بخشی از مقاله
چکیده
این مطالعه به منظور تعیین زمان و سطح بهینه غنی سازي آرتمیا فرانسیسکانا با بتاکاروتن استخراج شده از جلبک دونالیلا بر اساس میزان پرشدگی روده انجام گرفت. در این بررسی تعداد 36000 عدد بیومس 21 روزه آرتمیا فرانسیسکانا به 12 مخروط شیشه اي عدد در هر مخروط - منتقل شدند. سپس امولسیون غنی سازي تهیه شده از روغن کرچک حاوي بتاکاروتن با غلظت 2، 4، 6 و 8 میلی لیتر به محیط آرتمیاها اضافه شد. آرتمیاها به مدت 2، 4 و 6 ساعت با امولسیون هاي مختلف غنی سازي شدند.
پس از پایان زمان غنی سازي تعداد 20 عدد آرتمیا از هر ظرف روي لام فیکس شدند و سپس با میکروسکوپ دوربین دار با بزرگنمایی 40X مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که زمان غنی سازي بیومس آرتمیا با رنگدانه به مدت 4 ساعت اختلاف معنی داري با 6 ساعت غنی سازي نداشت. همچنین بهترین سطح روغن حاوي بتاکاروتن 6 میلی لیتر بود که با دیگر تیمارها اختلاف معنی داري نشان داد.
واژگان کلیدي: غنی سازي، بیومس آرتمیا فرانسیسکانا، بتاکاروتن، جلبک دونالیلا
مقدمه
در ماهیان زینتی رنگ پوست یکی از فاکتورهاي عمدهي تعیینکننده قیمت در بازار جهانی است. ماهیان همانند سایر حیوانات قادر به ساخت کارتنوئیدها نمیباشند و رنگ پذیریشان بستگی به میزان کاروتنوئیدهاي موجود در جیره غذایی دارد. پرورشدهندگان ماهیان زینتی همواره در پی یافتن روشهایی براي افزایش رنگ پوست ماهیها میباشند و نیز در صدد یافتن رنگدانههاي طبیعی هستند تا آنها را جایگزین کاروتنوئیدهاي مصنوعی نمایند زیرا آنها قیمت بالایی دارند .
برخی از تولیدکنندگان ماهیان زینتی از هورمون و رنگهاي مصنوعی جهت جذب مشتري بیشتر استفاده میکنند که با اینکار درصد سود بیشتري را عاید خود کرده و ماهیان آنها روشن و براق میباشند. با این وجود رنگ ایجاد شده با چنین اعمالی تداوم و ماندگاري زیادي نداشته و پس از مدتی کم رنگ میشود . رنگ ماهیان عمدتاً بدلیل حضور کروماتوفور حاوي رنگدانه بوده که معمولاً بر روي پوست قرار دارند.
چهار گروه رنگدانه اصلی شامل ملانین، پورین، پریدیوم و کاروتنوئید مسئول ایجاد رنگ در بافت و پوست حیوانات و گیاهان میباشند. کاروتنوئیدها که براحتی در چربی حل میشوند دامنه رنگی زرد تا قرمز را در پوست ایجاد مینمایند. همچنین مسئول رنگهاي نارنجی و سبز در تخم، پوست و گوشت ماهیان میباشند . کاروتنوئیدها که به طور عمده توسط گیاهان عالی و فیتوپلانکتونها تولید میشوند به دو گروه کاروتن و گزانتوفیل تقسیمبندي میشوند .
استفاده از ترکیبات غذایی گیاهی به عنوان منبع تولید رنگدانه کاربرد دارد و امروزه تحقیقاتی بر روي پتانسیل بکارگیري این مواد در حال انجام است . امروزه از کاروتنوئیدهاي مصنوعی مثل آستاگزانتین براي ایجاد رنگ در انواع آبزیان استفاده میگردد اما بخاطر قیمت بسیار بالایی که دارد میتوان از کاروتنوئید طبیعی استفاده کرد .
بسیاري از میگروارگانیسمها نظیر مخمر ، جلبک و قارچ توانایی تولید بتاکاروتن را دارا هستند که بهعنوان بتاکاروتن نوع طبیعی در نظر گرفته میشود. تولید نسبتاً بالاي بتاکاروتن توسط این موجودات که ساختمان نوع طبیعی بتاکاروتن را دارا هستند باعث شده است تا امروزه از روش تولید بتاکاروتن توسط میگروارگانیسمها بهعنوان یک روش جایگزین بهجاي استخراج از منابع گیاهی و سنتز شیمیایی استفاده شود.جلبک بومی دریاچه ارومیه بوده و درصد بالایی بتاکاروتن طبیعی دارد. .
این جلبک داراي مقادیر بالایی از کاروتنوئیدها، به خصوص بتاکاروتن، آنتی اکسیدانها و ویتامینهاي ضروري میباشد. هنوز هم این گونه جلبک به عنوان منبع اصلی براي استخراج بتاکاروتن براي برنامه هاي بازرگانی کاربرد دارد. یکی از ویژگیهاي منحصر به فرد این جلبک، توانایی تولید و تجمع مقادیر زیاد بتاکاروتن تحت شرایطی نظیر شوري زیاد، شدت نور بالا و محدودیت مواد غذایی است که منجر به نارنجی شدن رنگ سلول و سوسپانسیون جلبکی میشود .
از میان غذاهاي زنده موجود که در تغذیه مراحل لاروي آبزیان، میگوي آب شور - آرتمیا - کاربرد وسیعتري دارد و تاکنون جایگزین مناسبی بعنوان غذاي فرموله شده بجاي آرتمیا تولید نشده است و از این نظر آرتمیا همچنان یک غذاي زنده منحصر بفرد بشمار می رود . آرتمیا می تواند تحت فرآیند غنی سازي بعنوان حامل برخی مواد مغذي مانند اسیدهاي چرب غیراشباع بلند زنجیره، اسیدهاي آمینه، ویتامین ها بخصوص ویتامین C - اسید آسکوربیک - و مواد دیگري مانند داروها، واکسن ها، هورمون ها و رنگدانه ها مورد استفاده قرار گیرد .
این عمل به منظور انتقال این ترکیبات به جانور شکارچی و بهبود کیفیت لارو، افزایش بازماندگی و مقاومت آن در برابر تنش هاي محیطی و بیماري هاي مختلف صورت می گیرد . برغم تحقیقات فراوانی که طی چند دهه اخیر در ارتباط با غنی سازي آرتمیا با مواد مختلف وجود دارد هنوز هم اطلاعات محدودي در مورد سطح بهینه غنی سازي آرتمیا با بعضی مواد از جمله رنگدانه ها در مراحل مختلف رشد آرتمیا وجود دارد. لذا در تحقیق حاضر زمان و میزان غنیسازي آرتمیا با رنگدانه استخراج شده از جلبک مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش ھا
این مطالعه با هدف بررسی زمان و میزان غنیسازي بیومس آرتمیا با رنگدانه اجرا شد. بتاکاروتن طبیعی استخراج شده از جلبک دونالیلا از پژوهشکده بیوتکنولوژي منطقه غرب کشور تهیه شد. سیستهاي آرتمیا مورد استفاده در این تحقیق از مراکز تجاري تهیه شد. سیستهاي آرتمیا بر اساس روشهاي استاندارد ضدعفونی و پوستهزدایی شده و در دماي 28 تا 30 درجه سانتیگراد و شوري 33 در هزار تخم گشایی شدند . بعد از تفریخ ناپلیهاي آرتمیا به روش نورگرایی مثبت جمعآوري و در تانکهاي پرورش 1000 لیتري طبق روش استاندارد غذادهی شدند.
سوسپانسیون هاي غنی سازي مورد استفاده روغن کرچک حاوي رنگدانه بود. براي تهیه هر کدام از این سوسپانسیون ها مقدار یک گرم روغن و 0/2 گرم از لسیتین به 10 میلی لیتر آب ولرم 40 درجه سانتیگراد افزوده شد و به مدت 10 دقیقه با هموژنایزر مخلوط گردید تا بصورت کاملاٌ همگن درآیند. ذرات چربی سوسپانسیون هاي آماده شده توسط یک میکروسکوپ نوري مجهز به میکرومتر چشمی و لام مدرج اندازه گیري شدند تا اطمینان شود که قطر ذرات چربی کوچکتر از 30 میکرومتر هستند.
12 بطري شیشه اي مخروطی با حجم یک لیتر با آب با شوري 30 گرم بر لیتر پر گردیده و پس از اتوکلاو شدن، در درون یک آکواریوم با ابعاد 40×40×100 سانتیمتر قرار گرفتند. به منظور تأمین دماي 30 ˚C از بخاري الکتریکی آکواریومی و براي اکسیژن رسانی به محیط غنی سازي از یک دستگاه کمپرسور هوا استفاده شد که کلیه شلنگ هاي هواي مورد استفاده توسط اتوکلاو، استریل گردیدند. تعداد 3000 عدد بیومس آرتمیا که به مدت 18 ساعت تغذیه نشده بودند با آب شور شسته شده و به این ظروف شیشه اي منتقل شدند.
سپس مقدار 2، 4، 6 و 8 میلی لیتر از سوسپانسیون غنی سازي آماده شده به بطري هاي شیشه اي حاوي بیومس آرتمیا تلقیح شدند. در زمان هاي 2، 4 و 6 ساعت پس از غنی سازي تعداد 20 عدد آرتمیا از هر بطري جمع آوري شده با آب شیرین شسته شده و بر روي لام قرار داده شدند. بر روي آرتمیاها لامل قرار داده شد و با میکروسکوپ دوربین دار با بزرگنمایی 40X میزان پر شدگی روده مورد بررسی قرار گرفت.
