بخشی از مقاله
چکیده
رشد روز افزون اقتصادی و پدیده جهانی شدن و افزایش پیچیدگی فناوری موجب توسعه فنون جدید در حسابداری شده است. استفاده کردن از روشهای آموزشی کشورهای توسعه یافته در کشورهای در حال توسعه به دلیل تفاوت در فرهنگ و اقتصاد مورد انتقاد است و مشکلات زیادی را به همراه دارد. در کشورهای در حال توسعه مثل ایران با گسترش و توسعه حسابداری میتوان به اهداف توسعه اقتصادی دست یافت. همچنین در ایران نظام آموزشی در زمینه حسابداری مشکلات بنیادی زیادی دارد که نیاز به رشد استعداد افراد متخصص دارد. برای از بین بردن فاصله بین حسابداری عملی و آموزش آن باید همکاری بهتری بین متخصصان حسابداری و دانشجویان در دانشگاهها به وجود آید. شناسایی عوامل و موانع رشد حسابداری، ارزیابی کارایی آموزش جهت شناخت نقاط ضعف و قوت آن در ایران اهمیت ویژهای دارد. در این مقاله از روش مطالعات کتابخانهای برای تحلیل حسابداری واقعی و عملی و همچنین فاصله آن با آموزشهای فعلی در ایران استفاده شده است. نتایج نشان داد که با توجه به ضعف آموزش حسابداری در کشورمان به نظر میرسد، برنامه آموزشی نامناسب و ضعف سایر عوامل آموزشی یکی از مهمترین علل پایین بودن دانش و مهارت حسابداران بوده است. واژگان کلیدی: آموزش، حسابداری واقعی و عملی، توسعه دانش حسابداری
مقدمه
در بررسی علم چنین به نظر میرسد که هر علمی افت و خیزهایی در آموزش خود داشته است و اگر در حال حاضر آن علم وضعیت مناسبی دارد. به دلیل بررسی ضعفها و استفاده از روشهای مناسب برای رفع آن بوده است. نظام آموزشی در هر کشوری باید با توجه به نیازهای بومی همان کشور تدوین گردد. چنانچه بریستون - - 1978 در اینباره اظهار میدارد: "هر کشوری ویژگی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خاص خودش را دارد به احتمال زیاد هدفها و نیز نیازهای اطلاعاتی مدیران اقتصادی هر کشوری نسبت به کشور دیگر تفاوت دارد. در نتیجه هر کشوری باید سیستمی متناسب با نیازهای خود طراحی و اجرا کند. اندیشمندانی مثل" ساموالز و اولیگا، پررا و هو" تقلید و الگوبرداری بدون تعمق از برنامه آموزشی کشوری توسط کشور دیگر را برای توسعه حرفه حسابداری آن کشور مضر دانسته اند.
وجود فاصله احتمالی در حسابداری میان نظریه و عمل، ممکن است بیانگر آن باشد که اساتید دانشگاه آخرین روشها و مفاهیم حسابداری مدیریت را آموزش نمیدهد و یا مفاهیم و روشهای سنتی را از برنامه آموزشی خود حذف کردهاند - نوین، - 1990پی بردن به این فاصله در حرفه حسابداری، دانشگاهیان را در تعیین ماهیت این فاصله و سپس پوشش آن، یاری خواهد داد. اگر در دانشگاهها برنامههای درسی مناسبی تدریس شود میتواند حسابداران مدیریت را برای کنترل شکاف بین عمل و تئوری یاری دهد. نظام آموزشی در ایران با مشکلاتی روبهرو است و در نتیجه امکان به وجود آمدن تخصصهای لازم وجود ندارد. شناسایی کردن این مشکلات میتواند اولین شرط لازم جهت رفع آنها باشد. در ایران به دلیل فرآیند وارداتی بودن دانش و علم حسابداری، معمولاً آموزشها جلوتر از صنعت و عمل حرکت میکنند. به عبارت دیگر دانشجویان آموختههایی دارند که با یک تاخیر 5 تا 19 سال به عرصه عمل راه مییابند و یا اصلا راه نمییابند - ثقفی، علی،، - 311331
حسابداری عملی
حسابداری و آموزش
حسابداری یک سیستم است که در آن فرایند جمعآوری، طبقهبندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشها مالی و صورتهای حسابداری در شکلها و مدلهای خاص انجام میگیرد تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران و یا برون سازمانی مثل بانکها، دولت و بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، دادههای خام مالی را دریافت نموده آنها را به نظم در میآورد محصول نهایی نظام حسابداری گزارشها و صورتهای مالی است که مبنای تصمیمگیری اشخاص ذینفع - مدیران، سرمایهگذاران، دولت قرار میگیرد - ایرج نوروش، 1332 ، . - 26-32 در حال حاضر حسابداری به عنوان یک رشته کاربردی تکنیکی - حسابرسی، گزارشگری مالی، مدیریتی، مالیاتی و ... - تدریس میشود. اساتید، متخصصان و موسسات دانشگاهی برای توسعه یکنواخت، مناسب و اثر بخش سیستمهای آموزشی نیاز به همکاری و مشارکت دائم با یکدیگر دارند. چالش عمدهای که امروز پیش روی حرفه حسابداری است، ساختاردهی مجدد آموزش حسابداری میباشد.
وضعیت کنونی اکثر برنامههای آموزش حسابداری حرفهای، برای برآوردن نیازهای این حرفه توسعه یافته، کافی نمیباشد. انجمن حسابداری آمریکا خاطر نشان مینماید که تغییرات در آموزش حسابداری در طی پنجاه سال گذشته در حرفه حسابداری هماهنگ نبوده است. این انجمن معتقد است که آموزش حسابداری بایستی به جای فلسفه انتقال دان ، فلسفه آموزش جهت یادگیری را اشاعه نماید. استفاده از فلسفه آموزش بدین مفهوم است که آموزش حسابداری سطح دانشگاهی مبنایی را ارائه خواهد داد که میتوان بر اساس آن آموزش موثر و کارا در حرفه را ارائه نمود. این فرایند دارای سه جزء بوده که عبارتند از: مهارتها، دانشها و آشنایی حرفهای - خواجوی،شکرالا، منصوری، شعله،. - 1390
آموزش حسابداری در کشورهای در حال توسعه
مهمترین معضل دررابطه با آموزش حسابداری در کشورهای در حال توسعه عدم شناخت نیاز این جوامع و در نتیجه و عدم برنامهریزی آموزش مرتبط با این نیازها است. باید به این نکته توجه کرد که وضعیت حسابداری در کشورهای در حال توسعه با هم متفاوت است. به طور مثال کشورهای مثل هندوستان و پاکستان برای حرفه حسابداری اهمیت به سزایی قائل هستند و سیستمهای حسابداری مطلوبی در بخش تجاری و دولتی تدوین کردهاند.
تفاوت نیازهای آموزش حسابداری کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه در کشورهای پیشرفته همواره بر حسابداری مالی و حسابرسی برای فراهم نمودن اطلاعات مورد نیاز سرمایه گذاران و بستانکاران تأکید میشود در حالی که این تأکید در کشورهای درحال توسعه باید بر روی اطلاعات مورد نیاز برای برنامه ریزی اقتصادی در سطح کلان باشد. همچنین در کشورهای توسعه یافته مالکیت خصوصی رواج دارد. سود به عنوان محور اندازهگیری در حسابداری است و لیکن در کشورهای در حال توسعه که مالکیت دولتی بیشتر به چشم میخورد بر اندازهگیری سود تأکید کمتری میشود و سنجش های کارایی در رابطه با داده وستاده اهمیت بیشتری دارد.
رویکردهای لازم جهت رشد و توسعه حسابداری
والاس و بریستون - - 1990 با بررسی ارتقاء کیفی نظام آموزش حسابداری کشور تانزانیا علت این ارتقا را دریافت کمکهای مشاورهای خارجی دانستند و بر اساس این بررسی سه نوع رویکرد را برای رشد و توسعه حسابداری معرفی نمودند:
- 1رویکرد وابستگی - 2رویکرد متکی به خود - بدون کمک خارجی -
- 3رویکرد متکی به خود - با کمک خارجی - آنها عقیده دارند که"رویکرد وابستگی"راه انتقال تکنولوژی آموزش و حرفه حسابداری را بدون در نظر گرفتن ارتباط آن با شرایط جامعه انتقالگیرنده هموار میکند. این نویسندگان"رویکرد متکی به خود - بدون کمک خارجی - " را به علت عدم وجود انگیزه کافی و اعتماد به نفس در رهبران جوامع در حال توسعه در این کشورها قابل اجرا نمیدانند.
