بخشی از مقاله
چکیده
یکی از عوامل مهم برای قرار گرفتن در مسیر پیشرفت و توسعه جوامع، برخورداری از سرمایه و دارایی های مالی است. در این راستا، بانک ها نقش بسیار حساس و مهمی را در اقتصاد کشور ما بر عهده دارند. در حقیقت بانکها، نقش غیرقابل انکاری در جمع آوری و توزیع مطلوب منابع مالی بر عهده دارند . نیازهای متفاوت جوامع باعث شده است تا بانکها در طول زمان دچار تحول شده و در چارچوبهای مختلفی ساماندهی گردند. یکی از کارکردهای اصلی بانکها داشتن نقش میانجیگری میان عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان پول میباشد. یکی از مقرراتی که بهصورت خاص برای تجار در قانون تجارت پیشبینی شده، مقررات ناظر بر ورشکستگی است. اگرچه بانکها اصلیترین طلبکار تجار در نظام اقتصادی محسوب می شوند، اما خود نیز ممکن است در معرض خطرورشکستگی و توقف در پرداختها روبرو گردند. بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی تأثیر ارزش دارایی مالی در ورشکستگی بانک انجام شد. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی - پیمایشی می باشد که اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شدند. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مدیران با سابقه کاری بیشتر از 15 سال بانک صادرات در سطح شهر تهران می باشد که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 92 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار Eviews مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت این نتایج حاصل شد که تغییرات نرخ تنزیل و نرخ بازده مورد انتظار در ورشکستگی بانک ها تأثیر دارد، جریان نقدی در سال در ورشکستگی بانک ها تأثیر دارد، سررسید دارایی ها و ارزش دارایی های مالی در ورشکستگی بانک ها تأثیر دارد..
مقدمه
با پیشرفت علم و فناوری، روابط انسان ها به ویژه روابط اقتصادی آنها به مراتب پیچیده تر از گذشته شد و اقتصاد و تجارت وارد مرحله ای جدیدی شد. به طوری که مؤسسات کوچک به شرکت های بزرگ سهامی و چندملیتی تغییر شکل دادند که این امر موجب توسعه و گسترش بازارهای مالی و پولی شد و هزاران نفر در سراسر دنیا اقدام به سرمایه گذاری در سهام شرکت ها کردند. این رشد و دگرگونی سریع روابط اقتصادی، منجر به رقابت شدیدی در عرصه تجارت، صنعت و سرمایه گذاری شد. پیچیده تر شدن روابط انسانی به ویژه اقتصادی آنها و توسعه بازارهای مالی و پولی و متعاقب آن حاکم شدن وضعیت رقابتی، باعث شد بسیاری از شرکت ها ورشکسته و از گردنه رقابت خارج شوند - برکچیان و عینیان، . - 1392 این پدیده باعث می شود تا نگرانی شدیدی، صاحبان سرمایه را در برگیرد و آنان برای جلوگیری از سوخت شدن سرمایه خود به دنبال روش هایی بودند تا وضعیت تداوم فعالیت یا ورشکستگی شرکت ها را پیش بینی کنند. همچنین سرمایه گذاران نیاز به ابزارهایی داشتند تا از طریق آن به خرید سهام اقدام کنند که انتظار دریافت سود و کسب بازده از سهام را برای سنوات آتی داشته باشند؛ زیرا تا زمانی که شخص سرمایه گذار نتواند ارزیابی دقیقی از سرمایه گذاری مورد نظر داشته باشد، انتخاب وی بهینه نخواهد بود. بنابراین یکی از ابزارهای مورد استفاده برای تصمیم بر سرمایه گذاری در یک شرکت، پیش بینی ورشکستگی آن شرکت است - برکچیان و عینیان، . - 1392
تلاش سرمایه گذاران بر این است تا با پیش بینی کردن تحقق یا عدم تحقق ورشکستگی یک شرکت، از ریسک سوخت شدن سرمایه خود جلوگیری کنند. از این رو آنها در پی روش هایی هستند تا بتوانند به وسیله آن احتمال ورشکستگی شرکت ها را تخمین بزنند، زیرا در صورت ورشکستگی، قیمت سهام شرکت ها به شدت کاهش می یابد. لذا صاحبان سرمایه، سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر گروه ها برای کسب اطلاعات بیشتر و اطمینان خاطر از وضعیت مالی شرکت ها به اطلاعات ارائه شده از سوی تحلیلگران مالی و بازارهای سرمایه تکیه کردند Ho & kuang - ، . - 2007 باید توجه داشت که تبعات و آثار منفی پدیده ورشکستگی، تنها دامن گیر تاجر یا شرکت ورشکسته نمی شود، بلکه بسته به وسعت دامنه فعالیت تاجر یا شرکت تجارتی، اشخاص ثالث و طلبکاران و طرف های معامله با تاجر یا شرکت نیز از آن متضرر می شوند و گاه در صورت گستردگی فعالیت شرکت، به ورشکستگی های دیگر و بیکار شدن کارگران و کارمندان آنها نیز می انجامد و پیامدهای ناگواری برای اقتصاد کشور به بار می آورد - سعیدی و آقایی، . - 1388 منابعی که در اختیار شرکت هاست می توانست در فرصت های سودآور و ارزش آفرین مصرف شود، در حالی که با ورشکستگی شرکت ها به هدر رفته و تأثیر منفی بر شاخص های کلان اقتصادی گذاشته است و این در وضعیتی است که کشور به شدن نیازمند تخصیص بهینه منابع تولید و ایجاد اشتغال است Ho & kuang - ، . - 2007 با ورشکستگی یک شرکت، دارایی های زیادی از بین رفته و استعدادهایی نابود می شود. کنترل دارایی های شرکت از بین می رود و بنا به حجم شرکت متوقف شده، همبستگی نظام اقتصادی متلاطم می شود. البته با نگاهی دیگر می توان ورشکستگی را پدیده ای مثبت قلمداد کرد، پدیده ای که مدیران شرکت ها را از ورود به حوزه های خطرناک سرمایه گذاری یا اعطای اعتبار بدون اخذ تضمین منع می کند. این امور موجب صرفه جویی در سرمایه و زمان در سطح کلان جهت نیل به اهداف توسعه اقتصادی جامعه می شود Brierley - ، . - 2009
برخی شرکت های تجاری در مقایسه با سایر فعالان بازار به لحاظ حوزه تأثیرگذاری و حجم معاملات از موقعیتی ممتاز برخوردارند. به جرأت می توان بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری را در زمره این گونه تجار دانست زیرا علاوه بر اهمیت آنها در بخش خصوصی، از منظر حکومت ها ابزاری برای اعمال سیاست های پولی و مالی به شمار می روند. بانک ها اصلی ترین منابع مالی بخش های اقتصادی، تولید، توزیع و خدمات هستند که وظایف متعددی مانند افزایش سرعت و امنیت مبادلات و اعطای اعتبار را بر عهده دارند Wu et al - ، . - 2008 دارایی مالی یکی از عواملی است که می توان اثرگذاری آنها را در ورشکستگی بانک ها مطالعه کرد. بازارهای مالی بازارهایی هستند که در آنها دارایی های مالی مبادله می شوند. تفاوت دارایی های مالی با دارایی های واقعی در این است که دارایی های واقعی ماهیت فیزیکی دارند؛ مانند اتومبیل، املاک، مستغلات و وسایل منزل. دارایی های مالی دارایی هایی مثل سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش تولیدات وخدمات ارایه شده توسط شرکت های منتشر کننده آنها وابسته است - باییس زاده، . - 1394 ارزش دارایی های مالی را می توان بر اساس تغییرات نرخ تنزیل، جریان نقدی، تغییرات نرخ بازده و سررسید دارایی ها لحاظ کرد. همان طور که پیش از این بیان شد، ورشکستگی به دلایل مختلفی می تواند صورت پذیرد و علت وقوع ان به آسانی شناخته نمی شود. از همین رو اثرگذاری عوامل بسیاری را در این پدیده می توان بررسی کرد. با توجه به نقش به سزایی که دارایی های مالی در موضوعات اقتصادی بانک ها ایفا می کنند، بررسی تأثیرگذاری آنها در ورشکستگی بانک ها، خالی از لطف نخواهد بود. از همین رو در فرضیات این پژوهش، تأثیر مواردی که بر اساس آنها می توان ارزش دارایی های مالی را لحاظ کرد، بر ورشکستگی بانک ها بیان شده اند.
پیشینه تحقیق:
پژوهش های پیشین خارجی
- 2016 - Lin & Yang، در پژوهش خود اصول بانک، شرایط اقتصادی و ورشکستگی های بانک در کشورهای شرق آسیا را بررسی کردند. در این پژوهش، از مدل رگرسیون لوجیت پنل، تأثیر ثبات و مدل زمان بقای تقسیم جمعیت استفاده شده است تا تأثیر اصول بانک و شرایط اقتصادی بر ورشکستگی های بانک و زمان بقا در طول سال های 1999 تا 2011 در 11 کشور آسیای شرقی بررسی شود. نتایج تجربی نشان داد که اصول قوی بانک اعم از کفایت سرمایه، کیفیت دارایی، مدیریت و سودآوری و نقدینگی و هم چنین شرایط مطلوب اقتصادی، احتمال ورشکستگی بانک های آسیای شرقی را کاهش می دهد. قابل ذکر است که شرایط مطلوب اقتصادی با استفاده از نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، میزان بهره واقعی و نسبت های تورم
