بخشی از مقاله
چکیده
در جوامع امروز بشری شبکه های مجازی عضو تفکیک ناشدنی زندگی بشر می باشند، که تمام ابعاد سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده است ومی توان آن را نوعی پدیده نوظهور در نظر گرفت که مانند تمام پدیده های نوظهور دیگر بسته به نحوه ی استفاده ، دارای جنبه های مثبت و منفی می باشد . کاملا روشن است که با این وسعت نفوذ در تمام ابعاد زندگی انسان نادیده گرفتن یا حذف آن غیر ممکن است .
با توجه به نفوذ چشمگیر این پدیده در تمام ابعاد زندگی انسان ، به همین نسبت از قدرت تخریب بسیار بالایی برخوردار است . قدرت های مطرح جهان امروزی با استفاده از این تکنولوژی واستخراج الگوریتم های فراابتکاری از داده های بدست آمده به تحلیل و هدایت افکار عمومی می پردازند.
متاسفانه به دلیل عدم وجود فرهنگ صحیح استفاده از این پدیده در کشور ما آسیب های جبران ناپذیری به پیکره ی جامعه وارد شده است که از جمله آن می توان به بحران های فردی واجتماعی اشاره نمود. بنابراین به منظور پیشگیری از آسیب های بیش تر بر جامعه وظیفه داریم تهدید ها را شناسایی کنیم و برای مقابله با آنها مبادرت ورزیم. - با استفاده از روش گذشته نگر پس از مطالعه تعداد کثیری مقاله و با استخراج و تحلیل داده های حاصل از400 پرسشنامه و تحلیل سیستماتیک و پیش بینی، در صورت نادیده گرفتن این مسئله و عدم چاره اندیشی جهت ایجاد فرهنگ استفاده صحیح از اینترنت در آینده نه چندان دور شاهد آسیب های جبران ناپذیری همانند تزلزل بنیان خانواده ، بحران های هویتی ، مشکلات روحی و جسمی و... خواهیم بود.
-1 مقدمه
در دوران نه چندان دور از زندگی بشر مردم جهت برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات نیازمند حضور فیزیکی بودند، اما در دوران کنونی و پیشرفت شگفت انگیز تکنولوژی و ادغام فناوری های ارتباطی در این وادی محدودیت زمانی و مکانی را در این عرصه بسیار کم رنگ ساخته است. از سوی دیگر بهای اندک، دسترسی آسان باکیفیت مناسب برای همگان سبب گسترش طیف مخاطبان این گونه سرویس ها گردیده است.بهبود سرویس دهی هرروزه و سرعت معجزه آسای پیشرفت این فناوری سبب افزایش روزافزون کاربران شده است.
تاجایی که می توان ادعا نمود زندگی پویا در عصر ارتباطات بدون استفاده از این تکنولوژی امکان پذیر نمی باشد.در حال حاضر طرح دهکده ی جهانی به مدد این تکنولوژی میسر گشته است و کاربران از تمام اقشار از مزیت های بیشمار آن مانند تبادل آزادانه اطلاعات، صرفه جویی در وقت و هزینه و غیره بهره برده اند. اما این پدیده جهانی یک دستاورد بومی به شمار نمی آید و کشورهای غربی پیشگام در این حوزه بوده و هستند، از این رو مطالعات آکادمیک بیشتری نسبت به کشور ما در این زمینه صورت داده اند و به دلیل آنکه از ابتدای پیدایش این فناوری با آن همگام بودند توانسته اند با مرور زمان خود و شرایط زندگی خود را با آن بهتر سازگار سازند و به فرهنگ مناسب تر استفاده از آن دست یابند.
از آنجا که کشور ما یک عضو بزرگ از این دهکده جهانی محسوب می گردد بنابراین نفوذ این تکنولوژی کاملأ قابل پیش بینی و امری طبیعی بشمار می رفت که نیازمند اتخاذ سیاست های مناسب و آموزش های بنیادین جهت ایجاد فرهنگ صحیح استفاده از آن در کاربران بلقوه اجتناب ناپذیر می بود. اما متاسفانه ابتدا سیاست انکار و محدودسازی این گونه سرویس ها در دستور کار قرار گرفت که نه تنها سبب جلوگیری از رشد بیش از پیش جمعیت کاربران نشد بلکه زمینه درآمدزایی غیرقانونی، برای افراد سودجو را فراهم آورد.
درحالی که سیاست گذاران می توانند با استفاده از متخصصان داخلی و غنای دینی و فرهنگی میهن عزیزمان ،با همگامی و حتی پیشتازی دراین جریان و با استفاده از این بستر با کمترین هزینه به گسترش ایدئولوژی خود در سطح جهانی بپردازند و در عصری که اطلاعات سرمایه اصلی به شمار می آید یکی از قدرت های اصلی محسوب گردند.بنابراین روند اقتباسی از کشورهای بدون زمینه سازی فرهنگی و برقراری قانون های مناسب سبب بروز مشکلات متعددی در بین کاربران شده است، که میتوان به تغییر در سبک زندگی افراد،گسترش روابط خارج از عرف، بحران های هویتی، اختلالات شخصیتی، ضربه زدن به مفهوم مکان و زمان،تزلزل بنیان خانواده، نقض حریم خصوصی افراد، مشکلات روحی و جسمی اشاره نمود.
-2 مفاهیم
ابتدا به منظور درک یکپارچه به تعریف تعدادی از مفاهیم مهم استفاده شده در این مقاله می پردازیم.
-1-2 شبکه های اجتماعی
اصطلاح شبکه ی اجتماعی را برای نخستین بار " بارچی بارنز " در سال 1954 مطرح نمود . در ابتدا شبکه اجتماعی عبارتی بود برای نامیدن گروهی از افراد که در میان خود دارای ارتباطات گسترده بودند که یک حلقه دوستانه را تشکیل می دادند . امروزه این عبارت عنوانی است برای برای پایگاه های اطلاعاتی که افراد برای دست یابی به اطلاعات و اخبار و محلی برای ارتباطات و گپ و گفت های دوستانه از آن استفاده می نمایند .افراد در این شبکه ها با به اشتراک گذاری مطالب ، عکس ، فیلم و فایل های صوتی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند .
شبکه های اجتماعی نسل جدیدی از وب سایت های اینترنتی هستند که کاربران عضو آن شده و اجتماعات آنلاین را تشکیل می دهند .این شبکه ها به دلیل در دسترس بودن ، کم هزینه بودن ، چندرسانه ای بودن ، جمع گرابودن ، تعامل گرا بودن ، عدم نیاز به مهارت و تخصص ، پرسرعت بودن و پیوستگی با اقبال عمومی روبه شده اند. با استفاده از این شبکه ها ارتباطات از شکل حضوری به دیجیتالی و مجازی تغییر شکل یافته و باعث کاهش ارتباطات فیزیکی و حضور فعال در محیط های فیزیکی گردیده است با این وجود مزایای بسیار زیاد این شبکه ها دلیل استقبال گسترده مردم می باشد
-2-2 بحران هویت
شبکه های اجتماعی ازجمله مهمترین ابزار های ارتباطی در عصر حاضر بشمار می آیند . افراد به خصوص جوانان و نوجوانان در مواجهه با این فضا ها دچار سردر گمی و تردید و اضطراب می شوند .این موضوع باعث بر هم زدن تعادل اجتماعی شده است چرا که در جوامع در حال گذار گنجایش جامعه و راهکاری برای اشاعه فرهنگ این پدیده نو ظهور نادیده گرفته شده است که در نهایت منجر به بروز بحران های هویتی، دینی و ملی شده است . این شبکه با بی معنا کردن و زیر پا گذاشتن مفهوم مکان و زمان مرز های جغرافیایی را در هم شکسته وپا به فرهنگ سایر جوامع می گذارد .
در نگاه اول این اتفاق بسیار نیک بنظر می رسد اما با کمی دقت به این نتیجه می توان رسید که بدون فرهنگسازی مناسب ممکن است اشخاص به فرهنگ بیگانگان گرایش بیشازحد یافته و از هویت ملی خود دور شوند9]،8،7،. [6 همچنین ممکن است در اثر علاقه مندی و قرار گرفتن در مقابل حجم عظیمی از تبلیغات تمایل به تغییر در شخصیت و سبک زندگی خود پیدا کنند که این تغییر ممکن است به خود واقعی افراد لطمه وارد کرده و آنها را دچار بحران شخصیتی سازد. گاهی ممکن است شخص سعی بر آن داشته باشد که چیزی ماورای شخصیت اصلی خود به نمایش بگذارد .
در پی این عمل برای مدوامت بخشیدن بر این تظاهرات مجبور به اعمال تغییرات بیشتری می شود . این تغییرات شخص را تحت فشار قرار داده و کاربر از درون دچار خلاء روحی می شود . چرا که عدم توانایی تطابق نیاز های به وجود آمده متاثر از این تظاهرات با شرایط واقعی، شخص را از درون تخریب می کند و به مرور اختلالات و بحران ها رخ می نمایند. از طرف دیگر نمی توان تاثیر پیاپی این ظاهر سازی های دروغین بر سایر کاربر ها را نادیده گرفت که مانند بیماری مسری جامعه و بویژه قشر جوان را آلوده می سازد.
عدم توانایی در همسان سازی خود با قشر مرفه و سبک زندگی آنها با گذر زمان باعث بروز تمایزات که موجب انزوا طلبی ومتعاقبا کاهش روابط اجتماعی ، چه در محیط حقیقی و چه محیط مجازی می شود. بحران هویت اجتماعی موضوع دیگری است که به بررسی آن می پردازیم .زمانی که شخصی که در یک جامعه دارای یک یا چندین نقش است بیش از حد نیاز وقت خود را صرف حضور در این شبکه ها می کند ، از حضور خود در قالب نقش اجتماعی غافل شده و مشکلاتی را پدید می آورد
در پی بحران هویت شخصی و ملی و اجتماعی ، بحران هویت دینی و اعتقادی نیز گریبان گیر جامعه خواهد شد. زمانی که شخص در شبکه های اجتماعی به گشت و گذار می پردازد، گاه خود را درون برخی گروه ها و اجتماعاتی می یابد که در مقابل اعتقادات مذهبی قد علم کرده و کم کم به تضعیف آن می پردازند. شخص ممکن است در ابتدا عکس العمل از خود نشان دهد اما از آنجایی که یکی از اهدافی که شبکه ها اجتماعی غربی به دنبال آن هستند ، تضعیف و از بین بردن بنیان اعتقادی جامعه ما می باشد ، از طرق مختلف و به تدریج مقدمات فروپاشی اعتقادات کاربر را فراهم می سازد. توهین و بی احترامی به مقدسات به مرور به امری عادی بدل شده و شخص دچار بحران هویت اعتقادی می شود.
-3-2 تزلزل بنیان خانواده
گاه زوج های جوان از این مساله گله مند هستند که همسرشان اکثر اوقات در شبکه های مجازی می گذراند.. همین موضوع به مرور با عث بروز خلا های عاطفی در شخص مقابل شده و نیاز به پر کردن این خلاء رخ می نماید . در این مواقع شبکه های مذکور مانند مردابی شخص دوم را درون خود می کشد
. از این رو فاصله ها مرتبا افزایش یافته تا جایی که روابط بین زوجین به سردی می گراید . اما این تمام مساله نیست. [5] در این شبکه ها گاه حریم ها شکسته و روابط فرا تر از دنیای واقعی ظاهر می شوند. بطوری که " شما" ی دنیای حقیقی به " تو " در دنیای مجازی تغییر می کند. به مرور این روابط به سطوح دیگری انتقال می یابند
اندک اندک چارچوب ها شکسته شده و پرده حیا دریده می شود و روابط فرازنا شویی رواج می یابد .زوجین به دلیل اختلافات فراوان و خیانت های صورت گرفته تصمیم به طلاق می گیرند. بدین ترتیب بنیاد خانواده که یکی از مهمترین اصول جامعه است از هم پاشیده و فرو میریزد.به دنبال این جدایی ها خلا های عاطفی بیشتر خود را نمایان می سازد از شبکه های اجتماعی مانند منجلابی شخص را در خود می کشد
-4-2 مدل ریاضی
مدل ریاضی با نمادهای ریاضی تدوین می شود و سیستم مورد نظر را تبیین می نماید.در مدل های ریاضی فرایند کار را ابتدا از مدل های توصیفی آغاز و سپس با انجام اصلاحاتی آن را به زبان ریاضی تدوین می کنیم 21]،.[24
این مدل در تمام علوم از جمله مهندسی کاربرد فراوان دارد.در این مقاله از مدل سازی پویا استفاده شده است و شکلبادرنظر - - 1گرفتن:واریانسمرز با جنسیت معناسیستم ،به تحلیل بازخوران مثبت و منفی در شبکه های اجتماعی بر کاربران پرداختیم و به کمک ابزار مدل سازی رفتار این سیستم را پیشبینی نمودیم.
-5-2 مدل پویا
آن دسته از مدل های ریاضی که در پی توصیف روابطی هستند که با گذر زمان دچار تغییر می شوند ، مدل پویا نامیده می شوند. از آن جهت که اکثر سیستم ها موجود دارای این ویژگی هستند لذا دارای ارزش بالاتری نسبت به سایر مدل ها می باشد
-6-2 سیستم
مجموعه ای از عناصر و اجزا است که درصدد تحقق هدف خاصی هماهنگ شده و با هم در ارتباط هستند. سیستم متضمن synergy نیروها است.
-7-2 مرز سیستم
یک مفهوم مجرد و ذهنی است که اجزای داخل سیستم را از خارج آن جدا می کند. [22]
-8-2 دیدگاه سیستماتیک
شیوه ای برای مطالعه هدف ها است و دنیای اطراف انسان را متشکل از مجموعه هایی می داند که دارای اجزایی هستند و اجزای آنها در تعامل، ارتباط و وابستگی متقابل قرار دارند و به گونه ای مجموعأ یک چرخه را به وجود می آورند
-3 روش محاسبه
پژوهش صورت گرفته به صورت میدانی ،با تحلیل داده های حاصل از 400 پرسشنامه طراحی شده توسط اساتید این حوزه به مطالعه مشکل پرداختیم.جهت حفظ توازن جامعه مورد مطالعه 200 نفر از پرسش شوندگان زن و 200 نفر دیگر مرد در نظر گرفته شدند.که واریانس درصد استفاده کنندگان از شبکه های اجتماعی، در نمودار پای زیر نمایش داده شده است.
حال به منظور مطالعه دقیق علمی تاثیرات شبکه های اجتماعی بر کاربران آن ها چهل و دو عدد متغیر در نظر گرفتیم ابتدا به وسیله نرم افزار Vensim نمودار علی- حلقوی آنها را رسم کردیم که درشکل - - 2 می توانید آن را مشاهده کنید.سپس به بررسی روابط بین آن ها جهت رسم نمودار جریان پرداختیم.
