بخشی از مقاله
چکیده
زندگی پر مشغله ی امروزی و ضیق وقت جهت انجام امور روزمره انسان را به استفاده از هر تکنولوژی واداشته که در اوقاتش صرفه جویی کند. یکی از مصداق های این موضوع استفاده از ظروف یکبار مصرف با مواد اولیه پلاستیک، کاغذ و یا مواد گیاهی می باشد. امروزه به دلیل محرز شدن خطرات زیان بار ظروف پلاستیکی هم برای مصرف کننده و هم برای محیط زیست، تولید و استفاده از ظروف گیاهی رو به ازدیاد گذاشته است؛ اما به هرحال مسئله ی بازگشت باقی مانده ی این ظروف به طبیعت همچنان از اهمیت خاصی برخوردار است.
هدف از انجام این تحقیق، بررسی ارزش تغذیه ای باقی مانده ی این ظروف و استفاده از پتانسیل احتمالی آن در تغذیه ی دام های اهلی می باشد. بدین منظور از 9 مرکز پخش عمده ی این ظروف، از هرکدام 3 نمونه اخذ شد و پس از مخلوط شدن با یکدیگر، 3 نمونه همگن از آنها استخراج و جهت انجام آزمایشات از آنها استفاده گردید. بر روی نمونه ها آنالیزهای تجزیه تقریبی، تعیین الیاف به روش ون سوئست، تعیین قابلیت هضم آزمایشگاهی به روش تیلی و تری و آزمون آزمایشگاهی گاز تست انجام شد.
نتایج نشان می دهد که کلسیم و فسفر این محصول به ترتیب %9/3 و %0/244 می باشد اما این محصول از نظر سایر مواد مغذی مانند پروتئین خام، چربی خام و ... به شدت فقیر است. با توجه به بالا بودن میزان کلسیم و فسفر احتمال استفاده از آن به عنوان مکمل معدنی در تغذیه ی دام و طیور پس از مطالعه آزمایشات حیوانی قابلتاًمل است.
مقدمه
زندگی ماشینی عصر جدید باعث شده افراد، اعم از زن و مرد ساعات زیادی از روز خود را در محل کار و در حال رسیدگی به مشغله های خود سپری کنند، در نتیجه اولین بار که ظروف یکبار مصرف وارد بازارها شدند، بسیاری از افراد نفس راحتی کشیده و به خود وعده زندگی راحتتری دادند.اما به راستی این صرفهجوییها درزمان و البته هزینه به چه بهایی انجام میشود؟ سلامتی مصرف کنندگان؟
مواد موجود در ظروف پلاستیکی خطرات بالقوهای برای سلامت دارند. پلاستیکها، پلیمرهایی هستندکه از سنتز مواد اولیهای به نام مونومر تهیه میشوند؛ مونومرها سمی بوده و برای سلامت انسان مضر هستند؛ درحالی که پلیمرها خنثی بوده ومشکلی ندارند. اما اشکال کار اینجاست کهمعمولاً در فرایند تهیه پلیمرها مقداری مونومر باقی میماند. طبق تحقیقات به عمل آمده، مصرف این ظروف پلاستیکی غیر استاندارد می تواند باعث ابتلا به بیماری های مختلفی مانند: بی خوابی، خستگی و حتی سرطان شود؛ همچنین بیسموت موجود در پلاستیک می تواند سبب بلوغ زودرس، تغییر عملکرد هورمون ها، تغییرات رفتاری، تاثیر منفی بر باروری مردان، تغییر فعالیت های ایمنی بدن، دیابت نوع دو و غیره شود
همچنین یکی دیگر از معضلات ظروف پلاستیکی، تهدید هایی است که برای محیط زیست دارد. این ضایعات پلاستیکی در طبیعت قابل تجزیه نبوده و بعد از 200 تا 500 سال مجددا وارد آب یا خاک شده و دوباره به سیکل مواد غذایی برگشته و اثرات منفی بر سلامت مواد غذایی و محیط زیست می گذارند. در حال حاضر بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای اروپایی برای رفع این معضلات، با به کار بستن روش های جانشین سعی کرده اند استفاده از این ظروف یکبار مصرف را به حداقل برسانند
در این میان، کاربرد پلیمرهای گیاهی جهت تولید ظروف یکبار مصرف نمونه ای از این روش ها است که در حال حاضر به کار گرفته شده و به عنوان راه حلی از آن استفاده می شود. استفاده از این نسل ظروف یکبار مصرف در میان مردم طی روندی رو به رشد در حال ترویج می باشد. ما نیز بر آن شدیم که به بررسی این ظروف با پایه ی پلیمر های گیاهی پرداخته و ببینیم آیا می توان از باقی مانده ی این ظروف هم استفاده ی مفید کرد و هم به کاهش مقدار پسماند و زباله کمک نمود؟ اگر پاسخ این سوال مثبت باشد بدون شک گامی بزرگ در جهت سلامت انسان ها، حیوانات و محیط زیست خواهد بود.
مواد و روش ها
به منظور به دست آوردن یک نمونه همگن از ظروف یکبار مصرف گیاهی، در پاییز 1396 از 9 مرکز پخش عمده ی این ظروف از هرکدام 3 نمونه اخذ شد که پس از آسیاب کردن با غربال 1 میلی متر با یکدیگر مخلوط شده و 3 نمونه همگن از آن ها استخراج شد و جهت انجام آزمایشات استفاده گردید. در ابتدا آنالیز تجزیه تقریبی کامل به منظور اندازه گیری ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام و چربی خام انجام شد - AOAC,1990 - و سپس بخش الیاف خام به منظور اندازه گیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی به روش ون سوئست تجزیه گردید
تعیین قابلیت هضم به روش آزمایشگاهی تیلی و تری - Tilly and Terry, 1963 - و آزمون گاز به روش استاندارد منک و استنگس - Menke and Steingass, 1988 - صورت گرفت.
برای مقایسه ی کلسیم و فسفر این محصول و علوفه های مرسوم در تغذیه دام - یونجه و کاه گندمیان - از آزمون t-student در نرم افزار - 2009 - SAS 9.2 استفاده گردید.
بحث و نتایج
ترکیبات شیمیایی و ارزش غذایی:
تجزیه تقریبی:
نتایج حاصل از تجزیه تقریبی ضایعات ظروف یکبار مصرف گیاهی در جدول 1 منعکس شده است. نتایج نشان می دهد که این ماده واجد 98/76 ماده خشک، %0/35 پروتئین، NDF %49/5، ADF 67/37، 3 چربی خام و 26/79 خاکستر می باشد. این ماده از لحاظ کلسیم بسیار غنی تر از یونجه - 1/41 - و کاه گندمیان - NRC, 1989 - - 0/18 - می باشد. همچنین میزان فسفر آن نزدیک به یونجه - 0/24 - و بیشتر از کاه گندمیان - 0/05 - است . - NRC,1989 -
جدول:1 ترکیبات شیمیایی، انرژی و مواد معدنی مربوط به ضایعات ظروف یکبار مصرف - تجزیه تقریبی -
با توجه به مقادیر پروتئین و چربی خام این ماده - به ترتیب %0/8 و - %3 و نیز با عنایت به میزان ماده آلی - %73/21 - ، مشخصا بایستی قسمت عمده ی ماده آلی این محصول بخش کربوهیدراتی آن باشد که با مشاهده ی مقادیر مربوط به دیواره ی سلولی منهای همی سلولز و همچنین دیواره سلولی ظروف گیاهی - به ترتیب ADF و NDFیونجه: %40/69 و %55/8 در برابر ADF و NDF ضایعات ظروف یکبار مصرف گیاهی: %67/34 و - %72 - آذر زمزم و همکاران، - 1392 کربوهیدرات محتوی این ماده بیشتر شامل سلولز، همی سلولز و لیگنین بوده، به همین جهت بعید به نظر می رسد که بتوان از این محصول در تغذیه طیور استفاده نمود.
با بررسی قابلیت هضم ماده آلی، ماده آلی قابل هضم درماده خشک و همچنین قبلیت هضم ماده خشک و مقایسه ی آن با یونجه - به عنوان یک علوفه ی مسوم در تغذیه ی دام - مشخص می شود - جدول. - 2 مقادیر قابلیت هضم اجزای خشک آلی این محصول بسیار پایین می باشند DMD - به ترتیب برای یونجه و ضایعات ظروف یکبار مصرف: %44/29 و OMD - - %26 به ترتیب برای یونجه و ضایعات ظروف یکبار مصرف: %48/86 و DOMD - - %19/79 به ترتیب برای یونجه و ضایعات ظروف یکبار مصرف: %44/57 و . - %7/37 میباشند.
