بخشی از مقاله
چکیده :
در تهیه نمونه ها و انجام آزمایشات از توسعه صنعتی از طریق مصرف منابع طبیعی، منجر روشهای استاندارد مراجع معتبر نظیر استاندارد متد به تولید محصول و برخی از آلاینده های زیست
1998 و... استفاده گردیده است. محیطی می شود. در صورتیکه کنترل آلاینده ها صورت یافته ها نشان می دهد که کلیه نیروگاههای سیکل نگیرد، حیات انسان و سایر موجودات با مخاطره مواجه بخاری مجهز به سیستم تصفیه آب و ترکیبی می شوند.
انتشار آلایندهها مانند NOx, SO2, CO و می باشند و پساب خود را در منابع آب فاضلاب ... از طریق دودکش نیروگاهها، تخلیه پسابهای محتوی پذیرنده یا زمینهای اطراف تخلیه می نمایند. میزان سولفات، کلرور، جامدات محلول و... تولید سروصدا و SO2 تنها در یک نیروگاه بالا است و NOx در تمام انتشار وانادیم در خاک، لزوم کنترل آلاینده های نیروگاهها در حد ائین تر از استاندارد هوای آزاد
خروجی از نیروگاهها را روشن می نماید. میباشد.
میزان TDS پساب در برخی نیروگاهها بالا در این تحقیق کاربردی ضمن جمع آوری اطلاعات است و میران سولفات پسابها نیز در برخی از نیروگاهها عمومی و پایه از 12 نیروگاه شرکتهای برق منطقه ای بیش از 1000 میلی گرم در لیتر و میزان کلرور در یکی تهران، اصفهان، گیلان و آذربایجان شرقی،اندازه گیری از آنها به حدود 1000 میلی گرم در لیتر می رسد. بررسی وانادیم خاک تا اعماق 30 سانتی متری و در فواصل مختلف از تأسیسات درحد 0/02 تا 9/52 میلی گرم در کیلوگرم بوده است که از محدوده استاندارد در خاکهای کشاورزی تجاوز نمی کند. وضعیت سروصدا در محل درب نیروگاه از حدود استاندارد در مناطق صنعتی تجاوز نمی کند و تنها افزایش سروصدا از حد استاندارد در داخل تأسیسات تولید وجود دارد که لزوم توجه به حفاظتهای فردی را روشن می سازد.
در نهایت، تجزیه و تحلیل داده های حاصل و مقایسه آن با داده های پژوهش سال 1376 و استانداردهای ملی انجام شده و نسبت به تدوین استاندارد حریم زیست محیطی برای نیروگاههای موجود در دو قسمت بافت مسکونی و صنعتی بطور مجزا اقدام شده است ودر مورد نیروگاههای جدیدالاحداث نیز، رعایت ضوابط مربوط به ارزیابی اثرات زیست محیطی طبق قوانین ملی موجود تأکید گردیده و اقدامات مربوط به کاهش اثرات منفی نیروگاههای حرارتی ارائه شده است.
مقدمه
حفاظت از محیط زیست مراقبت و استفاده منطقی از منابع طبیعی می باشد. توسعه صنعتی و تولید فرآورده های مختلف با مصرف منابع طبیعی نظیر آب، هوا و خاک، به عنوان یکی از منابع مهم آلودگی محیط محسوب می شود و می تواند باعث انتشار آلاینده های بسیار زیادی در محیط زیست شود. نیروگاهها از نظر نوع سوخت مصرفی و فرآیندهای متفاوت در واحدهای مختلف تولید، مقادیر قابل ملاحظه ای از آینده ها را وارد بسترهای طبیعی می کنند.
در صورتی که پیشگیری و کنترل لازم صورت نگیرد، این آلاینده ها ضمن اختلال در اکوسیستم های آبی و خاکی می توانند سلامت انسان و سایر موجودات زنده را به خطر اندازند. نیروگاهها از طریق دودکش، مقادیر زیادی از آلاینده هایی نظیر دی اکسید گوگرد، اکسیدهای ازت، منواکسید کربن، دی اکسید کربن، ذرات معلق و... را وارد هوا می کنند. 4 - و - 7 به عنوان مثال طبق برآوردهای سال 1379 میزان انتشار آلاینده هایی مانند CO2 ,CO, NOx, SO2 از کل نیروگاههای بخاری، گازی، چرخه ترکیبی، دیزلی و برقابی به ترتیب 324967 و110524 و 142 و 71562646 تن در سال برآورد شده است که پارامترهای اول و دوم و چهارم به ترتیب 2295566 و 5699501 و 13740029 میلیون ریال هزینه اجتماعی دربر دارند. - 6 -
همچنین نیروگاهها از طریق تخلیه فاضلابهای صنعتی و بهداشتی می توانند بر بافت خاک و آبهای پذیرنده اثرات سوئی بجا گذارند. باتوجه به مطالعات انجام شده، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول - TDS - ، سولفات و کلرور از پارامترهای شیمیایی مهم محسوب می شوند. - 4 - از سوی دیگر وانادیم و برخی فلزات سنگین به عنوان یک ناخالصی در برخی سوختهای مصرفی در نیروگاهها مثل مازوت وجود دارند که می توانند با ورود به بافت خاک و تجمع در آن وارد زنجیره غذایی انسان شوند. بالاخره تأسیسات و تجهیزات مورداستفاده در نیروگاهها نظیر بویلرها، توربین ها ، فن ها، پمپها و... با ایجاد سروصدا می توانند محیط نیروگاه و منطقه اطراف آن را تحت تأثیر قرار داده که اثرات سوئی بر سلامت کارکنان و ساکنین به دنبال خواهد داشت. - 10 -
به منظور پیشگیری از ورود عوامل آلاینده به محیط و اتخاذ تدابیر لازم جهت تخفیف اثرات احتمالی آنها،ارزیابی اثرات زیست محیطی نیروگاهها قبل از احداث به عنوان یک قانون در کشورهای مختلف از جمله ایران موردتوجه قرار گرفته است تا از این طریق ضمن شناخت موجودی محیط بتوان گزینه های مختلف مکانی را برای مراحل ساختمانی و بهرهبرداری نیروگاه موردتجزیه و تحلیل قرار داد تا بهترین و مناسب ترین گزینه را به گونه ای انتخاب نمود که کمترین مخاطرات زیست محیطی ایجاد شود.
از سوی دیگر تأسیسات نیروگاه تحت تأثیر محیط اطراف خود قرار می گیرد بخصوص واحدهای صنعتی مجاور می توانند از طریق آلاینده های منتشره اثرات مختلفی بر نیروگاهها داشته باشند. - 3 - این پژوهش کاربردی از نیمه دوم سال 1380 آغاز و تا نیمه دوم سال 1382 طی مدت 18 ماه برای تعیین استاندارد حریم زیست محیطی 12 نیروگاه مرتبط با شرکتهای برق منطقه ای تهران، اصفهان، گیلان و آذربایجان شرقی انجام گرفته است.
به علت آن که پیش از احداث هیچ کدام از این نیروگاهها، گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی تهیه نشده است و بیشتر این نیروگاهها در بافت مسکونی، تجاری و یا صنعتی واقع شده اند، تعیین حریم زیست محیطی آنها دشوار بوده و به همین دلیل حریم ایمن باتوجه به استانداردهای ملی و براساس مطالعات انجام شده بر روی آلاینده های دودکش، پساب، خاک و سروصدا در این تحقیق و همچنین مطالعات پیشین در سال 1376 تعیین گردیده و استانداردهای خاص باتوجه به شرایط موجود تدوین شده است.
روش تحقیق
در این پژوهش کاربردی که به صورت سرشماری از 12 نیروگاه تحت پوشش شرکتهای برق منطقه ای تهران، اصفهان، گیلان و آذربایجان شرقی انجام شده، در ابتدا از طریق پرسشنامه و مراجعه به نیروگاهها، اطلاعات عمومی، پایه و زیست محیطی جمع آوری گردیده است. سپس بررسی آلاینده های منتشره از دودکش - دی اکسید گوگرد، منواکسید کربن، دی اکسید کربن و اکسیدهای ازت - ، بررسی آلاینده های پساب خروجی - سولفات، کلرور و کل جامدات محلول یا - TDS، سنجش میزان وانادیم خاک و میزان سروصدا در نقاط مختلف نیروگاهها انجام شده است.
نمونه برداری و اندازه گیری آلاینده های خروجی از دودکش با استفاده از دستگاه Testo-350XL مجهز به سنسور الکتروشیمیایی و با روش قرائت مستقیم یا نمونه برداری استخراجی انجام شده است که از روشهای استاندارد محسوب می شود. تهیه نمونه های لازم از پساب و آبهای پذیرنده در فواصل 100، 200 و 500 متری به منظور سنجش پارامترهای موردنظر براساس کتاب روشهای استاندارد- چاپ 21، سال 1998 انجام شده و جهت سنجش سولفات، کلرور، کل جامدات محلول - TDS - به ترتیب از روشهای کدورت سنجی، آرژانتومتری و وزن سنجش و بر پایه منبع علمی فوقالذکر استفاده شده است.
نمونه های خاک جهت سنجش وانادیم از سطح تا عمق 30 سانتی متری و به فواصل 100، 500 و 1000 متری تأسیسات و به میزان 400 گرم تهیه گردیده و سپس با روش استاندارد آزمایشگاه خاک آمریکا نسبت به تهیه عصاره اشباع اقدام شده است. سنجش وانادیم موجود در عصاره های تهیه شده با روش جذب اتمی پلاسمای جفت شده القایی - ICP - و براساس استاندارد متد 1998 انجام گرفته است.
سنجش میزان سروصدا با روشهای استاندارد و با استفاده از دستگاه صداسنج مدل CEL-493/2 صورت گرفته است. سرانجام اطلاعات حاصل از این مطالعه با اطلاعات مربوط به بررسیهای پیشین در سال 1376 مقایسه گردیده و با در نظر گرفتن شرایط موجود نیروگاهها و مبنا قرار دادن استانداردهای زیست محیطی برای آلاینده های مختلف، استاندارد پیشنهاد شده و نکات لازم برای احداث نیروگاههای جدید به منظور تخفیف اثرات احتمالی نیز ارائه گردیده است.
