بخشی از مقاله
چکیده
منطقه شمال شرق نهبندان بخشی از حوضه فلیشی شرق ایران میباشد که واحدهاي سنگشناسی کرتاسه تا کواترنر را در بر میگیرد. محدوده مطالعاتی در شرق زون ساختاري سیستان تشکیل یک زون برشی را میدهد. محور خمیده چینها، رگههاي کشش و نردبانی، درزههاي همراه با چین خودگی و گسلها حاکی از اعمال حرکت برشی در این محدوده میباشد. تعیین محورهاي جنبشی وارد بر منطقه مورد نظر با استفاده از عناصر ساختاري و توزیع محورهاي اصلی کششی و فشارشی محاسبه شده بر اساس روشهاي مختلف نشاندهنده جهت فشارش در منطقه در راستايN 240/23 و راستاي کششN139/28 میباشد.
کلیدواژه: محورهاي جنبشی، شرق زون ساختاري سیستان، روش آرتود، روش پتیت، روش دووجهی عمودبرهم، روش الکساندروسکی.
مقدمه
نیروهاي ناشی از حرکات قطعات لیتوسفري در زمانهاي مختلف در بخشهاي مختلف پوسته، موجب ایجاد میدانهاي مختلف تنش میگردد و این حرکات سبب رخداد دگرریختی در سنگها شده و در نتیجه ساختارهاي مختلفی شکل میگیرد. بررسی ساختارها و سیماي زمین، نحوه دگرریختی و تنشهاي وارده را نمایان میسازد، بدین منظور جهت تعیین راستاي تنش دیرینه و تعیین محورهاي جنبشی وارد بر منطقه مورد مطالعه، گسلهاي امتدادلغز و چینهاي موجود در منطقه شمال شرق نهبندان که از مهمترین عناصر ساختاري هستند.
مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند و در نهایت به توزیع ناحیهاي محورهاي کرنش دست خواهیم یافت.از آنجایی که محدوده مطالعاتی تشکیل یک زون برشی را میدهد و یک زون برشی میتواند همراه با فشارش یا کشش باشد بنابراین بایستی از دیدگاه یک سیستم برشی به منطقه نگاه کرد. محور خمیده چینها و رگههاي کششی و نردبانی، درزههاي همراه با چین خوردگی و گسلها حاکی از اعمال یک حرکت برشی در محدوده مطالعاتی میباشد. تصویر ماهوارهاي از منطقه مطالعاتی در شرق و شمال شرق نهبندان. در این تصویر از باندهاي قرمز، سبز و آبی استفاده شده است. مختصات جغرافیایی بر اساس UTM می باشد.
شرح و بحث
واحدهاي سنگ شناسی به ترتیب سن از قدیم به جدید شامل: الف - واحدهاي کرتاسه:واحدهاي کمپلکس آمیزه افیولیتی، واحد فلیشی ku f ب - واحدهاي پالئوژن:سازند پلنگ Pep u ، سازند دوکوهانه Ped ،سازند چاه چوچو pec ، سازند زیبرو EZ ، سازند دبیل Ed ، سازند باران Eb ، واحد سنگها ي آتشفشانی ج - واحدهاي نئوژن: واحد کنگلومرایی د - واحدهاي کواترنر:نهشتههاي کواترنر این منطقه از دیدگاه زمین ساختی در ایالت ساختاري سیستان قرار دارد.
معتقدند که حوضه فلیشی خاور ایران و مجموعه زمین ساختی برخوردى همراه آن، ناشی از تصادم خرد قاره لوت و بلوك افغان است که در نتیجه آن پوسته اقیانوسی بین این دو خرد قاره در طی مزوزوئیک در بین دو بلوك از پایان کرتاسه با فرورانش به زیر بلوك افغان شروع به بسته شدن میکند. اساسا تعیین راستاي تنشهاي اصلی به کمک آرایش گسلها و طرح لغزش روي آنها صورت میگیرد، علاوه بر گسلهاي برداشت شده در ایستگاههاي مختلف از چینها هم بهره گرفته شد.
در نتیجه در تعیین تنش از روشهاي دووجهی عمود بر هم، روش الکساندروسکی، روش آرتود، روش پتیت و محور چینها استفاده شده است و در نهایت طرح شماتیکی از توزیع محورهاي اصلی کشش و فشارش در منطقه به همراه شکستگیهاي اصلی و محور چینها به دست آمد.
روش دو وجهی عمود برهم
در این روش براي هر دسته از دادهها - وضعیت گسل و بردار لغزش - یک صفحه گسل و یک صفحه کمکی میتوان ترسیم نمود. یکی از آنها سطح گسل و یک صفحه کمکی عمود بر صفحه گسل، به گونهاي ترسیم میشود که از قطب گسل، بردار لغزشی سطح گسل میگذرد. در این صورت محدوده تحت گسلش به دو بخش فشارشی و کششی تقسیم میشود که دو ربع فشارشی و کششی در مقابل یکدیگر قرار میگیرند. به ازاء هر سطح گسل و خط لغزش روي آن یک دو وجهی عمود بر هم به دست خواهد آمد که محورهاي تنش σ1 و σ3 به ترتیب به نواحی فشارشی وکششی آن تعلق دارند. بر اساس روش دو وجهی براي دادههاي گسلی منطقه مطالعاتی: محور کشیدگی، N137/15 و محور فشردگی N230/20 به دست آمد.
روش الکساندروسکی
تعیین محورهاي کشش و فشارش و حدواسط در منطقه بر اساس روش دو وجهی.: - Bخطوط لغزش واقع در سطوح گسلی به همراه محورهاي استرین منطقه.روش دو وجهی کاربردي براي دادههاي گسلی منطقه مطالعاتی: طبق این روش محور کشیدگی N137/15 و محور فشردگی N230/20 به دست آمد.
