بخشی از مقاله
چکیده
اورکلاین سیرجان بخشی از جنوبشرق پهنه سنندج- سیرجان میباشد. روند ساختارهای گسلی و تورقها در جنوبغرب شهرستان سیرجان که به موازات راندگی اصلی زاگرساند، در شمال حاجیآباد روند شرقی-غربی پیدا نموده و به تدریج در زرآب تغییر روند به سمت شمال داده که در بافت توس روند تقریبی شرقی-غربی قطع گشته، و بار دیگر در بلورد روند غالب شمالغرب- جنوبشرق میباشد. چینخوردگیها دو دسته هستند. دستهای دارای سطح محوری شرقی- غربی تا شمالغرب- جنوبشرق با میل شرق تاجنوبشرق هستند و تنها در واحدهای ائوسن و قدیمیتر از آن مشاهده شده اند.
اما دسته دیگر، چینهایی با سطح محوری شمالغرب- جنوبشرق و برگشتگی به سمت جنوبغرب میباشند که به دلیل حضور در واحدهای میوسن و واحدهای قدیمیتر مربوط به رخداد جوان تری است. بنابراین سه فاز دگرشکلی مربوط به پس از حادثه دگرگونی تعیین گردید. رخداد اول دگرشکلی پس از حادثه دگرگونی در منطقه مطالعاتی مربوط به چرخش روند لایهها، تورقها و گسل هاست. رخداد دوم از پیامد فازهای آلپی است که طی برخورد صفحه عربی با ایران مرکزی ایجاد شده و رخداد سوم در منطقه مطالعاتی، گسلهای امتدادلغز فرعی بوده که مربوط به آخرین رخدادهای تکتونیکی آلپین میباشد.
مقدمه
یکی از منحصربفردترین پدیدههای تکتونیکی پوسته زمین، ساختارهای قوسیشکل بزرگمقیاس هستند؛ منشاء این ساختارها متفاوت بوده، اما در مجموع میتوان علت تشکیل آنها را در حرکات بزرگمقیاس صفحات جستجو نمود - Carey, 1955 - . اورکلاین سیرجان در جنوب استان کرمان- شمال استان هرمزگان واقع در جنوبشرق پهنه سنندج- سیرجان می باشد. مشاهده نسلهای مختلف چینخوردگی و الگوهای تداخلی در ساختارها بیانگر وقوع چندین فاز دگرشکلی میباشد .
مطالعه تصاویر ماهوارهای و نقشههای زمینشناسی منطقه، همچنین برداشتهای صحرایی انجام شده در جنوبشرقی پهنه سنندج- سیرجان حاکی از این مطلب است که در منطقه مطالعاتی، جلوههای عملکرد تکتونیک و دگرشکلی را میتوان با روند گسلها، درزهها و چینهای مختلف مشاهده نمود که میتواند زمینهای برای مطالعات آینده در باب درک صحیحی از عملکرد گسلها، تکامل مدلهای تکتونیکی ناحیه ای در پهنه سنندج- سیرجان باشد و در نهایت منجر به شناخت بهتری از تاریخچه تکتونیکی منطقه میشود که در ادامه به شرح آنها پرداخته میشود. در این مقاله ما شواهدی از وجود چندین فاز در محدوده مطالعاتی را ارائه میدهیم.
زمینشناسی عمومی
محدوده مطالعاتی از شمال به کمربند افیولیتی دهشیر- بافت، از جنوب راندگی اصلی زاگرس و از شرق به گسل جیرفت محدود شده است.
اورکلاین سیرجان - مرشدی و همکاران، - 1393 دارای لیتولوژی متنوعی شامل: سنگ های دگرگونه از جمله توالیهای میکاشیست، آمفیبولیت و کوارتزیت تا رخساره آمفیبولیت با سن دونین، همچنین مرمرهای دولومیتی و کلسیتی و شیست گرافیت دار با سن پرمین میباشد. از سنگهای رسوبی میتوان به شیستهای فلیشگونه، تناوب شیل و ماسهسنگ، کنگلومرا در بخشهای بالایی همراه با الیستولیت و سنگآهک اشاره کرد. همچنین واحدهای آذرین همچون سنگهای پیروپلاستیک به سن تریاس- ژوراسیک و افیولیت ملانژهای کرتاسه فوقانی وجود دارند
روش تحقیق
ساختارهای دگرشکل شده یکی از چند منبعی هستند که مستقیماً اطلاعات موجود جهت بازسازی تکامل تکتونیکی را در اختیار میگذارند. با بررسی این رخدادهای دگرشکلی میتوان وقایع تکتونیکی رخ داده در یک منطقه را تفسیر نمود
از دیدگاه اکثر متخصصین تکتونیک، قدیمیترین رویداد دگرشکلی در قدیمیترین واحد یک منطقه رخ داده است. بنابراین با مرتب کردن واحدهای چینهای یا ساختاری بر اساس سن زمین شناسی، میتوان تقدم و تاًخر فازهای دگرشکلی را بررسی کرد. برای این منظور با توجه به ساختارهای دگرشکلشده، به مقایسه ساختارها از نظر سنی پرداخته و نتیجه نهایی در مورد وقایع تکتونیکی منطقه صورت میگیرد .
سنگهای دگرشکل شده از چند جهت منبع مناسبی برای بازسازی تحولات تکتونیکی منطقهای هستند که دگرشکلی در آن به وقوع پیوسته است. از طرفی مطالعه هندسه ساختارها باید به درستی صورت گیرد زیرا محصول نهایی یک تکامل پیچیده بوده و برای بازسازی منطقه باید مراحل نهایی به درستی تفسیر شود
