزیابی اثربخشی متفاوت نیز به تناسب اهداف استفاده می شود. اندازه گیری اثربخشی سازمان ها باید بر اساس شاخص هایی مناسب صورت بگیرد.
شاخص های رضایت کارکنان، رضایت مشتریان، نتایج مالی و اثربخشی بازار مثال هایی از شاخص های اثربخشی است - . - Sila, 2007 از طرفی دیگر اثربخشی بازار به وسیله ی این موارد تعریف می شود: رقابت پذیری ادراک شده ،توانایی تأثیرگذاری بر بازارها و جذابیت ادراک شده برای همکاری - . - Witk-Crabb, 2012 اثربخشی سازمانی عبارت است از میزانی که یک سازمان با استفاده از منابع خاص و بدون هدر دادن منابع خود و بدون فرسوده کردن غیر ضروری اعضا و جامعه خود، اهدافش را برآورده می کند - . - Thibodeaux & Favilla, 1996 در واقع اثربخشی اندازه ای است که یک سازمان به اهدافش تحقق می بخشد - . - Zheng et al, 2010 یکی از مؤلفه های اثربخشی که در حال حاضر به شدت مورد توجه قرار گرفته است، اثربخشی بازار شرکت ها است.
روند توسعه ی مدیریت استراتژیک پایدار:
محیط کسب وکار نه تنها پیچیده است بلکه به طرز قابل افزایشی ناپایدار نیز هست. این به نوبه ی خود چالشی را برای نظم مدیریت استراتژیک ایجاد می کند. تغییرات در پایداری و پیش بینی پذیری محیط کسب وکار منجر به نیاز به یک رویکرد جدید برای سازمان و تئوری مدیریت استراتژیک می شود .در یک محیط آشفته، یک شرکت با تطابق پذیری، یادگیری و سیستم انعطاف پذیر بیشتر قابل درک است تا یک شرکت سفت و سخت، ساختاریافته و سلسله مراتبی. تئوری ها درحال تغییر از به تصویر کشیدن یک شرکت به عنوان موجودیتی بسته، خود شامل و سیستم اجرای خوداتکا در محیطی معمولی و قابل پیش بینی، به تصویری از شرکت با سیستمی باز که با سایر سیستم های محیط بیرون در تعامل است، می باشد .
دیدگاه سیستم باز به یک سازمان به عنوان موجودیتی می نگرد که ورودی ها را از اطرافش دریافت می کند، تغییر شکل می دهد و به عنوان خروجی رها می کند. سیستم باز دائمأ در حال مبادله و تعامل با محیط است. ویتک کرب به نقل از آشکیناس - 2000 - 3 و دوز و تانهیسر - 1993 - 4 بیان می کند که بر اساس رویکر
