بخشی از مقاله
چکیده:
گنبد گنایسی توتک در کمربند دگرگونی فشار بالا-دما پایین سنندج- سیرجان نمونه جالبی از گنبدهای گنایسی در کمربند های کوهزایی می باشد. در این تحقیق، میزان تاوایی جنبش شناختی با استفاده از روش الگوی محور-c کوارتز محاسبه شده است. میزان تاوایی بدست آمده از این روش بین 0/64 تا 0/81 متغیر می باشد.
بر اساس روابط موجود بین پارامترهای مختلف دگرشکلی، میزان دمای دگرشکلی، درصد برش محض و ساده و مقادیر کوتاه شدگی و طویل شدگی عمود بر صفحه برش نیز محاسبه گردیده است. دمای دگرشکلی بین 475 تا 565 درجه و میزان عملکرد برش ساده نیز بین 47 تا 61 درصد متغیر می باشد. الگوی فابریکی محور-c کوارتز، عملکرد سیستم ترافشارشی راستگرد در منطقه مورد مطالعه را تایید می نماید.
مقدمه:
کاربرد تحلیل تاوایی جنبش شناختی در سنگ های دگرشکل شده به منظور دست یابی به الگوی دگرشکلی توسط محققین بسیاری مورد مطالعه قرار گرفته است . - Langille et al, 2010; Wagner et al, 2010 - در این مطالعه با استفاده از روش محور-c کوارتز، میزان تاوایی اندازه گیری شده است. آنالیز الگوهای فابریک محورc-کوارتز برای تحقیق تکامل ساختاری واحدهای تکتونیکی بسیار مورد علاقه محققین می باشد.
این فابریک ها توسط سه عامل کنترل می شوند:
-1 مکانیسم دگرشکلی فعال، -2 شکل بیضوی استرین نهایی و بزرگی استرین و -3 مسیر استرین. در زونهای برشی به علت برشخوردگی سنگها، دانههای سنگ بصورت ترجیحی سوگیری میکنند.
سوگیری ممکن است بصورت سوگیری ترجیحی شکل ذرات - SPO - و یا بصورت سوگیری ترجیحی شبکه ذرات - LPO - حاصل شود. گاهی اوقات ممکن است هر دو نوع سوگیری بصورت همزمان در سنگ ایجاد شود. نوع الگوی LPO که در یک سنگ ایجاد میشود به فاکتور های زیادی وابسته است. با استفاده از الگوهای LPO محور-c کوارتز بدست آمده و مقایسه آنها با الگوهای LPO دیاگرام فیلین میتوانیم نوع دگرشکلی را تعیین کنیم. اما یکی از مهمترین خصوصیات الگوهایLPO، استفاده از آنها برای تعیین نوع برش میباشد. برای برشهای مختلف، شکل هندسی فابریک اسکلتی متفاوت است. الگوهای LPO بدستآمده همچنین برای تعیین شرایط دگرگونی در طی دگرشکلی نیز به کار میروند
جایگاه زمین شناختی:
گنبد گنایسی توتک در میان دو طول جغرافیایی 53˚ 49 32˝ و 54˚ 00 00˝ و دو عرض جغرافیایی 30˚ 13 12˝ و 30˚ 19 55˝ در فاصله 240 کیلومتری شمال شیراز قرار دارد. این گنبد گنایسی در زون فشار بالا-دما پایین سنندج-سیرجان واقع شده است
گنبد گنایسی توتک در میان طاقدیس کوه سفید با روند شمال غرب-جنوب شرق رخنمون یافته است که توسط تراست سوریان در شمال و تراست ژیان در جنوب احاطه شده است. لیتولوژی این منطقه از هسته به خارج شامل سه بخش می شود: اول ارتوگنایس یا گرانیت که در میان شیست های سیاه نفوذ کرده و ساخت گنایسی نشان می دهد.دوم شیست های سیاه رنگ و سوم مرمر های کوه سفید می باشد
در مقایسه با مرمرها که مورفولوژی ستیغ ساز دارند، گنایس های منطقه مورد مطالعه دارای مورفولوژی پست می باشند. سرکاری نژاد و علیزاده - 2008 - با مطالعه ریز ساختارهای موجود در گنبد گنایسی توتک، مدل دینامیکی نحوه شکل گیری این گنبد را مورد مطالعه قرار داده اند. همچنین کلاهی آذر - 1384 - بر اساس فابریک های کلسیت موجود در مرمرهای طاقدیس کوه سفید، ویژگی های ساختاری گنبد مذکور را مورد مطالعه قرار داده است.
شکل -1 نقشه زمین شناسی و ساختاری گنبد گنایسی توتک
