بخشی از مقاله
چکیده
ناحیه مورد مطالعه بر روی بخش شمالی گسل قطر- کازرون در منطقه چنار شایجان واقع شده است.با توجه به این موضوع که گسل قطر-کازرون پی سنگی است و محدوده جغرافیایی وسیعی را در بر میگیرد بررسی و کشف محل دقیق این گسل با روش های ژئوفیزیکی جهت مطالعات آتی در منطقه مذکور الزامی می باشد.در این پژوهش از روش مقاومت ویژه الکتریکی که یکی از روشهای دقیق ژئو فیزیکی محسوب می شوداستفاده شده است به دلیل تغییر در مقدار مقاومت ویژه در جهت عمود بر امتداد گسل نسبت به تعیین محدوده و حدود گسل اقدام گردید
این مهم با استفاده از تغییر مقاومت لایه ها قابل تشخیص است نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بخشی از گسل قطر - کازرون در محدوده ایستگاه های 1 تا 5 مورد مطالعه در این ناحیه است که امتدادشمال باختر - جنوب خاوری را تایید نموده و حرکت گسل را در این راستا را معین می نمایید.
-1 مقدمه
کمربند چینخورده- رورانده زاگرس به عنوان بزرگترین منطقه ساختاری ایران در اثر برخورد ورقه عربی و فلات ایران در ترشیری پسین، به صورت سلسله جبالی به طول تقریبی 1800 کیلومتر، و بر روی سکوی آرام قارهی عربی تشکیل شده است. این کمربند به ویژه بخش چینخورده- رورانده آن به خاطر دارا بودن چین های بزرگ، منظم وجوان، شکستگیها، گسلها و همچنین سفرههای غنی از آب زیر زمینی از اهمیت خاصی برخوردار است. گسل قطر-کازرون روندیتقریباً شمالی - جنوبی داشته و از باختری شهرستان کازرون عبور میکند.طول آن حدود 210 کیلومتر بوده که از جنوب کوه دینار در شمال شروع میشود. در سمت جنوب به ساحل بوشهر رسیده و به نظر میرسد که تا قطر نیز ادامه می یابد. به همین دلیل به آن گسل قطر-کازرون گفته اند
ابعاد و منبع زمین لرزههای اطراف گسل و عمق کانونی آنها همگی دلالت بر آن دارد که این گسلش مدفون تنها به پوشش رسوبی محدود نشده و در پی سنگ نیز ادامه یافته است. همچنین به نظر میرسد که حرکت امتداد لغز این گسل در کوتاه شدگی بین عربستان و ایران مرکزی با ایجاد یک طویل شدگی به موازات روند عمومی زاگرس همراه شده است. از ان جهت که گسل قطر- کازرون جز گسل های اصلی ایران به شمار میاید بررسی و مطالعه این گسل حائز اهمیت است.
-2 موقعیت جغرافیایی
از نظر تقسیمات کشوری در استان فارس در بخش جنوب باختری شیراز و در 25 کیلومتری باختر کازرون در منطقه چنار شایجان قرار دارد. از منظر تقسیمات سیاسی کشور پهنه مرکزی در 30 کیلومتری شهرستان کازرون در استان فارس در نزدیکی حکیم باشی واقع شده است، که اصلیترین راه و تنها راه آسفالته آن جاده آسفالتی دو بانده شیراز - بوشهر میباشد مسیر فرئی چنار شایجان به جز این راه بقیه جادهها از کیفیت خوبی بر خوردار نیستند و توسط آبراهههای فصلی شسته شده است
-3 بحث و بررسی
برای شناسایی UTM گسل قطر-کازرون از روش زمین الکتریسیته با آرایش شولمبرژر استفاده شد .برای این منظور 5 گمانه در منطقه در جهت عمود بر روند گسل مورد نظر زده شد .درجه این اثر گذاری به اندازه، شکل، محل و مقاومت ویژه الکتریکی لایه ها یا اجسام زیرین بستگی دارد .بنابراین این امکان وجود دارد که از اندازه گیری پتانسیل بر روی سطح زمین اطلاعاتی از زیر زمین به دست آید.در نهایت از دادههای برداشت شده با استفاده از نرم افزار IPI2WIN پروفایل منطقه رسم گردید. هدف از تفسیر داده های حاصل از گمانه زنی الکتریکی قائم، به دست آوردن یک تصویر یا مدل زمین الکتریسیته قابل قبول و منطقی است که با نتایج مطالعات زمین شناسی و به عبارت دیگر مسائل مهندسی زمین شناسی مطابقت داشته باشد.
در ابتدا ممکن است برای به دست آوردن یک تصویر عمومی از منطقه، تفسیر به صورت کیفی انجام پذیرد. در تفسیر کیفی، تغییرات مقاومت ویژه ظاهری برروی نقشهها و مقاطع ظاهری مورد ارزیابی قرار میگیرند. برای به دستآوردن مدل واقعی از زمین، تفسیر باید به صورت کمی انجام پذیرد. در تفسیر کمی از دادههای خام - مقادیر مقاومت ویژه ظاهری - یکسری پارامترهای فیزیکی شامل مقاومت ویژه واقعی و عمق یا ضخامت لایه ها تعیین میشود. برای به دستآوردن تفسیر دقیقتر باید نتایج حاصله را با سایر دادههای حاصل از زمینشناسی، حفاری و غیره تلفیق نمود.
در تفسیر کمیبرای به دست آوردن مقادیر مقاومت های ویژه حقیقی یا واقعی و عمق یا ضخامت لایه ها از منحنیهای استاندارد و نرمافزار - IPI2 - WIN استفاده شده است. منحنیهای گمانه در ابتدا به روش دستی و با استفاده از منحنیهای استاندارد اصلی و کمکی - فرعی - دو لایهای و سپس با استفاده از نرمافزار رایانهای مذکور، مورد تفسیر قرار گرفتهاند. مدلهای بهدستآمده از نرمافزار مذکور تطبیق مناسبتری با دادهها ارائه نمود و به همینعلت، در تفسیر نهایی از نتایج بهدستآمده توسط این نرمافزار استفاده شده است ولی در هر صورت در مدل سازی و تفسیر گمانه ها با استفاده از نرمافزار مذکور از نتایج تفسیر با استفاده از منحنیهای استاندارد اصلی و کمکی - فرعی - دو لایهای به عنوان مدل اولیه استفاده شده است.
معمولا نتایج دادههای حاصل از برداشت یک گمانه زمین الکتریسیته به صورت یک منحنی برروی یک نمودار با محورهای لگاریتمی ارائه میشود. دراین نمودار با محورهای تمام لگاریتمی، مقدار a بهصورت تابعی از فاصله الکترودی - طول در آرایش فوق الذکر - رسم میشود و با توجه به این محورهای لگاریتمی، تأثیر یک لایه در منحنی گمانه به ازای عمق آن کمتر میگردد. بااستفاده از این سیستم محورهای لگاریتمی، تفسیر نتایج به کمک منحنیهای استاندارد آسانتر میگردد، به طوری که اگر منحنیاستانداردی برای مدل مشخص تنظیم شده باشد، در شرایطی که تغییرات مقاومتویژه و ضخامت لایه دارای نسبت برابری با مدل مورد نظر باشد با روش بسیار سادهای که مبتنی بر موازی قرار دادن محورهای مختصات است میتوان از این منحنیهای استاندارد استفاده نمود .[Reynolds, 1997]
-1-3 بررسی گمانههای الکتریکی
-1-1-3 نیمرخ A
-1-1- 1-3 گمانه :A1 بررسی این گراف نشان می دهد که تا عمق 100 متری بدلیل وجود آهک متراکم مقاومت افزایشی و از 100 متر به بعد مقاومت به طور ناگهانی کاهش می یابد.
شکل -1 موقعیت منطقه و موقعیت گمانهA1 از Google Earth
شکل -2 نمودار گمانهA1 در نرمافزار IPI2WIN
-2-1-1-3 گمانه A2
در این ایستگاه از سطح به عمق مقاومت به شدت افزایش یافته که نشان دهنده افزایش یافته که نشان دهنده مقاومت در سازند آهکی است
شکل -3 موقعیت منطقه و موقعیت گمانه A2 از Google Earth
شکل -4 نمودار گمانه A2 در نرمافزار IPI2WIN
-3-1-1-3 گمانه A3
مقاومت در این ایستگاه روند نزولی دارد در عمق 60 متری تا 100 متری روند نزولی کاهش یافته و از عمق 100 متری روند نزولی کاهش یافته و از عمق 100 متری روند نزولی به شدت افزایش یافته است.
شکل -5 موقعیت منطقه و موقعیت گمانه A3از Google Earth
شکل -6 نمودارگمانه A3 در نرمافزار IPI2WI
-4-1-1-3 گمانه A4
این ایستگاه شبیه ایستگاه 3 است با این تفاوت که بدلیل دور شدن از مرکز خوردشدگی مقاومت در لایه های زیرین با شدت کمتری کاهش می یابد.
شکل -7 موقعیت منطقه و موقعیت گمانه A4 از Google Earth
