بخشی از مقاله
چکیده:
تراوش فرایند ورود رطوبت از لایه بالایی خاک به لایه های پایینی است.نرخ تراوش به نوع خاک محل ومحتوای رطوبتی لایه بالایی خاک بستگی دارد.برای یک محل مشخص ،این نرخ تابعی از میزان نفوذپذیری واقعی ومیزان رطوبت در لایه بالایی خاک می باشد. در این مقاله از سه پارامتر حداکثر رطوبت موجود در خاک وحداکثر وحداقل میزان ظرفیت نفوذ به عنوان ورودی های مدل استفاده شده وتغییرات رطوبتی خاک وهمچنین تغییرات نفوذپذیری در یک رگبار بارندگی محاسبه شده است. سپس با استفاده از یک رابطه خطی بین میزان تراوش وذخیره رطوبتی خاک ومتغیرهای نفوذپذیری میزان نرخ تراوش محاسبه گردید.نتایج عددی نمایانگر تاثیر تغییرات سطحی ،شدت رگبار بارندگی و تغییرات رطوبتی خاک بروی نرخ تراوش در انتروالهای 10 دقیقه ای در حوزه آبخیز کچیک، استان گلستان می باشد.
مقدمه:
بخشی از نزولات جوی پس از رسیدن به سطح زمین به داخل خاک نفوذ می کند.پدیده نفوذ فقط شامل واردشدن آب به داخل خاک است.این آب ممکن است در داخل زمین نیز به حرکت عمقی خود ادامه دهد تا سرانجام وارد لایه های آبدار زیرزمینی شده وجزء منابع آب زیر زمینی بحساب آید.این حرکت عمقی اب به درون خاک تراوش یا percolation نام دارد - علیزاده ،. - 1377تراوش در حقیقت تعیین کننده شرایط خاک زیرین می باشد.نرخ تراوش به ارتفاع آبی گفته می شود که در واحد زمان به داخل زمین تراوش می کند. تراوش رطوبت از لایههای سطحی به لایههای پائینتر خاک پروسهایست که به دو فاکتور مهم میزان رطوبت موجود در خاک و نفوذپذیری واقعی بارندگی در داخل لایههای سطحی خاک بستگی دارد.
میزان نفوذپذیری بستگی به شدت بارندگی از یک طرف و میزان رطوبت موجود در خاک از طرف دیگر قابل کنترل میباشد. حرکت رطوبت در داخل خاک از لایههای بالایی به طبقات زیرین - تراوش - گرچه مستقیماً به درجه اشباع لایههای سطحی خاک و همچنین به میزان نفوذ بستگی دارد ولی بطور غیرمستقیم به شدت بارندگی که خود عامل اصلی در تعیین میزان نفوذپذیری و موجودیت رطوبت در لایههای بالایی خاک بستگی دارد. - نورا ،. - 1383 هدف از این مقاله ارائه یک مدل مفهومی برای تعیین میزان تراوش آب از لایههای سطحی خاک به لایههای زیرین خاک میباشد.
این مدل بخشی از یک مدل نفوذپذیری است که پاسخگوی مسائل حلنشده در حرکت رطوبتبه طبقاتپائین خاک میباشد. گرچه مدل کاملاً یک مدل جدید نیست بلکه بخشی از محاسبات آن به ساختمان مدل که در بررسی منابع قابل مشاهده است بستگی دارد. - دیسکین و نازیموو - 1995، - بشا ، - 1999، - کاتال ، - 1997 - ویگنران، - 1997 .مدل قادر به تعیین حرکت رطوبت خاک از لایههای متفاوت و بصورت کاملاً کمپلکس نبوده و علیرغم اینکه با توجه عوامل مؤثر در محاسبه تراوش از پیچیدگی خاصی برخوردار است ولی مدل خطی میباشد.
مواد وروشها:
معرفی منطقه:
حوزه معرف کچیک با مساحتی حدود 3600 هکتار یکی از زیر حوزه های کوچک حوزه آبخیز قرناوه بوده و از نظر تقسیمات کشوری جزء بخش مراوه تپه و در محدوده شهرستان کلاله، در منتهی الیه شمال شرق استان گلستان، در مختصات 55-52-10 الی55-57-52 طول شرقی و 37-42-15 الی 37-46-25 عرض شمالی واقع شده است،بطوریکه از قسمت شمال به ارتفاعات باباشمل، از جنوب به جنگلهای عنابلی، از شرق به رشته کوه شلمی و از غرب به محور ارتباطی کلاله @–مراوه تپه محدود می گردد.
روش کار:
برای محاسبه تغییرات نرخ تراوش در طی یک رگبار بارندگی، بخشی که تحت تاثیر قرار می گیرد، به صورت دو محیط در نظر گرفته می شود که به طور شماتیک در شکل 1 نشان داده شده است. محیط اول نماینده سطح خاک است که تعیین کننده ظرفیت نفوذ خاک می باشد. این محیط همچنین میزان تبدیل بارش r - t - را به نفود واقعی q - t - ورواناب y - t - تعیین می نماید. محیط دوم نیز نماینده رطوبت لایه بالایی خاک می باشد که این رطوبت از طریق نفوذپذیری q - t - ،از بالا به آن اضافه شده وتوسط تراوش g - t - ،از مرز پایین آن تخلیه می شود.
