بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات گستره جنگلهاي استان لرستان از سال 1373 تا 1382 با استفاده از نقشههاي رقومی1:25000 و تصاویر ماهوارهاي ETM میباشد. نقشه جنگل مربوط به سال 1373، با استفاده از نقشه هاي رقومی 1:25000 سازمان نقشه برداري کشور و بازبینی آنها برروي عکسهاي هوایی سال - 1:40000 - 1373 استخراج گردید.
براي تهیه نقشه جنگل، در پایان دوره ده ساله - - 1382، تصویر سنجنده ETM مربوط به تاریخ 27 تیرماه 1382 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور برآورد صحت نقشهس هاي حاصل از تفسیر تصاویر ماهواره اي، یک نقشه واقعیت زمینی نمونه اي با شدت %1,2 در بخشهایی از منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. به این منظور تعداد180 قطعه نمونه با ابعاد 360 × 360 متر در قالب یک شبکه منطم تصادفی به ابعاد 1200*900 متر طراحی شد. سپس مرزهاي جنگل واقع شده در این قطعات با حبن برداشت شدند و به این ترتیب یک نقشه گستره جنگل در محل قطعات نمونه ایجاد گردید. از مقایسه نقشه واقعیت زمینی با نقشه تولید شده میزان صحت کلی % 90 , 6 و ضریب کاپا 0,87 محاسبه گردید.
سپس این نقشه با نقشه جنگل سال 1373 مقایسه گردید. نتایج نشان میدهد که مساحت جنگلها استان لرستان در سال 1373 برابر 1217312 هکتار و در سال 1382 به میزان 1187512 هکتار میباشد. بنابراین سطح جنگلهاي استان لرستان در طی این دوره ده ساله 29800 هکتار کاهش یافته است و نرخ تخریب در طول این دوره 2,5 در صد میباشد. از بین شهرستانهاي نه گانه استان لرستان، شهرستان خرم آباد با 387038 هکتار، بیشترین مقدار جنگل را در سال 82 داشته و شهرستان ازنا فاقد جنگل میباشد. همچنین شهرستان الشتر با نرخ تخریب 2,79 درصد، بیشترین میزان تخریب و شهرستان دورود با نرخ تخریب 1,94 کمترین میزان تخریب را به خود اختصاص دادند.
مقدمه و هدف
گر چه سهم رشته کوههاي زاگرس از کل نزولات آسمانی کشور چیزي حدود %30 است، اما جاري بودن بیش از %40 از آبهاي روان کشور در این منطقه حاکی از اهمیت غیر قابل انکار پوشش هاي گیاهی این گستره علی الخصوص پوششهاي جنگلی آن می باشد.
لازمه مدیریت پایدار این منابع ارزشمند دسترسی به داده هاي کمی، به روز و داراي صحت بالا می باشد.
امروزه یکی از راه هاي دسترسی به این گونه اطلاعات استفاده از فن آوري سنجش از دور و داده هاي ماهواره اي است. داده هاي ماهواره اي به دلیل داشتن ویژگی هایی مانند سطح پوشش وسیع، قابلیت تکرار، به هنگام شدن مداوم، هزینه کمتر و امکان دسترسی به مناطق صعب العبور نقش موثري را در مطالعات مربوط به مناطق جنگلی کشور هاي پیشرفته ودر حال توسعه جهان بازي میکند
منطقی و سماك - - 1379 به بررسی امکان اعلام آمار بههنگام از سطح جنگلهاي شمال کشور با استفاده از عکسهاي هوایی سال 73 و بررسی تغییرات حاصلشده در مقایسه با آمار سالهاي پیش پرداخته اند.
پیر با وقار - - 1384 در مطالعهاي به بررسی تغییرات گستره جنگل در ارتباط با عوامل توپوگرافی و مناطق انسان ساخت با استفاده از نقشه هاي رقومی جنگل در حالت خل که از عکسهاي هوایی سالهاي 46 و 73 استخراج شده، پرداخته است. رفیعیان - - 1382 به بررسی تغییرات گستره جنگلهاي شمال کشور بین
سالهاي 73 تا 80 با استفاده ازتصاویر سنجنده ETM پرداخته و در نهایت به نقشه اي با صحت کلی قابل قبول، دست پیدا کرده است. تغییرات پوششهاي جنگلی منطقهاي از ایالت کانزاس آمریکا را طی سالهاي 1941 تا 2002 مورد بررسی قرار داده است؛ براي این کار از پنج مرحله عکسهاي هوایی سیاه و سفید مربوط به سالهاي 1941 تا 1991 و یک مرحله عکسهاي هوایی مادون قرمز رنگی مربوط به سال 2002 استفاده شده است.
در این تحقیق ابتدا سعی شده است علاوه بر تهیه نقشه مناسبی از وضعیت فعلی - - 1382 جنگلهاي استان لرستان، میزان تخریب آنها در دهه اخیر با اعداد و ارقام مشخصی ارائه گردد. همچنین قابلیت استفاده از نقشه هاي رقومی و تصاویر ETM در تهیه نقشه هاي مربوط به گستره جنگل و تغیرات آن مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روشها
-1 منطقه مورد مطالعه
مورد مطالعه - استان لرستان - در محدوده جغرافیایی 46 0 53 ′36 ′′ تا 49059′28′′ طول شرقی و 32 037′35′′ تا 34 024′53 ′′ عرض شمالی واقع شده است - شکل. - 1 این منطقه در سیستم مختصات UTM در زون 38و39 واقع است.. جنگلهاي استان لرستان با سطحی بالغ بر 1187512هکتار - 1382 - جزء جنگلهاي نیمه خشک و اقلیم رویشی زاگرس می باشند که در حدود % 42 از سطح کل استان را شامل میس گردند
شکل - - 1 موقعیت منطقه مورد مطالعه در ایران
-2 دادههاي مورد استفاده
-1-2 نقشه هاي توپوگرافی رقومی سال :1373 این نقشهها که از عکسهاي هوایی 1:40000 سال 1373 استخراج گردیدهاند، این نقشه ها به دو حالت دو بعدي - خل - و سه بعدي و به صورت رقومی و کاغذي به کاربران عرضه می شوند.
-2-2 تصاویر ماهوارهاي : ETM براي بررسی وضعیت فعلی - - 1382منطقه، از تصاویر
سنجنده ETM مربوط به تاریخ 27 تیرماه 1382 استفاده گردید. این تصاویر به صورت دو فریم کامل در 8 باند طیفی تهیه گردیدند.
-3 استخراج نقشه جنگل از نقشه هاي توپوگرافی رقومی سال سازمان نقشه برداري کشور1373
نقشه هاي 1 :25000 جدید جنگلهاي کشور به سفارش دفتر مهندسی و مطالعات منابع طبیعی سازمان جنگلها و مراتع کشور و با نظارت سازمان نقشه برداري کشور از روي عکسهاي هوایی مقیاس 1:40000
مربوط به سال 1373 تهیه گردیدهاند.
جهت استخراج محدوده جنگل ، ابتدا لایه هاي مربوط به جنگل از بین 63 لایه موجود در فایلهاي رقومی، در محیط نرم افزاري جدا شده و به صورت یک لایه وکتوري وارد محیط شدند؛ سپس مورد ویرایش قرار گرفته و تبدیل به یک نقشه برداري - وکتوري گردیدند. جهت کنترل مرز جنگل در نقشه هاي 1:25000 رقومی، از عکسهاي هوایی سال 73 به عنوان واقعیت زمینی استفاده گردید
